در گفت‌وگو با قدس عنوان شد
روزهای سبز تولید در انتظار عشایر اردبیل
جلوه‌های دلنشین زندگی عشایر زمانی که با صدای زنگوله گوسفندها، بوی دلنشین غذاهای سنتی، صدای کودکان قد و نیم قد در بازی‌های بومی و محلی، پوشش گیاهی رنگارنگ، زبان، موسیقی، ترانه، صنایع دستی، رقص و لباس‌های محلی به همراه آیین‌هایی مانند جشن‌های محلی و عروسی و هوای مطبوع مناطق عشایری همراه می‌شود، آرزوی هر طبیعت‌گردی است و حسرت چنین زندگی ساده و بی آلایش را به دل مردم شهرنشین که درگیر زندگی ماشینی هستند، می‌گذارد؛ زندگی که شهرنشین‌ها آن را مانند رؤیایی دست‌نیافتنی میدانند.
در طبیعت رنگارنگ منطق عشایری، بازی کودکان در مقابل چادرها و حضور مردان بی‌آلایش که خستگی روزانه خود را در کنار زنانی به‌در می‌کنند که به دور از تجملات پشم می‌چینند، شیر می‌دوشند و جاجیم می‌بافند، روغن می‌گیرند و ماست می‌زنند و در سیاه چادرها زندگی می‌کنند، دیدن این زندگی ساده ولی دلنشین و توام با آرامش دل هر رهگذری را می‌برد و حسرت خوردن نان و ماست در چادر عشایر و روی گلیم دست‌بافت قرمزرنگ را بر دل می‌گذارد.
هرچند زندگی عشایر برای مردم شهرنشین توأم با هیجان است، ولی بدون شک تحمل مشقت‌های این زندگی فقط از عهده شیرزنان و غیورمردان عشایر برمی‌آید که با تحمل تمام کمبودها در راستای رونق تولید تلاش می‌کنند.
تمام زیبایی‌های زندگی عشایری، از سختی زندگی آن‌ها نمی‌کاهد. مشکلاتی که امسال به خاطر وضعیت خوب مراتع برایشان هموارتر شده است.
کاهش مشکلات عشایر
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل در گفت‌وگو با خبرنگار میهن در خصوص ترک 50 درصد از عشایر استان اردبیل توضیح داد: این خبر مربوط به سال گذشته است که به دلیل اینکه قبل قیمت گوشت ارزان بود و از طرفی هم نهاده پنج و نیم برابر افزایش قیمت پیدا کرد، دیگر برای دامدار عشایر توجیهی نداشت؛ بنابراین حدود 30درصد از عشایر ما ترک دامداری کردند.
حاتم طهماس‌پور ادامه داد: ولی با توجه به اینکه از نیمه دوم سال گذشته قیمت گوشت تقریباً 4 برابر افزایش پیدا کرد و از طرفی قیمت نهاده افزایش پیدا نکرد افرادی که ترک دامداری کرده بودند، تعدادی برگشتند و آن افرادی که از تعداد دامشان کاسته شده بود، نسبت به افزایش دامشان اقدام کردند.
وی در ادامه و در توضیح مشکلات حال حاضر عشایر استان اردبیل گفت: به نظر من اگر ما اجازه بدهیم تولیدکنندگان به‌خصوص عشایر به قیمت تمام شده محصولاتشان را به‌فروش برسانند، مشکلی نخواهد داشت و انتظار هیچ‌گونه خدماتی هم از مسئولان ندارند، ولی از آن جایی که در طول چند ماه قیمت گوشت افزایش پیدا کرد، این موضوع در خودداری از فروش دام برای عشایر ایجاد انگیزه کرد.
وضع مراتع خوب است
وی افزود: در سال گذشته عشایر در بحث تأمین نهاده دامی کمبود و افزایش قیمت نداشتند و این موضوع در بحث برگشت عشایر خیلی تأثیرگذار بود .
وی افزود: از آن جایی که بارندگی در نیمه دوم سال گذشته خوب بود، درنتیجه مراتع ییلاق و قشلاق در وضعیت خیلی خوبی قرار گرفتند، به گونه‌ای که در طول چند سال گذشته این وضعیت بی‌سابقه بوده است و در حال حاضر نیز عشایر با مراتع سرسبز مشکل تعلیف دام را بر طرف می‌کنند؛ چون وابستگی بیش از 80درصد از عشایر ما به اقلیم و طبیعت است.
