همزمان با پیام آمریکایی‌ها و شایعه توافق برای مبادله زندانیان اعلام شد
موافقت تهران با سفر گروسی
تهران پس از سه ماه و اندی با درخواست رافائل گروسی که به دفعات برای سفر به ایران ابراز تمایل کرده بود موافقت کرد. بهروز کمالوندی، معاون امور بین‌الملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان دیروز اعلام کرد در پی گفت‌وگوها و رایزنی‌های «ماسیمو آپارو» معاون پادمانی آژانس با مقامات سازمان انرژی اتمی کشورمان که به تعبیر او سازنده و امیدوارکننده بوده، محمد اسلامی در نهایت به درخواست گروسی پاسخ مثبت داده و از وی دعوت کرده است تا برای رایزنی‌های بیشتر به تهران سفر کند. به گفته کمالوندی مدیرکل آژانس در آذرماه درخواست خود را به صورت جدی و علنی برای سفر به ایران اعلام کرده بود اما این درخواست از سوی تهران پاسخی سرد و مشروط گرفت.
دلیل پاسخ مشروط به سفر گروسی چه بود؟
تنها چند هفته پیش یعنی در آذر ماه شورای حکام آژانس به دلیل گزارش سیاسی و مخرب رافائل گروسی و ادعاهایی که خارج از حیطه مسئولیت فنی او بود دومین قطعنامه ضدایرانی را که توسط آمریکا و تروئیکای اروپایی ارائه شده بود به تصویب رساند تا حل موضوع ادعای آژانس در مورد کشف مواد اعلام نشده در سه سایت قدیمی و برچیده شده هسته‌ای ایران را پیچیده‌تر کند.محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در همان زمان گفت پیگیری‌های انجام این سفر احتمالاً پس از تعطیلات سال نو میلادی یعنی نیمه‌های دی ماه انجام خواهد گرفت، اتفاقی که رخ نداد و پس از آن مقامات کشورمان درباره ضرورت انجام این سفر و مؤثر بودن آن ابراز تردید کردند.
کانال‌های ارتباطی ایران و آژانس باز است
چندی بعد ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در پاسخ به پرسش خبرنگار ما درباره دلیل محقق نشدن این سفر و موافقت تهران با آن گفت کانال‌های ارتباطی و گفت‌وگوی ایران با مدیرکل آژانس باز است و تعامل ادامه دارد، اما برای انجام سفر ایشان به تهران مبتنی بر روند گفت‌وگوها و با توجه به ماهیت فنی قضیه، هر زمان زمینه فراهم شود، تصمیم‌گیری خواهد شد.رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان هم دوازدهم بهمن‌ماه در پاسخ به قدس تأکید کرد این سفر نیازمند تدوین محتواست زیرا از 730 سایت اتمی جهان 21 مورد آن متعلق به ایران است اما یک‌چهارم از 2 هزار بازرسی آژانس، از تأسیسات ایران بوده و اگر باز هم آژانس درباره برنامه اتمی ایران ابراز نگرانی می‌کند نشان‌دهنده دنبال کردن ادبیات تخریبی علیه ایران است.
تلاش رافائل گروسی برای ابهام‌آفرینی
با وجود این حجم از بازرسی‌ها اما رافائل گروسی همواره تلاش کرده برنامه هسته‌ای ایران را پس از اقدام متقابل در برابر خروج آمریکا از برجام و کاهش تعهداتش، رازآلود و مبهم جلوه دهد و در زمین آمریکایی‌ها بازی کند.تعابیری مانند اینکه آژانس بدون توافق جدید با تهران کور و سرگردان است، اینکه مذاکرات احیای برجام در شرایط بدی قرار دارد و به بن‌بست رسیده و...، بارها با اعتراض تهران به خروج مدیرکل از حیطه مسئولیت‌های فنی‌اش منجر شده تا آنجا که محمد اسلامی یک بار گوشزد کرد که گروسی اختیار و صلاحیتی برای اظهارنظر در مورد برجام ندارد.حتی پس از درخواست سفر به تهران هم گروسی این خط‌مشی تخریبی و سیاسی را کنار نگذاشت و طرح موضوعاتی همچون تغییر آرایش سانتریفیوژهای پیشرفته ایران در سایت فردو یا ادعای کشف اورانیوم غنی‌شده 84 درصد در ایران به‌صورت یک پروژه تبلیغاتی به شکل گسترده در فضای رسانه‌ای که با توضیحات سازمان انرژی اتمی مشخص شد یک موضوع کاملاً عادی و معمول بوده و هیچ ارزش فنی به لحاظ اثبات تخلفی از سوی ایران ندارد، نشان داد او صرفاً یک تاکتیک سیاسی و تبلیغاتی را معطوف به آینده سیاسی و حرفه‌ای خود دنبال می‌کند.
