printlogo


مواضع ویاچسلا والودین در سفر به تهران
اما و اگرهای شراکت راهبردی ایران و روسیه


​​​​​​​سخنان «ویاچسلا والودین» رئیس دومای روسیه در نشست خبری مشترک با محمدباقر قالیباف و همچنین اظهارات وی در جلسه سه ساعته کمیسیون مشترک دو مجلس بر سر راهکارهای عملیاتی توسعه روابط همه‌جانبه تهران-مسکو اگرچه از سوی رسانه‌ها با جدیت تحلیل نشده اما به دلیل ارتباط به سه حوزه اقتصاد، امنیت و دیپلماسی ایران حائز اهمیت و شایان تحلیل است. نکته اول به سخنان رئیس دوما در زمینه درخواست روسیه برای خرید قطعات فنی و مهندسی ضمن تأکید بر تکمیل کریدور مهم شمال -جنوب با عطف به رشد روابط دو کشور طی سه سال گذشته بر می‌گردد. از سخنان والودین این برداشت را می‌توان داشت که علت گسترش سطح روابط دو کشور به تحریم‌های یک‌جانبه‌گرایانه آمریکا و غرب بر می‌گردد که نه تنها موجب گسست مفاهمه بین تهران و مسکو نشده، بلکه سبب انسجام بخش مبادلات و گفت‌وگوهای این دو همسایه شده است. نکته دیگری که در سخنان فرستاده دولت روسیه به وضوح روشن است، مسئله ضرورت گسترش همکاری‌های پولی، بانکی و مذاکرات مهم رؤسای مجالس دو کشور برای افزایش سرمایه‌گذاری اقتصادی به منظور توسعه کریدورهای اثرگذار است. در بخش دیگری از سخنان این مقام فدراسیون روسیه، مشخص است وی نسبت به روابط اقتصادی دو کشور امیدوار است و بر ظرفیت‌های انرژی، ترانزیت و حمل‌و‌نقل در راستای تجارت آزاد با ایران تأکید دارد. نکته بعدی که در سخنان او مهم است، در خصوص تقویت روابط منطقه‌ای و همسایگی است که براصل همکاری دوجانبه با هدف توسعه مستمر هم‌افزایی امنیتی برای ثبات منطقه تأکید می‌کند. دعوت ویاچسلاو والودین از رئیس مجلس برای شرکت در کنفرانس مسکو نیز به بحث و تبادل‌نظر در همین راستا برمی‌گردد.  رفع موانع توسعه و تحقق توافق 25 ساله فیمابین نیز از جمله محورهای مورد تأکید رئیس دومای روسیه در سفر به تهران بود. عمده این مشکلات  متوجه ایران است؛ زیرا در حوزه گمرک، قانون و زیرساخت‌ها و قوانین پولی بانکی درگیرچالش‌هایی هستیم. اگر اراده تهران برحل این چالش‌ها باشد در آینده نه چندان دور شاهد بهره وری هرچه بیشتر از مزیت‌های سیاست همسایگی هستیم در غیر این صورت ممکن است شاهد فرسایش و افت سرعت پیشروی در تحول اقتصادی مبتنی بر سیاست خارجی باشیم.  تأکید بر احترام متقابل بخش مهم دیگری از سخنان رئیس دومای روسیه در دیدار با مقامات ایرانی است. ویاچسلاو والودین در بخشی از سخنانش اعلام کرد روسیه سرنوشتش را خودش تعیین می‌کند و باید روابط ایران و روسیه براساس احترام متقابل و تقویت روابط دوجانبه باشد. سخنان او تداعی‌گر این نکته است که توسعه سیاسی روابط آن‌ها با تهران در شرایطی قابل قبول است که ایران نسبت به اقدامات روسیه در اوکراین موضع منفی نداشته باشد. به نظر می‌رسد این سخنان او در واکنش به عدم به رسمیت شناختن حاکمیت روسیه بر مناطق تصرف شده از اوکراین مانند دونتسک باشد؛ زیرا چندی پیش وزیرامورخارجه کشورمان در بیاناتی این مسئله را به رسمیت نشناخت. سیاست خارجی روسیه نسبت به جنگ اوکراین نگاهی مثبت و پیروز جنگ دارد و آن را اجتناب ناپذیر می‌داند. روس‌ها غیر مستقیم اعلام کردند تمایلی به دخالت و اظهارنظر ایران نسبت به امور سیاست خارجی‌شان ندارند. با این اوصاف اما تهران باید مسئله مقبولیت منطقه‌ای خود را با بهره‌مندی از فنون دیپلماسی دنبال کند و به فراخور هنر دیپلماسی، ارتقای روابطش با کشورهای منطقه را از دست ندهد و آن‌ها را نیز به عنوان ذخیره دیپلماسی سیاسی همراه داشته باشد. دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و نهادهای متولی امر دیپلماسی باید با توجه به نسل پنجم رقابت‌های بین‌المللی یا همان جنگ ترکیبی در حوزه روابط همسایگی و بین‌المللی مسئله موازنه و تنظیم روابط را در نظر داشته و از ابزارهای هوشمندانه بهره مند باشند.