حاتم طهماس پور بیان کرد: اگر بارندگی و مرتع خوب باشد و پوشش گیاهی مناسبی در اختیار قرار داشته باشد، عشایر به هیچ کمک دولتی برای تأمین نهاده نیاز ندارند.
طهماس‌پور اضافه کرد: امسال خوشبختانه نه در ییلاقات و نه در قشلاقات هیچ مشکلی نداریم، در حالی که در سال‌های گذشته متأسفانه خشکسالی موجب شده بود عشایر اردبیل 20 روز پیش از زمان ییلاق کوچ کنند و همین موضوع به دلیل هم‌زمانی بارش شدید برف به تلف شدن 600رأس از دام‌های عشایر منطقه منجر شد.
مدیرکل امور عشایری استان اردبیل اذعان کرد: امسال خوشبختانه در حوزه مرتع مشکلی نداریم و تا به امروز هم 80 میلیارد تسهیلات برای عشایر مصوب شده که تاکنون 40 میلیارد تومان آن پرداخت شده است.
جلوگیری از خام‌فروشی
وی ادامه داد: ناگفته نماند نزدیک به 4 هزار رأس دام و حدود 500 تن نهاده از محل نهاده مدت‌دار در اختیار عشایر قرار گرفته است تا مجبور نباشند دامشان را به ارزن‌ترین قیمت به فروش برسانند.
مدیرکل امورعشایری استان اردبیل اضافه کرد: در حال حاضر اگر در بحث بالا بردن کمی و کیفی نتوانیم کاری انجام بدهیم و به‌روز نباشیم، محصولاتی که تا دیروز برند بوده‌اند از بین خواهند رفت که البته این قضیه شامل عشایر و تولید گوشت هم می‌شود.
وی ادامه داد: برای نمونه شیر تولیدی توسط عشایر با یک چک مدت‌دار به دلال فروخته می‌شود؛ بنابراین در این حوزه باید ورود پیدا کرد و اجازه نداد آن‌ها محصولاتشان را با حداقل قیمت عرضه کنند و به‌گونه‌ای باید از خام‌فروشی جلوگیری شود.
طهماس‌پور گفت: متأسفانه سن عشایر افزایش پیدا کرده و تقریباً این روزها جوانان دیگر تمایلی به ادامه شغل پدری ندارند، با توجه به برنامههایی که شامل کلاس‌هایی به منظور راهنمایی و تشویق جوانان به شغل پدریشان برگزار می‌شود، امیدواریم گام‌های خوبی در این زمینه برداریم.
سودآوری 10هزار میلیارد تومانی
مدیرکل امورعشایری استان اردبیل در ادامه و در توضیح گردش مالی تولیدات دام عشایر گفت: تقریباً پس از اینکه محصولات عشایری افزایش پیدا کرد، با حدود 17هزار و 600خانوار عشایر و ارزش باغی، زراعی و دامی نزدیک به 500هزار تن تولید دارند و در کنار آن نیز و براساس آمار حدود 23هزار متر صنایع دستی تولید کردند که این محصولات حدود 10هزار میلیارد تومان سودآوری داشته است.
وی با اشاره به تعداد مناطق گردشگری عشایر در اردبیل افزود: عشایر استان اردبیل 4/5دهم درصد جمعیت استان و5/6دهم درصد جمعیت عشایر کشور را تشکیل می‌دهند و از دو ایل شاهسون و قره داغ و دو طایفه مستقل شاطرانلو و فولادلو تشکیل شده‌اند.
طهماس‌پور گفت: عشایر استان اردبیل ساکن در ۱۱ شهرستان استان، دارای ۴۵ طایفه بوده و در ۵۷۲ قشلاق، ۲۳۷ ییلاق، هفت زیست بوم، ۵۱ سامانه و یک هزار و ۵۲۷ اقامتگاه موقت زندگی می‌کنند.
مدیرکل امورعشایری استان اردبیل یادآور شد: عشایر استان اردبیل در بین ۱۲۰ ایل شناسنامه‌دار کشور در جایگاه سوم به عنوان ایل بزرگ قرار دارند و همواره از توانمندی و ظرفیت بسیار بالایی بهره‌مند هستند.
وی ادامه داد: در حوزه خدمت‌رسانی به عشایر، سال گذشته حدود 50 کیلومتر از مناطق ییلاقی برای تردد عشایر شن‌ریزی و در همین زمان حدود یک هزار و 410 کیلومتر از مناطق ییلاقی مرمت و بازگشایی شده است.
خبرنگار: تکتم بهاردوست