موافقت ایران با سفر گروسی چه پیامی دارد؟
موضوع این است که مهم‌ترین مانع میان توافق ایران و آژانس در کنار عملکرد خود مدیرکل، موضوع حل و فصل و بستن دائمی و البته دوباره پرونده موضوعات ادعایی است که این بار با برچسب کشف مواد اعلام نشده در تأسیسات قدیمی ایران باز شده. پرونده‌ای که در توافق با یوکیو آمانو فقید در سال 2015 همزمان با امضای برجام قرار بود بسته شده و بسته بماند. ایران می‌گوید اگر این پرونده بسته نشود احیای برجام هیچ منفعتی ندارد و کارکردی نخواهد داشت.تروئیکای اروپایی و آمریکایی‌ها اما با سفسطه می‌گویند این موضوع فنی و در حیطه اختیار آژانس است و گروسی هم وانمود می‌کند این واقعاً یک پرونده فنی است و ایران به ابهام‌ها و پرسش‌‌های آژانس پاسخ نمی‌دهد. در حالی که رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان همین چند هفته پیش تأکید کرد ما به همه پرسش‌‌های آژانس پاسخ‌های مشروح و کامل داده‌ایم و ابهامی وجود ندارد.اما به نظر می‌رسد آنچه که گره از مجوز سفر گروسی به تهران باز کرده، تحولات و مذاکرات در موضع و کانال‌های دیگری است. وزیر امور خارجه کشورمان دیروز گفت همتای عراقی‌اش در بازگشت از واشنگتن پیامی از آمریکایی‌ها به وی داده که آن‌ها برای جمع‌بندی توافق (بازگشت به برجام) آماده‌اند و تأکید کرد ما نیز همواره از مسیر دیپلماسی و مذاکره استقبال کرده و از مذاکره فاصله نگرفته‌ایم. در حالی که در روزهای اخیر زمزمه سفر پادشاه عمان به تهران به گوش می‌رسد گمانه‌ها در مورد صحت خبرهای برخی رسانه‌های آمریکایی در مورد توافق تهران و واشنگتن برای مبادله زندانیان و آزاد شدن بخشی از دارایی‌ها و پول‌های ایران قوت گرفته است.
تمایل عمان برای میانجی‌گری
در همین راستا پادشاه عمان اعلام کرده در تلاش است با پیام‌هایی که میان مقامات ایران و آمریکا تبادل می‌کند، در آینده‌ای نزدیک به ایران سفر کند. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم گفت :ما به انجام هر اقدامی برای آزادی شهروندان آمریکایی متعهد هستیم. حال باید دید سفر گروسی به تهران در امتداد توافق در کانال‌های دیگر و اتفاق‌های جدید خواهد بود و می‌تواند منجر به گشایش در احیای برجام شود یا بازی به سمت گزینه‌های دیگر و محورهای جدید خواهد رفت.
خبرنگار: آرش خلیل‌خانه
دلیل پاسخ مشروط به سفر گروسی چه بود؟
تنها چند هفته پیش یعنی در آذر ماه شورای حکام آژانس به دلیل گزارش سیاسی و مخرب رافائل گروسی و ادعاهایی که خارج از حیطه مسئولیت فنی او بود دومین قطعنامه ضدایرانی را که توسط آمریکا و تروئیکای اروپایی ارائه شده بود به تصویب رساند تا حل موضوع ادعای آژانس در مورد کشف مواد اعلام نشده در سه سایت قدیمی و برچیده شده هسته‌ای ایران را پیچیده‌تر کند.محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان در همان زمان گفت پیگیری‌های انجام این سفر احتمالاً پس از تعطیلات سال نو میلادی یعنی نیمه‌های دی ماه انجام خواهد گرفت، اتفاقی که رخ نداد و پس از آن مقامات کشورمان درباره ضرورت انجام این سفر و مؤثر بودن آن ابراز تردید کردند.
کانال‌های ارتباطی ایران و آژانس باز است
چندی بعد ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در پاسخ به پرسش خبرنگار ما درباره دلیل محقق نشدن این سفر و موافقت تهران با آن گفت کانال‌های ارتباطی و گفت‌وگوی ایران با مدیرکل آژانس باز است و تعامل ادامه دارد، اما برای انجام سفر ایشان به تهران مبتنی بر روند گفت‌وگوها و با توجه به ماهیت فنی قضیه، هر زمان زمینه فراهم شود، تصمیم‌گیری خواهد شد.رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان هم دوازدهم بهمن‌ماه در پاسخ به قدس تأکید کرد این سفر نیازمند تدوین محتواست زیرا از 730 سایت اتمی جهان 21 مورد آن متعلق به ایران است اما یک‌چهارم از 2 هزار بازرسی آژانس، از تأسیسات ایران بوده و اگر باز هم آژانس درباره برنامه اتمی ایران ابراز نگرانی می‌کند نشان‌دهنده دنبال کردن ادبیات تخریبی علیه ایران است.
