مهم‌ترین تحولات 2022 در آستانه سال نو میلادی
جهان زیر سایه جنگ و فوتبال
سال جاری میلادی که کم‌کم آخرین نفس‌هایش را می‌کشد، برای همه ما به لحاظ شخصی و همچنین ملی سرشار از اتفاقات تلخ و شیرین بود. در صحنه جهانی هم کره خاکی در سال 2022 رویدادهای بسیاری را از سر گذراند. شاید بتوان مهم‌ترین رخداد 12ماه گذشته را جنگ میان روسیه و اوکراین دانست، نبردی که پیامدهای آن همه ملت‌ها را تحت تأثیر قرار داد.
این سال البته با رویداد بزرگ، خاطره‌انگیز و شیرین ورزشی به‌ویژه برای کشورهای خاورمیانه یعنی جام جهانی فوتبال در قطر به پایان رسید.
البته خلاصی نسبی بشریت از شر ویروس منحوس کرونا دیگر اتفاق مثبت سال جاری بود. با این حال سال آتی میلادی نیز با پرونده‌هایی دست به گریبان خواهیم بود که می‌تواند صحنه بین‌الملل را دچار تنش کند. مهم‌ترین رویداد، ادامه تبعات جنگ اوکراین به لحاظ اقتصادی و امنیتی و حتی به لحاظ نظامی خطر تبدیل آن به جنگ هسته‌ای است. از سوی دیگر احتمال احیای داعش در عراق و سوریه، پرونده یمن و خلأ در پست ریاست جمهوری و نخست وزیری در لبنان مسائلی است که می‌تواند دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را به خود مشغول سازد.
در آستانه سال جدید میلادی نگاهی به مهم‌ترین تحولات یک سال گذشته انداخته و به چالش‌های پیش رو اشاره‌ای داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تهاجم نظامی روسیه به اوکراین
آغاز عملیات نظامی روسیه علیه اوکراین را باید مهم‌ترین رخداد سال جاری نام نهاد. این تهاجم بزرگ‌ترین حمله نظامی متعارف به خاک اروپا پس از جنگ جهانی دوم است. در نهایت پوتین پنجم مهر، الحاق چهار منطقه دونباس در شرق اوکراین به روسیه را امضا کرد که این مسئله نیز بر تنش‌ها دامن زد.
اعلام آتش‌بس در یمن
یکی دیگر از رویدادهای مهم سال جاری، اعلام آتش‌بس در یمن پس از هشت سال تهاجم خصمانه ائتلاف سعودی علیه این کشور بود. آتش‌بس در یمن زیر نظر سازمان ملل به مدت دو ماه میان دولت نجات ملی یمن و دولت مستعفی مورد حمایت ریاض برقرار شد و تاکنون سه بار تمدید شده است.
سفر اردوغان به ریاض
روابط ریاض و آنکارا پس از قتل «جمال خاشقچی»، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول در سال ۲۰۱۸ دچار تنش شدیدی شد. اردوغان تحت فشار اقتصادی کشورش در نهایت به آشتی با بن‌سلمان تن داده و در نخستین سفرش به عربستان از سال ۲۰۱۷ وارد جده شد.
دموکراسی لرزان تونس
کشور کوچک تونس که از آن به عنوان مادر تحولات بیداری اسلامی یاد می‌شود در یک سال اخیر تحولاتی را از سر گذراند که هشدار برخی را درزمینه بازگشت دیکتاتوری به این کشور به دنبال داشت. قیس سعید، رئیس جمهور در میان تحریم‌های گسترده، همه‌پرسی تغییر قانون اساسی را به رأی گذاشت.
دیدار حاشیه‌ساز بایدن با بن‌سلمان
جو بایدن که در هنگامه کارزار انتخاباتی خود، ولیعهد سعودی را در پرونده قتل خاشقچی با تندترین الفاظ مورد شماتت قرار داده بود، با پشت کردن به همه وعده‌های حقوق بشری، در سفری دو روزه وارد ریاض شد. این سفر البته از حاشیه‌ها به دور نبود؛ از نوع استقبال از بایدن گرفته تا نوع مصافحه بایدن و بن‌سلمان با مشت.
ترور شینزو آبه، نخست‌وزیر پیشین ژاپن
ترور شینزو آبه، نخست‌وزیر پیشین و از اعضای مجلس نمایندگان ژاپن هنگام سخنرانی در مبارزات انتخاباتی از دیگر رویدادهای مهم سال جاری بود. آبه از فاصله نزدیک و از پشت به‌وسیله یک سلاح گرم دست‌ساز مورد اصابت گلوله قرار گرفت. مظنون حادثه با نام تتسویا یاماگامی، بدون مقاومت در صحنه دستگیر شد.
