موقوفهای برای عزاداری دهه فاطمیه
برپایی مراسم سوگواری برای اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از جمله موضوعاتی است که برای آن موقوفات بسیاری در حرم مطهر رضوی از سالیان دور وجود دارد که سرآمد آن را میتوان موقوفه «عضدالملک» دانست.
آستان قدس رضوی نهادی است بر پایه موقوفات؛ بنابراین حفظ و صیانت از این میراث اسلامی یعنی وقف همواره برای این آستان مقدس اهمیت زیادی داشته است.
این حفظ و صیانت شامل توجه به غبطه وقف یعنی بهرهبرداری صحیح از موقوفات است. این موقوفات که بعضاً سالها و قرنها از زمان وقف آنها میگذرد هنوز هم در این آستان مقدس منشأ فیض هستند و برای بهرهبرداری هر چه و عمل به نیات واقفان آنها تلاش میشود.
عضدالملک ملقب به صدر دیوانخانه که پیش از این در همین صفحه رواق از او نوشتهایم، از رجال عصر قاجار بود كه نقش مهمی در احیای موقوفات آستان قدس رضوی ایفا كرد.
او در سال 1226 هجری خورشیدی به عنوان وزیر وظایف و اوقاف منصوب شد و تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده گرفت. گردآوری فهرستی از املاك و مستغلات موقوفات امام رضا(ع) كه به طومار عضدالملك مشهور است، از مهمترین اقدامهای اوست.
عضدالملک در دوران تصدی تولیت، یك رشته قنات را در میانولایت مشهد همراه با اراضی آن از مالكان خریداری کرد و آن را طی وقفنامهای با نیت عزاداری و روضهخوانی در روزهای شهادت و وفات خاندان عصمت و طهارت(ع) و همچنین انعام و مستمری فقرای سادات خدام وقف كرد.
در بخشی از وقفنامه مرحوم عضدالملك چنین آمده: «منافع و مداخل وقف مزبور را پس از وضع مخارج ملكی و مالیات دیوانی و یك سهم حقالتولیه و نیم سهم حقالنظاره، شش سهم را در ایام مخصوصه مرقومه به مصارف تعزیهداری صرف کنند. مقرر آنكه تعزیهداری در درب مبارك حرم محترم بوده باشد نه جای دیگر».
یكی از ایام مورد اشاره در وقفنامه عضدالملك، عزاداری دهه فاطمیه است كه به این شرح آمده: «یوم وفات جناب سیده نساء صلوات الله و سلامه علیها در ماه جمادی الاول و جمادیالثانی به مدت ده شب صرف تعزیهداری شود».
با گذشت بیش از یک قرن از این وقف همچنان آستان قدس رضوی بر عهدی که با تمام واقفان حضرت رضا(ع) دارد ایستاده و ضمن صیانت از غبطه وقف، از نیت واقف نیز حفاظت میکند. در ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) شبستان گرم مسجد گوهرشاد به عنوان نزدیکترین محل مناسب به روضه منوره هر روز پس از نماز صبح محل برپایی این وقف 175 ساله است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه