به گزارش ایسنا، محمدحسن رجبی دوانی، فرزند استاد علی دوانی در نشست تخصصی «مورخ فرزانه؛ بزرگداشت شانزدهمین سالگشت ارتحال استاد علی دوانی» که در محل مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم برگزار شد، با اشاره به سیر تاریخ‌نگاری در جهان اسلام، گفت: در تاریخ جهان اسلام، وقایع‌نگاری به‌شدت تحت تأثیر علم حدیث قرار داشت و از این نظر، بسیاری از مورخان در قرن‌های گذشته در شیوه تاریخ‌نگاری، محدث بودند.
وی ادامه داد: در این شیوه تاریخ‌نگاری، مورخان پیش از آنکه استنباط عقلی از رویدادهای تاریخی را مدنظر داشته باشند، بر نقل اخبار بر اساس نقل‌کنندگان موثق تکیه داشتند.
دوانی یادآور شد: از این رو به دلیل علاقه مسلمانان به تاریخ‌نگاری نقلی و تداوم این شیوه، به درک جدیدی در این زمینه منجر نشد و ابن‌خلدون به عنوان بانی تاریخ‌نگاری اسلامی، بر این نظریه تأکید داشت که باید به امور منقول و تبیین تاریخی رویدادها پرداخت.
فرزند استاد دوانی با اشاره به نحوه تاریخ‌نگاری از دوران صفویه، خاطرنشان کرد: در آن دوران علمای شیعه فرصت یافتند در زمینه بازنشر آثار شیعی اهتمام ورزند، ولی آن‌ها نیز همانند محدثان اهل سنت، به تاریخ‌نگاری متأثر از علم‌الحدیث توجه داشتند، به‌گونه‌ای که علامه مجلسی ضمن اشاره به تداوم دولت صفوی به دو حدیث اشاره می‌کند که حکومتی قبل از ظهور اسلام در مشرق زمین روی کار می‌آید و سرانجام کیان پادشاهی را به امام عصر تحویل می‌دهد که منظور حکومت صفویه بوده است.
وی اضافه کرد: این در حالی است که در آن زمان دولت صفویه به اندازه‌ای ضعیف شده بود که با یک حمله خارجی ساقط می‌شد، ولی این از چشم علما دور مانده بود و همین امر موجب شد نتوانند حمله‌ای را که به صفویان شد پیش‌بینی و از آن جلوگیری کنند.
دوانی با بیان اینکه در زمان قاجاریه علمای شیعه در ایران و عراق اقدام به وقایع‌نگاری کردند، یادآور شد: تنها اثر مستقل که توسط روحانیون تدوین شد، وقایع تنباکو است که یک سال پس از این واقعه توسط روحانیون نوشته شد و متأسفانه این آثار از چشم مورخان دور مانده است.
وی وقایع‌نگاری بمباران حرم امام رضا(ع) توسط قوای روس را از دیگر آثاری دانست که توسط روحانیون نوشته شده و گفت: ولی کتابی درباره واقعه جنگل از سوی روحانیون نوشته نشده است.
وی به بیان وقایع‌نگاری استاد دوانی پرداخت و گفت: مرحوم ابوی از آغاز نهضت، اقدام به گردآوری اسناد کرد، به این صورت که سخنرانی‌های امام خمینی(ره) ضبط و با پیاده کردن این سخنرانی‌ها، متن نهایی به دفتر امام(ره) ارسال می‌شد و با تأیید آن، متن‌ها جمع‌آوری شده و کتاب سخنرانی‌های ایشان به چاپ می‌رسید.
وی با بیان اینکه استاد دوانی هرگز اجازه نداد تاریخ انقلاب تحریف شود، یادآور شد: پدرم پس از رحلت آیت‌الله بروجردی خاطراتشان را گردآوری و در مراسم چهلم ایشان، عرضه کرد.
دوانی ادامه داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره) اعلام کردند حوادث انقلاب تدوین شود تا به فراموشی سپرده نشود؛ از این رو مرحوم استاد دوانی به جمع‌آوری اسناد پرداخت و در نهایت مجموعه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی را تدوین کرد. این کتاب پس از وقایع هفتم تیر در ۱۰ جلد به پایان رسید.