printlogo


گزارش مؤسسه صلح استکهلم
سایه صادرکنندگان تسلیحات بر مناطق بحرانی جهان
گزارش سالانه مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم سیپری درخصوص صادرات و واردات تسلیحات جهان حاکی از آن است که به دلیل تنش‌ها در اروپا حجم واردات تسلیحات در قاره سبز به میزان 47درصد افزایش یافته است.


صادرات جهانی تسلیحات مدت‌هاست تحت سلطه ایالات‌متحده آمریکا و روسیه (به طور مداوم بزرگ‌ترین و دومین صادرکننده بزرگ سلاح در سه دهه گذشته) بوده است. صادرات تسلیحات ایالات‌متحده بین سال‌های 22- 2013 به میزان 14درصد افزایش یافته و ایالات‌متحده 40درصد از صادرات تسلیحات جهانی را در این سال‌ها به خود اختصاص داده است. صادرات تسلیحات روسیه بین سال‌های 
22- 2013، 31درصد کاهش یافت و سهم آن از صادرات تسلیحات جهانی از 22درصد به 16درصد کاهش یافت، در حالی که سهم فرانسه از 1/7درصد به 11درصد افزایش یافت.

صادرات تسلیحات روسیه و فرانسه
صادرات به هند، بزرگ‌ترین دریافت‌کننده تسلیحات روسیه، 37درصد کاهش یافت، در حالی که صادرات به هفت کشور دیگر به طور متوسط 59درصد کاهش یافت. با این حال، صادرات تسلیحات روسیه به چین (39+ درصد) و مصر (44+ درصد) افزایش یافت و آن‌ها دومین و سومین دریافت‌کننده بزرگ روسیه شدند.
این احتمال وجود دارد که تهاجم به اوکراین صادرات تسلیحات روسیه را بیشتر محدود کند. به این دلیل است که روسیه تأمین نیروهای مسلح خود را در اولویت قرار خواهد داد و تقاضا از سوی دیگر کشورها به دلیل تحریم‌های تجاری روسیه و فشار فزاینده ایالات متحده و متحدانش برای عدم خرید تسلیحات روسی کم خواهد شد. صادرات تسلیحات فرانسه بین سال‌های 22-2013، 44درصد افزایش یافته است. بیشتر این صادرات به کشورهای آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه بوده است. هند 30درصد از صادرات تسلیحات فرانسه را در سال‌های 
22-2018 دریافت کرد و فرانسه پس از روسیه، ایالات متحده را به عنوان دومین تأمین‌کننده بزرگ تسلیحات به هند جایگزین کرد.

اوکراین سومین واردکننده بزرگ تسلیحات 
 در نتیجه کمک‌های نظامی ایالات متحده آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی پس از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه 2022، اوکراین سومین واردکننده بزرگ تسلیحات در سال 2022 (پس از قطر و هند) و چهاردهمین واردکننده بزرگ تسلیحات در سال‌های 
22-2018 شد. اوکراین 2 درصد از واردات تسلیحات جهانی را در دوره پنج ساله به خود اختصاص داده است. 

6 کشور برتر واردکننده تسلیحات در شرق آسیا
آسیا و اقیانوسیه 41درصد از سهم انتقال تسلیحات عمده را در سال‌های22- 2018 به خود اختصاص دادند که نسبت به سال‌های 17-2013 کمی کمتر است. باوجود کاهش کلی نقل‌وانتقالات به منطقه، در برخی ایالت‌ها افزایش و در برخی دیگر کاهش قابل‌توجهی مشاهده شد. 6  کشور در این منطقه در بین 10 واردکننده بزرگ جهان در سال‌های 
22- 2018 بودند: هند، استرالیا، چین، کره جنوبی، پاکستان و ژاپن.واردات تسلیحات توسط کشورهای آسیای شرقی 21درصد افزایش یافته است. واردات تسلیحات توسط چین 1/4 درصد افزایش یافت که بیشتر آن از روسیه بود. با این حال، بزرگ‌ترین افزایش در شرق آسیا مربوط به متحدان پیمان ایالات متحده، کره جنوبی (61+ درصد) و ژاپن (171+ درصد) بود. استرالیا، بزرگ‌ترین واردکننده اسلحه در اقیانوسیه، واردات خود را 23درصد افزایش داد.

هند بزرگ‌ترین واردکننده تسلیحات در جهان
هند همچنان بزرگ‌ترین واردکننده تسلیحات در جهان است، اما واردات تسلیحات این کشور در پنج سال اخیر 11درصد کاهش یافته است. واردات پاکستان، هشتمین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان در سال‌های 22- 2018، 14درصد افزایش یافته و چین به عنوان تأمین‌کننده اصلی آن است.

عربستان، قطر و مصر سه واردکننده عمده تسلیحات
سه کشور از 10 واردکننده برتر در پنج سال اخیر در خاورمیانه بودند: عربستان سعودی، قطر و مصر. عربستان سعودی دومین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان در سال‌های22- 2018بود و 9/6درصد از کل واردات تسلیحات را در این دوره دریافت کرد. واردات تسلیحات قطر در پنج سال‌ گذشته 311درصد افزایش یافت و این کشور را به سومین واردکننده بزرگ سلاح در جهان در سال‌های 22-2018 تبدیل کرد.عمده واردات تسلیحات به خاورمیانه از ایالات متحده آمریکا (54 درصد)، پس از آن فرانسه (12درصد)، روسیه (6/8درصد) و ایتالیا (8/4درصد) بوده است که شامل بیش از 260 هواپیمای جنگی پیشرفته، 516 تانک جدید و 13 ناوچه بودند. 

واردات تسلیحات ترکیه، فیلیپین و ناتو
واردات تسلیحات به آسیای جنوب شرقی بین سال‌های 22-2013 به میزان 42درصد کاهش یافته است. این کاهش تا حدی به این دلیل است که ایالت‌ها هنوز تجهیزات تحویل شده پیش از سال 2018 را جذب می‌کنند. فیلیپین با افزایش 64درصدی واردات تسلیحات، این روند را کاهش داد.کشورهای اروپایی ناتو واردات تسلیحات خود را تا 65درصد افزایش دادند، زیرا به دنبال تقویت زرادخانه خود در پاسخ به تهدید تشدیدشده روسیه بودند.صادرات تسلیحات ایالات متحده به ترکیه بین سال‌های 22-2013 به دلیل تنش‌های دوجانبه به طور چشمگیری کاهش یافت. ترکیه از هفتمین دریافت‌کننده تسلیحات ایالات متحده به بیست و هفتمین رسید.

بزرگ‌ترین صادرکنندگان
در میان هفت صادرکننده بزرگ اسلحه پس از ایالات متحده آمریکا، روسیه و فرانسه، پنج کشور شاهد کاهش صادرات تسلیحات بودند که شامل چین (23-درصد)، آلمان (35- درصد)، بریتانیا (35- درصد)، اسپانیا (4/4-درصد) و اسرائیل (15- درصد) در حالی که ایتالیا (45+ درصد) و کره جنوبی (74+ درصد) شاهد افزایش زیادی بودند.

ترجمه: زینب اصغریان