معلمی که یک دایره‌المعارف قرآنی بود

روایت‌هایی از زندگی مرحوم شهیدی‌پور

معلمی که یک دایره‌المعارف قرآنی بود

حسین اسدی، پژوهشگر و فعال قرآنی و از شاگردان زنده‌یاد محمدرضا شهیدی‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در زمینه فعالیت‌ها و خدمات حجت‌الاسلام شهیدی‌پور‌ در عرصه قرآنی گفت: ایشان یک استاد تمام‌عیار و یک دایره‌المعارف قرآنی بودند. 


وی با اشاره به اینکه مرحوم شهیدی‌پور از همان اوایل دهه ۵۰ وارد حوزه علمیه قم شد، ادامه داد: قرآن را در نیمه اول دهه ۵۰ کامل حفظ کردند و پس از آن هم تدریس قرآن را در بخش‌های مختلف و به‌ویژه در حوزه‌های علمیه برعهده داشتند. پس از انقلاب، زمان شکوفایی بیشتر برنامه‌های تدریسی و قرآنی ایشان در حوزه‌های علمیه بود. ایشان دوره‌های بسیار مهمی را در خصوص علوم و فنون قرائت، حفظ و معارف قرآن کریم داشتند و اداره می‌کردند. بسیاری از طلاب حوزه‌های علمیه که در سطوح عالی قرار دارند در ابتدای طلبگی جزو شاگردان قرآنی ایشان محسوب می‌شدند زیرا ایشان در مدارس بسیاری تدریس می‌کردند.
استاد پس از انقلاب در تأسیس مسابقات قرآنی مختلف در حوزه‌ها، دانشگاه و سایر مجامع دیگر مؤثر و همواره از داوران قرآنی در مسابقات سطح طلاب و حوزه‌ها بودند و از همان ابتدای تشکیل مسابقات بین‌المللی به عنوان داور ثابت و دقیق و درجه یک محسوب می‌شدند.
اسدی افزود: بعدها ایشان با حضور در جامعه‌المصطفی دامنه تأثیرات قرآنی خود را گسترده‌تر کردند و به عنوان استاد و عضو هیئت علمی و همین‌طور مدیر گروه علوم و فنون قرائات جامعه‌المصطفی، بسیاری از کشورهای دیگر به استفاده‌ از آثار ایشان در تدریس حضوری و چه آثار مکتوب ایشان روی آوردند و دامنه تأثیراتشان بین‌المللی شد. 

مرور محفوظات قرآنی، جزوی از برنامه زندگی
وی با تأکید بر اینکه مرحوم شهیدی‌پور در اختلاف قرائات و علم قرائات از صاحبنظران بودند، گفت: حافظه بسیار قوی در علوم و فنون قرآنی و حتی در ادبیات فارسی و ضرب‌المثل‌ها و اشعار عرفانی و اجتماعی فارسی داشتند. بسیاری از اشعار حافظ، سعدی و دیگران را از حفظ بودند و در جلسات مختلف به مناسبت استفاده می‌کردند و ما نیز بهره‌مند می‌شدیم. حفظ قرآن ایشان حفظ تازه‌ای بود و همیشه مرور محفوظات را جزو برنامه زندگی خود داشتند و در جلسات که در خدمتشان بودیم همیشه دوست داشتند به بهانه‌ای مرور جمعی انجام شود. به عنوان مثال کلمه‌ای را در یک آیه‌ای می‌گفتند و از ما می‌خواستند ادامه دهیم و همین‌طور همه بخشی را می‌خواندند و آن جلسات مزین به تلاوت آیات می‌شد.
اسدی افزود: ایشان تلاوت اصیل و مستحکمی را اجرا و از سبک‌های اصیل تلاوت مانند عبدالباسط و منشاوی بیشتر استفاده می‌کردند و قرائت‌های زیبایی هم داشتند با این حال خیلی به عنوان قاری مجلسی خود را مطرح نمی‌کردند اما در کلاس‌ها و جلسات تلاوت‌های بسیار قوی، متین و خوش ادا در تجوید می‌کردند و در وقف و ابتدا یکی از صاحبنظران عرصه وقف و ابتدا بودند. در تلاوت قرآن کریم و تدریس متبحر بوده و با تسلط بر مبنای وقف و ابتدا مطالعات زیادی انجام می‌دادند.
وی ادامه داد: در زمینه ترویج قرآن، مؤسس بسیاری از مسابقات و داور آن بودند. در برنامه‌های محافل قرآنی با وجود ناراحتی‌های جسمی که داشتند برای تشویق جوانان شرکت می‌کردند و این یکی از ارزش‌های اخلاقی ایشان بود که در تواضع و فروتنی و خاکساری مانند ندارند.

