قرآن کریم دعا را از نیازهای آدمی برمی‌شمرد. «و اذا مس الانسان ضر دعا ربه منیبا الیه ثم اذا خوله نعمه منه...» وقتی مشکلی برای انسان پدید می‌آید خداوند متعال را صدا می‌زند و وقتی مشکل او برطرف شد، خداوند متعال را برطرف می‌سازد؛ این رسم بندگی نیست. امام سجاد(ع) در مناجات الذاکرین به خداوند متعال عرضه می‌دارد: «وَمِنْ أَعْظَمِ النِّعَمِ عَلَیْنا جَرَیَانُ ذِکْرِکَ عَلَی أَلْسِنَتِنا» از بزرگ‌ترین نعمت‌ها بر ما جاری شدن ذکر تو بر زبان ماست.
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذکُرُوا اللهَ ذِکرًا کَثیرًا»، انسان باید صبح و شام خداوند را یاد کند؛ اگر انسان هیچ مشکلی در زندگی نداشته باشد، بیش از دیگران نیاز به دعا دارد؛ چرا که انسانی که همه چیز در او جمع است، ممکن است در یک لحظه همه این نعمت‌ها از او گرفته شود.انسان در دعای خود همواره باید اطمینان و امید به استجابت داشته باشد. انسان باید با امید به خداوند غنی، شنوا، توانا، عالم و آگاه از تمام نیازها و خواسته‌ها، توانمند بر حاجات و قدرتمند در برآورده‌سازی درخواست‌ها، دعای خویش را مطرح کند.
حدیثی از پیامبر اعظم(ص) هست که می‌فرمایند: هیچ بنده مؤمنی نیست که خداوند را بخواند و دعا کند در حالی که در آن دعا دو چیز، یکی درخواست گناه و قطع رحم نباشد؛ در این صورت خداوند دعای او را به سه صورت اجابت می‌کند که نخست اجابت بدون فاصله و درنگ است. یکی دیگر از صورت‌های مواجهه خداوند متعال با دعا در صورتی است که دعا و خواسته در راستای مصلحت بنده نباشد.برخی از انسان‌ها، وقتی به مال و منال و آسایش و راحتی می‌رسند، مال برایشان مظلمه و وبال و گرفتاری می‌شود و آدمی را از معنویت، ذکر و عبادت دور و گرفتار گناه و معصیت می‌سازد. خداوند متعال بر اساس حکمت به انسان عنایت می‌فرماید. ثروت برای کسانی که توانایی استفاده درست از آن را دارند و به نیازمند می‌رسانند، موهبتی الهی است و اگر انسان ظرفیت بهره‌گیری از ثروت در مسیر کمک به نیازمندان را داشته باشد، مورد رضایت الهی قرار خواهد گرفت.خداوند متعال به برکت دعا حادثه و مشکلات را از پیش روی آدمی می‌زداید. همواره باید با امید از خداوند متعال استعانت نماییم؛ چرا که خداوند توانا و عالم به همه چیز که امکانات بی حد و حصر دارد، قطعاً اگر به مصلحت آدمی باشد، دعای بندگان خود را اجابت می‌سازد. باید در نظر داشت که اگر دعای انسان مستجاب نشود، حتماً در آن حکمتی