در گفتوگو با کارشناسان، اهداف آمریکا از پیگیری کریدور «هند-خاورمیانه- اروپا» بررسی شد
حرکت قطار عادیسازی این بار از ایستگاه دهلی!
نشست دو روزه اخیر سران گروه 20 (جی20) در دهلینو، هر چند حتی در صدور بیانیهای نیمبند که بتواند حمله روسیه به اوکراین را محکوم کند هم ناکام ماند، اما وقوع رخدادی در حاشیه این اجلاس توجهات را به خود جلب کرد؛ روی میز گذاشتن ابتکاری آمریکایی موسوم به کریدور «هند – خاورمیانه- اروپا». ایده ایجاد کمربند جادهای و ریلی که بتواند آسیا را به اروپا وصل کند، در حالی از سوی ایالات متحده و شرکایش مدنظر قرار گرفته که چین به عنوان رقیب راهبردی واشنگتن از چند سال پیش با طرح ترانزیتی موسوم به «یک کمربند - یک جاده» در حال افزایش نفوذ خود در قاره کهن است و از این رو گام آمریکا در قدم نخست به نوعی در رقابت با این ایده پکن ارزیابی میشود. از سوی دیگر، حضور همزمان چند کشور عربی و ازجمله عربستان سعودی و امارات در کنار رژیم صهیونیستی در این طرح میتواند چالشی مهم بر سر راه توسعه آن تلقی شود. حذف و نادیده گرفتن ایران و ترکیه به عنوان دو کشور سنتی در مسیر شرق به غرب از این کریدور چالش دیگر است.
نقش مهم تلآویو در کریدور آمریکایی
رحمان قهرمانپور، دیگر کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با قدس درباره اهداف آمریکا از روی میز آوردن ابتکار جدید در نشست دهلینو، گفت: این طرح تلاش آمریکا برای بازتعریف سیاست خود در خاورمیانه و بر اساس رقابت با چین است، واشنگتن تلاش دارد دو منطقه مهم آسیاپاسیفیک و غرب آسیا را به هم پیوند بزند تا از این طریق قدرت پکن را مهار کند.
وی تصریح کرد: آمریکا قصد دارد در یک جغرافیای بزرگتر از آسیا تا اروپا چین را مهار کند. هرچند این کریدور تجاری و اقتصادی است اما قصد دارد تمایل و حضور کشورهای منطقه (غرب و شرق آسیا) را در مشارکت در ساخت کمربند چین کاهش دهد. او به ائتلافهای مختلف واشنگتن در برابر پکن در دهههای گذشته پرداخت و افزود: آمریکا در مناطق مختلف جهان ائتلافهای کوچکی را علیه چین ایجاد کرده، ازجمله «کواد» میان ایالات متحده، هند، ژاپن و استرالیا یا «آکوس» میان آمریکا، استرالیا و انگلیس و کریدوری که امروز در نشست جی20 مطرح شده تا جلو قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی پکن گرفته شود. قهرمانپور درباره پیشبرد عادیسازی روابط اعراب با اسرائیل در قالب اجرای طرح ریلی- دریایی در منطقه گفت: کشورهای عربی پیش از این طرح در چارچوب همکاری نظامی، امنیتی (آی۲یو۲) با امارات، هند و آمریکا توافقی داشتهاند. با توجه به مطرح شدن عادیسازی روابط اسرائیل با عربستان به نظر میرسد این طرح میخواهد کمک کند این روابط هرچه سریعتر اتفاق بیفتد.
وی تصریح کرد: آمریکاییها همواره از نزدیکی امارات و عربستان به چین نگران هستند و از طرف دیگر اسرائیل یکی از بازیگران اصلی در این طرح است، بهطوریکه با اتصال مسیر ریلی- دریایی، کالاها به بندر حیفا در اسرائیل و سپس از طریق دریای مدیترانه به بندر پیرائوس در یونان و بهصورت زمینی به سمت اروپا منتقل میشوند.
کریدور نمایشی
جواد منصوری، سفیر پیشین ایران در چین و پاکستان در گفتوگو با قدس درباره اهداف مدنظر طرح ریلی- دریایی اتصال هند به اروپا، گفت: آمریکا در سالهای گذشته تمرکز خود را معطوف بر شکست طرح یک کمربند یک جاده چین با فشار بر کشورهای مختلف کرده بود، اما در این زمینه موفقیت چندانی بدست نیاورد. بنابراین اکنون با طرح این کریدور ریلی و بندری قصد دارد در مقابل کشورهای شرقی ازجمله چین و روسیه صفآرایی کند.
وی با اشاره به هدف آمریکا و غرب در تشکیل گروه 20 افزود: جی۲۰ اجلاسی غیررسمی است که گفتوگوی آزاد و سازنده میان کشورهای صنعتی و اقتصادهای در حال ظهور درباره موضوعات مرتبط با ثبات اقتصاد جهانی را با هدف مشارکت کشورهای عضو در تقویت ساختار بازارهای مالی بینالمللی فراهم کرده است. این گروه در سال1999 تشکیل شد و هدف آمریکا و اروپا از تشکیل آن هماهنگ کردن قدرتهای بزرگ اقتصادی دنیا در جهت اهداف و برنامههای سیاسی و اقتصادی خود بوده است. یکی دیگر از اهداف آن، تسلط بر کشورهای روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی بوده بهطوریکه آمریکا با قدرت رسانهای، فناوری و نیز تسلط دلار خود در جهان، این مجموعه را در راستای اهداف سلطهگرایانه خود هدایت کند.
دیپلمات پیشین کشورمان درباره حضور نداشتن سه کشور تأثیرگذار منطقه در کریدور ریلی- دریایی هند به اروپا گفت: در مرحله نخست باید به این نکته اشاره کرد که این پروژه یک طرح دریایی است و بدون حضور سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان به موفقیت دست نخواهد یافت. نادیده گرفتن این سه قدرت منطقهای امکانپذیر نیست، در حالیکه امروز برخی از کشورهای گروه20 از راه بندر چابهار به اوراسیا، قفقاز و سپس به اروپا متصل میشوند.
منصوری به اختلافات درونی میان اعضای جی20 اشاره و تصریح کرد: امروز بسیاری از کشورهای این گروه به بریکس پیوستهاند و موقعیت گروه در سطح بینالمللی تضعیف شده است. او طرح ریلی- دریایی اتصال هند به اروپا را با طرح «کمربند و جاده» چینی مقایسه کرد و گفت: طرحی که بهتازگی در حاشیه گروه20 مطرح شد بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و با توجه به چالشهای پیش روی آن به نتیجه نخواهد رسید، اما ابتکار کمربند و جاده طرح سرمایهگذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۷۰کشور جهان و سازمانهای بینالمللی و توسعه دو مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است که شی جین پینگ، رئیسجمهور چین در سال2013 از آن رونمایی کرد که روی آن کار کرده و امروز مراحل اجرایی خود را طی میکند.
سفیر پیشین ایران در چین و پاکستان به نقش محوری رژیم صهیونیستی در اجرای طرح ریلی- دریایی اتصال هند به اروپا پرداخت و اظهار کرد: تلآویو با طرح این موضوع قصد دارد چند کشور عربی مطرح در حاشیه خلیجفارس را با خود همراه کند تا در آینده در مسئله عادیسازی روابط با این کشورها ازجمله عربستان سعودی با مشکلی روبهرو نباشد اما در عمل این طرح نتیجهای برای رژیم اسرائیل به همراه نخواهد داشت.
خبرنگار: سید حسین حسینی