تعلل عجیب میراث فرهنگی برای تعیین حریم یک میراث صنعتی
بخشی از کوره آجرپزی قیاسی در مشهد تخریب شد
«ساختمان کوره آجرپزی قیاسی از جمله کوره‌های آجرپزی ساخته شده در دهه ۱۳۴۰ مشهد در شمال این شهر است، از این کوره از زمان ساخت تا حدود سال ۱۳۸۰ بهره‌برداری می‌شد اما در سال‌های اخیر و به واسطه محدودیت‌های زیست محیطی و همچنین ورود کوره‌های ماشینی، متروک و بدون استفاده رها شده است، متأسفانه متروک شدن این آثار معضلات متعدد اجتماعی در محل ایجاد کرده به طوری که به عنوان یک معضل، محلی برای حضور افراد متفرقه و بروز ناهنجاری‌ها در منطقه شده است که در این خصوص، شهرداری مشهد می‌تواند با تبدیل این عناصر هویتی شهر به مراکز فرهنگی و موزه، از آن‌ها در راستای افزایش ظرفیت‌های گردشگری شهری استفاده مفید کند» این‌ها جملات مدیرکل وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی در تاریخ 5 تیر 1399 است، همان روزی که خبر خوش ثبت ملی این اثر تاریخی را به رسانه‌ها داد.
آیا مالکان تیشه به ریشه بنای تاریخی زدند؟
حالا 31 ماه پس از شنیدن این خبر خوش، خبر بد تخریب این اثر تاریخی به گوشمان می‌رسد، ابتدا موضوع را از مسئول پایگاه حفاظت اداره میراث فرهنگی شهرستان مشهد پیگیری می‌کنیم.
سیدجواد رضوی حسینی که به سختی راضی به مصاحبه می‌شود، شرح ماوقع را این طور روایت می‌کند: روز جمعه 21 بهمن مطلع شدیم مالکان کوره آجرپزی قیاسی قصد تخریب این کوره را دارند بنابراین بلافاصله خود را به محل رساندیم تا صحت و سقم ماجرا را بررسی کنیم.
وی ادامه می‌دهد: پس از حضور در محل این کوره تاریخی متوجه شدیم بخش زیادی از سازه‌های کوره که طبق نظر کارشناسان میراث فرهنگی جزئی از این اثر ثبت شده ملی هستند مورد تخریب قرار گرفته و در مجاورت کوره هم عملیات خاک‌برداری و گودبرداری انجام شده است.
مسئول پایگاه حفاظت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان مشهد در ادامه می‌گوید: بلافاصله موضوع را به پاسگاه خلق‌آباد اطلاع دادیم و صورتجلسه‌ای مبنی بر توقف خاک‌برداری نوشته شد و موضوع را با مالکان هم به صورت تلفنی اطلاع دادیم اما آن‌ها از حضور در محل و هر گونه توضیحی در این خصوص امتناع کردند.
کوره تخریب شده جزو میراث صنعتی مشهد است
سرپرست معاونت میراث فرهنگی خراسان رضوی هم در خصوص تخریب این کوره در گفت‌وگو با خبرنگار قدس خراسان عنوان می‌کند: گویا مالک بخشی از این بنا را تخریب کرده البته آسیبی به میل نرسیده اما کوره پایین تخریب شده است.
احسان زهره‌وندی در بیان اهمیت این کوره می‌گوید: کوره‌های آجرپزی از این جهت که جزو میراث صنعتی شهر مشهد هستند برای ما اهمیت دارند و از طرفی این اثر تمامی مشخصات یک اثر ثبتی را داراست به همین علت اقدام به ثبت ملی آن کردیم.
اقدام مالک جرم است
وی اضافه می‌کند: بر اساس مواد 558 و 567قانون مجازات اسلامی این اقدام مالک جرم محسوب می‌شود بنابراین اقدام‌های قانونی از طرف میراث فرهنگی در حال انجام است و حتماً پس از این قضیه حریم این اثر قانونی را مشخص می‌کنیم تا جلو تخریب‌های بعدی گرفته شود.
موضوع را از بخش حقوقی اداره کل میراث فرهنگی خراسان هم پیگیری می‌کنم، علی بهداد که هیچ تمایلی به مصاحبه ندارد می‌گوید: امروز شکایتمان را علیه مالکان کوره ثبت کردیم این شکایت کیفری است و حداقل و حداکثر مجازاتی که برای آن در نظر گرفته می‌شود بستگی به گزارش کارشناسی در خصوص میزان تخریب و نظر قاضی دارد!
تلاش برای گفت‌وگو با مالکان که البته ورثه مالک اصلی هستند بی‌ثمر می‌ماند و این پرسش همچنان در ذهن تداعی می‌شود: چرا اداره کل میراث فرهنگی برای تعیین حریم این اثر تاریخی 31 ماه تعلل کرد و حالا که بخشی از این اثر تخریب شد به فکر افتاد؟
کوره آجرپزی قیاسی مشهد در استان خراسان، شهرستان مشهد، بخش مرکزی و حاشیه شمال شهر مشهد، ابتدای جاده کلات در شرق روستای گرجی قرار دارد.
خبرنگار: معصـومـه مـؤمــنـیان