تلاش رافائل گروسی برای ابهام‌آفرینی
با وجود این حجم از بازرسی‌ها اما رافائل گروسی همواره تلاش کرده برنامه هسته‌ای ایران را پس از اقدام متقابل در برابر خروج آمریکا از برجام و کاهش تعهداتش، رازآلود و مبهم جلوه دهد و در زمین آمریکایی‌ها بازی کند.تعابیری مانند اینکه آژانس بدون توافق جدید با تهران کور و سرگردان است، اینکه مذاکرات احیای برجام در شرایط بدی قرار دارد و به بن‌بست رسیده و...، بارها با اعتراض تهران به خروج مدیرکل از حیطه مسئولیت‌های فنی‌اش منجر شده تا آنجا که محمد اسلامی یک بار گوشزد کرد که گروسی اختیار و صلاحیتی برای اظهارنظر در مورد برجام ندارد.حتی پس از درخواست سفر به تهران هم گروسی این خط‌مشی تخریبی و سیاسی را کنار نگذاشت و طرح موضوعاتی همچون تغییر آرایش سانتریفیوژهای پیشرفته ایران در سایت فردو یا ادعای کشف اورانیوم غنی‌شده 84 درصد در ایران به‌صورت یک پروژه تبلیغاتی به شکل گسترده در فضای رسانه‌ای که با توضیحات سازمان انرژی اتمی مشخص شد یک موضوع کاملاً عادی و معمول بوده و هیچ ارزش فنی به لحاظ اثبات تخلفی از سوی ایران ندارد، نشان داد او صرفاً یک تاکتیک سیاسی و تبلیغاتی را معطوف به آینده سیاسی و حرفه‌ای خود دنبال می‌کند.
موافقت ایران با سفر گروسی چه پیامی دارد؟
موضوع این است که مهم‌ترین مانع میان توافق ایران و آژانس در کنار عملکرد خود مدیرکل، موضوع حل و فصل و بستن دائمی و البته دوباره پرونده موضوعات ادعایی است که این بار با برچسب کشف مواد اعلام نشده در تأسیسات قدیمی ایران باز شده. پرونده‌ای که در توافق با یوکیو آمانو فقید در سال 2015 همزمان با امضای برجام قرار بود بسته شده و بسته بماند. ایران می‌گوید اگر این پرونده بسته نشود احیای برجام هیچ منفعتی ندارد و کارکردی نخواهد داشت.تروئیکای اروپایی و آمریکایی‌ها اما با سفسطه می‌گویند این موضوع فنی و در حیطه اختیار آژانس است و گروسی هم وانمود می‌کند این واقعاً یک پرونده فنی است و ایران به ابهام‌ها و پرسش‌‌های آژانس پاسخ نمی‌دهد. در حالی که رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان همین چند هفته پیش تأکید کرد ما به همه پرسش‌‌های آژانس پاسخ‌های مشروح و کامل داده‌ایم و ابهامی وجود ندارد.اما به نظر می‌رسد آنچه که گره از مجوز سفر گروسی به تهران باز کرده، تحولات و مذاکرات در موضع و کانال‌های دیگری است. وزیر امور خارجه کشورمان دیروز گفت همتای عراقی‌اش در بازگشت از واشنگتن پیامی از آمریکایی‌ها به وی داده که آن‌ها برای جمع‌بندی توافق (بازگشت به برجام) آماده‌اند و تأکید کرد ما نیز همواره از مسیر دیپلماسی و مذاکره استقبال کرده و از مذاکره فاصله نگرفته‌ایم. در حالی که در روزهای اخیر زمزمه سفر پادشاه عمان به تهران به گوش می‌رسد گمانه‌ها در مورد صحت خبرهای برخی رسانه‌های آمریکایی در مورد توافق تهران و واشنگتن برای مبادله زندانیان و آزاد شدن بخشی از دارایی‌ها و پول‌های ایران قوت گرفته است.
تمایل عمان برای میانجی‌گری
در همین راستا پادشاه عمان اعلام کرده در تلاش است با پیام‌هایی که میان مقامات ایران و آمریکا تبادل می‌کند، در آینده‌ای نزدیک به ایران سفر کند. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم گفت :ما به انجام هر اقدامی برای آزادی شهروندان آمریکایی متعهد هستیم. حال باید دید سفر گروسی به تهران در امتداد توافق در کانال‌های دیگر و اتفاق‌های جدید خواهد بود و می‌تواند منجر به گشایش در احیای برجام شود یا بازی به سمت گزینه‌های دیگر و محورهای جدید خواهد رفت.
خبرنگار: آرش خلیل‌خانه