مرحوم شهیدی‌پور تلاوت را یک اثر تربیتی می‌دانستند
وی در خصوص جریان توسعه تلاوت قرآن گفت: در خصوص جریان توسعه تلاوت قرآن با آموزش‌هایشان با تربیت قراء در بین طلاب و غیرطلبه‌ها مؤثر بودند. نظریه‌های ایشان هم چه در حوزه علمیه قم، چه در جامعه‌المصطفی و کرسی‌های تدریس و چه در شوراهای تخصصی کشور نظرات جامعی بود. ایشان تلاوت را به عنوان یک فرایند تربیتی برای تربیت یک انسان نگاه می‌کردند و این‌طور نبود به عنوان یک هنر بشناسند و حداکثر هنر اسلامی آن را قلمداد کنند، بلکه تلاوت را اثر تربیتی می‌دانستند.

نگرانی از کاهش و افت معنویت در تلاوت قاریان امروزی
اسدی با اشاره به نگرانی مرحوم شهیدی‌پور ادامه داد: استاد شهیدی‌پور درباره جریان تلاوت در کشور و جهان اسلام نگران بودند و نگرانیشان به این خاطر بود که تلاوت قرآن دچار یک کاهش و افت معنویت و اخلاص و اصالت شده و بسیاری از تلاوت‌های قاریان امروزی را به عنوان قرائت‌های آهنگین اما لحظه‌ای و گذرا در تأثیر تعبیر می‌کردند؛ یعنی قرائت‌ها طوری شده که اصیل نیست و بیشتر بر مبنای آهنگ‌ها، لحن و صوت شده و این‌ها حداکثر از دستگاه شنوایی افراد گذر می‌کند و تأثیرات تربیتی و انسان‌سازی خود را بر آن‌ها نمی‌گذارد. این امر را ناشی از افت معنویت و اخلاص و کاهش اصالت در تلاوت‌های قاریان موجود، حالا به خاطر گذر زمان یا عوامل دیگر می‌دانستند. 

ضبط 20 هزار تلاوت قرآنی
وی گفت: مرحوم استاد شهیدی‌پور انسان بسیار باذوقی در هنر بودند و علاوه بر فعالیت‌های مرتبط با قرآن کریم، در خوشنویسی هم مهارت داشتند. از خط بسیار خوشی برخوردار بودند و همین طور در بحث استماع. گنجینه تلاوت‌های منزل ایشان مانند ندارد. بیش از ۲۰هزار تلاوت قرآنی را به صورت‌های مختلف یعنی در نوارهای کاست قدیم، خودشان از رادیو مصر و رادیوهای کشورهای مختلف ضبط می‌کردند. 

نقش شهید مطهری در شکل‌گیری فعالیت‌های مرحوم شهیدی‌پور
وی با تأکید بر اینکه از ایشان به عنوان استاد مسلّم و متخصص در علوم و فنون قرآنی که دلسوز و جامع‌نگر و با اخلاص و تقوا به توسعه فرهنگ قرآنی اهتمام داشتند نام می‌برم، گفت: در ابتدای انقلاب اسلامی کسی که استاد شهیدی‌پور را به سمت علوم و فنون قرآنی راهنمایی کردند، شهید مطهری بودند. در یکی از کلاس‌ها مرحوم استاد شهیدی‌پور با نقل خاطره‌ای گفتند: زمانی که در حال تدریس بودم با استاد شهید مطهری ملاقات داشتم، اوایل انقلاب یا اواخر رژیم سابق.
ایشان خیلی خوشحال شدند طلبه‌ای به صورت تخصصی در کار تلاوت و حفظ و علوم و فنون قرآنی در حال تحقیق و تدریس است. شهید مطهری به استاد شهیدی‌پور گفتند: «حوزه به افراد متخصصی مانند شما احتیاج دارد و نیاز نیست شما درس خارج را در فقه و اصول به مدارج عالی برسانید، وقت و عمرتان را در این رشته بگذارید و به صورت تخصصی در همین گرایش کار کنید تا بتوانید منشأ اثر شوید و اساتیدی مانند خودتان را تربیت کنید». این هم نکته مهمی بود که استاد شهید مطهری در شکل‌گیری شخصیت ایشان ایفای نقش داشتند.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه