گزارش ساواک از انتقادها به وضعیت دینداری
بی‌شک گزارش‌های ساواک را می‌توان یکی از بهترین ابزارهای سنجش وضعیت دینداری در دوران پهلوی دوم دانست؛ گزارش‌هایی از دهه 40 و 50 شمسی که در آن، ساواک انتقادهای خطبای مذهبی از وضعیت دینداری در این دوران را انعکاس داده است. نمونه‌ای از این موارد مربوط به سخنرانی‌های آیت‌الله مکارم شیرازی است که ساواک، قسمت‌های کنایه‌آمیز و انتقادگونه‌اش به حکومت را به بالادستی‌هایش گزارش کرده است. این گزارش‌ها سال99 در دو جلد با عنوان «آیت‌الله مکارم به روایت اسناد ساواک» منتشر شد و رسول جعفریان، پژوهشگر تاریخ مبتنی بر همین دو جلد، مقاله‌ای را با عنوان «انتقادهای حوزه قم از جامعه ایرانی پهلوی دوم» کار کرد. یکی از نخستین گزارش‌ها، مربوط به بهمن سال41 و اشاره به تشییع جنازه یک خواننده کاباره‌ای به اسم مهوش است که بسیار شلوغ بوده است.
در 13 خرداد 42، دو روز پیش از 15خرداد، در سخنرانی تندی علیه دولت، از آوردن یک رقاصه به ایران گلایه کرده‌اند و اینکه «در ایران، مسیحی‌ها، بهایی‌ها، زردشتی‌ها و اسرائیلی‌ها هر یک دارای نشریه‌ای هستند... و ما که در این کشور اکثریت داریم و ملت مسلمان هستیم، حتی دارای یک نشریه دینی نیستیم».
در سخنرانی دیگری در خرداد43 از اینکه در تهران «12هزار مشروب‌فروشی هست» انتقاد شده است.
14 خرداد 43، در مسجد اصفهانی‌های خرمشهر، گفتند: «هر وقت با این زمامداران و رجال مملکت صحبت کنیم که طریق حقیقت این است، به ما می‌گویند در زمان اتم این حرف‌ها چیست و خرافات است...». در 21 خرداد 43 گفتند: «اکثریت رجال مملکت با سلام و صلوات بر سر کار می‌آیند. پس از مدتی به جرم دزدی با هو و جنجال به زندان می‌روند. علت، نداشتن ایمان به خداست».
در مطالبی که اردیبهشت 49 مطرح شده نیز از اینکه در تهران 300کتابخانه عمومی و 3هزار مشروب‌فروشی هست گلایه شده:«ما در این مملکت جایی نداریم که به علم و معلومات جوانان اضافه شود». در سال50 از اینکه یک زن مطرب «در یک حادثه رانندگی از دنیا می‌رود» و «10هزار نفر جمع می‌شوند» انتقاد کرده است. در سخنرانی دیگری در مهر سال51 به انتقاد از باورهای عامیانه درباره عاشورا پرداخته‌اند و اینکه کسانی فکر می‌کنند اگر سر دیگ‌ها باشند و بخار دیگ به آن‌ها بخورد، گناهان آن‌ها بخشوده می‌شود.