بررسی ابهامات سقوط باخموت
اوکراین در گوشه رینگ
جنگ در شهر باخموت هفت ماه است ادامه دارد. مدتی است نبرد سنگینی در این منطقه درگرفته است. برخی، از پیروزی مهم روسیه در این شهر سخن گفته‌اند. دبیرکل ناتو نیز اذعان کرده احتمال سقوط باخموت در آینده نزدیک وجود دارد.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو به‌تازگی در نشست وزیران دفاع اتحادیه اروپا در استکهلم اعلام کرده «نباید روسیه را دست‌کم بگیریم». البته وی معتقد است این مسئله، نقطه عطفی در تحولات جنگ با روسیه نخواهد بود. از سوی دیگر «یوگنی پریگوژین» مدیر و مؤسس گروه نظامی واگنر روسیه مطرح کرده شرق باخموت در تصرف نیروهای روسی قرار دارد. وزارت دفاع بریتانیا نیز بیان کرده نیروهای دفاعی اوکراین در باخموت در شرق این کشور زیر «فشار شدید» حمله‌های جنگجویان شرکت خصوصی واگنر قرار دارند. به گفته این وزارتخانه، روسیه با اعزام نیروهای واگنر، پیشروی‌های بیشتری به حومه شمالی این شهر انجام داده است. با آنکه غربی‌ها تلاش دارند تصرف این شهر مهم را بی‌اهمیت نشان دهند اما زلنسکی در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفت: «اگر نیروهای روس بر باخموت سیطره پیدا کنند، مسیر آن‌ها برای رسیدن به شهرهای اصلی در شرق اوکراین هموار خواهد شد». سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه درباره درگیری‌ها در باخموت گفته این شهر یک مرکز دفاعی مهم برای نیروهای اوکراینی در دونباس است. تصرف آن، امکان عملیات‌های تهاجمی بیشتر در عمق خطوط دفاعی نیروهای مسلح اوکراین را فراهم می‌کند.
هرچند هنوز خبر رسمی از پیروزی روسیه منتشر نشده اما همه چیز نشان از پیروزی قریب‌الوقوع مسکو دارد. درباره اهمیت «سقوط باخموت» با دکتر طیبه محمدی‌کیا، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو نشستیم.
با توجه به اینکه جنگ بر سر این شهر خیلی وقت است ادامه دارد آیا تصرف باخموت می‌تواند موازنه جنگ را به نفع روسیه تغییر دهد؟
روسیه در باخموت با نبردی متفاوت روبه‌رو است. در باخموت نیروهای افراطی و پیش‌رونده و ملی‌گرای راست رادیکال اوکراین جبهه را در دست دارند. این موضوع انگیزه قابل‌توجهی برای روسیه برای تصرف باخموت است. در واقع گروه افراطی آزوف هدف مهم روسیه در باخموت بود. این گروه که پیش از این همپای گروه‌هایی مانند داعش، تروریستی شناخته می‌شد و از سوی نهادهای غربی و شبکه‌های اجتماعی تحریم شده بود با فعالیت علیه روسیه به رسمیت شناخته شده و حتی از سوی کانادا مورد حمایت‌های جدی قرار گرفته است. روس‌ها این گروه را نئونازی می‌خوانند. باخموت نشان‌دهنده پیروزی دیاسپورای روسی و ادعای روسیه در یکی بودن ملت روس و اوکراین است. نبرد در باخموت ویژگی هویتی، حیثیتی و هستی‌شناسانه دارد. شکست آزوف‌ها در واقع حمل بر پیروزی ادعای یک ملت و روسی بودن روسیه و اوکراین می‌شود که در صحبت‌ها و بیانیه‌های دولت روسیه همواره به چشم می‌خورد.
واکنش آمریکا و اوکراین در قبال این مسئله چیست؟
جبهه غرب در برابر پیشروی در باخموت رویکرد دفاعی را حفظ خواهد کرد. البته پیشروی در باخموت می‌تواند نشانه بردی نو برای روسیه باشد. شکست نیروهای ویژه غرب که با سرمایه‌گذاری‌های جدید تسلیح شده‌اند و نماد ملی‌گرایی اوکراین نیز هستند پیامی جز پیشروی بیشتر روسیه در نبرد پسا زمستان ندارد. راهبرد دفاعی و تلاش برای جبران در جبهه‌های دیگر را باید واکنش ایالات متحده آمریکا و اوکراین در نظر گرفت. نبرد در باخموت و تلاش برای بازپس‌گیری آن با توجه به سقوط این شهر می‌تواند به مرحله‌ای دیگر موکول شود.
حرکت بعدی روسیه چه می‌تواند باشد؟ آیا پیشرفت در باخموت کار نیروهای واگنر است؟
با اینکه نیروهای واگنر در آغاز نقدهایی به ارتش روسیه وارد کردند اما در ادامه و به‌ویژه در نبرد باخموت همراهی بسیاری در جبهه روسیه داشتند. حضور واگنرها در برابر آزوف اوکراینی قابل تحلیل است. این دو جبهه که به شکل حرفه‌ای به جذب نیرو می‌پردازند، می‌توانند فراتر از نیروهای رسمی در برابر هم بجنگند. در واقع ماهیت جنگ در باخموت متفاوت با جنگ میان ارتش‌هاست و باید آن را چیزی در فضای شبه نظامیان و شرکت‌های خصوصی-نظامی تلقی کرد. باخموت زمین جنگی با منطق جدید در نبرد روسیه و اوکراین است که البته نقشی بسیار برجسته در این نبرد دارد. رویارویی واگنرها و آزوف‌ها در این نبرد رویه‌ای دگرگون از جنگ تاکنون بوده که می‌تواند به شکل‌گیری درگیری‌های چریکی در دیگر جبهه‌ها نیز منجر شود.
خبرنگار: زینب اصغریان