۱. فروگذاشتن، مهمل گذاشتن، رها کردن، رفع تعهد، متوقف کردن و... این‌ها کلماتی است که کتاب‌های لغت در برابر واژه «تعطیل» گذاشته‌اند. نسبت حوزه علمیه با این واژه چیست؟ آیا حوزه علمیه می‌تواند «تعطیل» باشد؟
۲. طلبه‌ها ابتدای سال تحصیلی، زودتر از دانش‌پژوهان سایر نظام‌های آموزشی در دروس حاضر می‌شوند و در انتها نیز دیرتر به تعطیلات تابستانی می‌روند. اما علاوه بر تعطیلات رسمی، تعطیلات دیگری نیز در تقویم آموزشی خود دارند تا در مناسبت‌های مذهبی، فعالیت تبلیغی خود را در شهرها و روستاهای دور و نزدیک داشته باشند. اما آیا همه طلاب عازم سفر تبلیغی می‌شوند؟ خود مدارس علمیه در ایام تعطیلات چه کارکردی دارند؟
۳. تبلیغ وظیفه غایی طلبه است و این اولویت قطعی، رها کردن دروس در ایام خاص تبلیغی را موجه می‌کند. در اصل لزوم تعطیلی دروس و تنفس و استراحت به‌ منظور بهره‌وری بیشتر آموزشی نیز شکی نیست؛ هر چند ممکن است کمیت آن محل مناقشه باشد. اما چرا تعطیلی دروس، معادل تعطیلی حوزه‌های علمیه انگاشته شده است؟
۴. درست است که مدارس علمیه نهادهایی آموزشی هستند که برای تربیت نیروی انسانی مفهم و مبلغ دین ایجاد شده‌اند، اما آیا ورای این وظیفه ذاتی، کار دیگری از این مراکز ساخته نیست و با تعطیلی دروس باید درهای خود را ببندند؟ آیا مدارس علمیه بزرگ مشهد و قم که بر شانه‌های حرم‌های مطهر تکیه زده‌اند، می‌توانند در اوج حضور زائران، کنشی تبلیغی نداشته باشند یا با حداقل ظرفیت فعالیت کنند؟
۵. تفاوت این شهرها با سایر شهرهای غیرزیارتی در چیست؟ واقعیت «زیارت» چه تغییری در حرکت این حوزه‌های علمیه ایجاد کرده و چه کارویژه‌هایی برای مدارس علمیه تعریف می‌کند؟ مدارسی که به عنوان پایگاه‌های دیرپای تعلیم دین عمدتاً بر گرد حرم‌های مطهر حلقه زده‌اند و بخش مهمی از فضای کالبدی هسته مرکزی توجه زائران را به خود اختصاص داده‌اند، چه اقتضائاتی را باید در نظر بگیرند؟
۶. روحانیت بنا بر رسالت خود همواره به دنبال فرصت‌های تبلیغی است و دستگاه‌های متعدد حوزوی، طرح‌های متعددی را برای اعزام روحانیون به مراکز هدف تبلیغی اجرا می‌کنند. اما درست مقارن ایجاد بزرگ‌ترین فرصت تبلیغاتی در شهرهای زیارتی، یعنی زمان‌هایی که میلیون‌ها زائر به این شهرها روی می‌آورند، حوزه علمیه این شهر می‌تواند تعطیل شود؟
۷. ارتباطات مردمی با «حوزه علمیه» چه زمانی باید شکل بگیرد؟ آیا مردم یا حداقل مردم متدین نباید با ساختار حوزه‌های علمیه و کالبد مدارس علمیه ارتباطی داشته باشند؟ آیا زمانی را برای حضور مردم در مدارس علمیه در نظر گرفته‌ایم تا حوزه را از درون ببینند، وجودش را لمس کنند و از فضای علمی و معنوی‌اش بهره بگیرند تا شاید این مسیر را در آینده زندگی خود و فرزندشان ترسیم کنند و فصل پذیرش حوزه‌های علمیه را پربارتر کنند؟
۸. حوزه علمیه می‌تواند فرصت زیارت و حضور زائران را به عنوان مهم‌ترین فرصت تبلیغاتی ارزیابی کند؛ با جمعیت هدف میلیونی که قطعاً فراتر از همه ظرفیت‌های تبلیغی دیگر خواهد بود. در این صورت با تعطیلی دروس و اعزام بخشی از طلاب به تبلیغ، مدارس علمیه باید با تغییر کاربری مقطعی و فصلی، به استقبال زائران بروند و فضای کالبدی، علمی و معنوی خود را در اختیار این خیل عظیم و مشتاق قرار دهند. زائرانی که خود و با پای خود آمده‌اند و در گذر از فرایند انسان‌ساز زیارت، آمادگی لازم برای شنیدن و تعمیق معارف را پیدا کرده‌اند. فرصت زیارت را قدر بدانیم.