سفر جنجالی پلوسی به تایوان
باوجود هشدارهای تند سیاسی و نظامی پکن، نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در اقدامی تحریک‌آمیز وارد تایوان شد. او البته از ترس واکنش چین در تاریکی شب پا به جزیره گذاشت که این تصویر بازتاب بسیاری در رسانه‌ها داشت.
کشته شدن ایمن الظواهری
شامگاه این روز جو بایدن با ظاهر شدن در مقابل رسانه‌ها مدعی کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر گروه تروریستی القاعده در حمله پهپادی آمریکا در افغانستان شد. این ادعا البته به سرعت مورد تردید قرار گرفت. این ادعا در شرایطی مطرح شد که نحوه فرار آمریکا از افغانستان همچنان خبرساز است.
مرگ ملکه انگلیس
در این تاریخ الیزابت دوم، ملکه بریتانیا در سن 96 سالگی درگذشت. او با 70سال سلطنت، طولانی‌ترین دوره پادشاهی در تاریخ این کشور را به نام خود ثبت کرد. تحولات تغییر قدرت در حالی صورت می‌گیرد که درخواست‌ها برای پایان نظام سلطنتی در انگلیس بالا گرفته است.
پایان قهر حماس و اسد
هیئتی فلسطینی از جمله «حازم قاسم» نماینده حماس که به سوریه سفر کرد بود با «بشار اسد» رئیس‌جمهور این کشور دیدار کرد. این نخستین سفر رسمی یک هیئت از حماس به سوریه از سال ۲۰۱۲ تاکنون بود. روابط حماس و دولت سوریه پس از آغاز بحران سوریه به سردی گراییده بود.
عبور عراق از گردنه ناآرامی‌ها
با گذشت یک سال و پنج روز از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق، پس از انتخاب «عبداللطیف رشید» به عنوان رئیس‌جمهور، وی به سرعت «محمد شیاع السودانی» را مأمور تشکیل کابینه،کرد تا گام بلندی برای برون‌رفت از بحران سیاسی برداشته شود.
بالا گرفتن تنش در بالکان
پس از چندین سال آرام در منطقه همواره ناآرام بالکان، اقدام کوزوو در غیرقانونی اعلام کردن ورود خودروها با پلاک صربستان خشم صرب‌های شمال این کشور را به دنبال داشت و موجب تنش در بالکان شد. برخی شعله‌ور شدن دوباره تنش را تلاش غرب برای فشار بر روسیه به عنوان متحد صربستان ارزیابی می‌کنند.
سنت‌شکنی «شی»
حزب کمونیست چین «شی جین پینگ» را به مدت پنج سال دیگر به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب کرد. بر این اساس، پینگ با سنت‌شکنی، سومین دوره ریاست جمهوری خود را آغاز کرد، اتفاقی که نخستین بار پس از «مائو»، بنیان‌گذار جمهوری خلق چین می‌افتد.
زلزله سیاسی در حیاط خلوت آمریکا
31 اکتبر «لولا داسیلوا»ی چپ‌گرا و مخالفت سیاست‌های آمریکا، در انتخابات ریاست جمهوری در مقابل «ژائیر بولسونارو» به پیروزی دست یافت. 21 خرداد ماه نیز «گوستاوو پترو» چپ‌گرا در انتخابات کلمبیا پیروز شده بود. با این تحولات، پازل چپ‌گراها در آمریکای جنوبی (ونزوئلا، کوبا، بولیوی، شیلی و...) کامل شد.
ورشکستگی سیاسی صهیونیست‌ها
پس از چهار انتخابات ناموفق و بحران تشکیل کابینه‌ای پایدار در چهار سال گذشته، فلسطین اشغالی شاهد برگزاری پنجمین دور انتخابات پارلمانی سراسری بود. در ادامه هرچند ائتلاف نتانیاهو توانست اکثریت پارلمان را کسب کند اما نفوذ جریان راست‌گرا در کابینه ادامه ائتلاف را با چالش بسیاری روبه‌رو کرده است.
کودتا در آلمان
16 آذر رسانه‌ها اخباری از خنثی شدن طرح یک کودتا در کشور آلمان، در قلب دنیای مدرن را مخابره کردند. ظاهراً گروهی ۲۵نفره متشکل از عناصر راست افراطی «جنبش رایشبورگر» با تشکیل سازمانی قصد حمله به ساختمان پارلمان و سرنگونی دولت را داشتند.
آغاز جام جهانی زیر سایه حمایت از فلسطین
برگزاری جام جهانی فوتبال در کشور قطر که برای نخستین بار در یک کشور مسلمان برگزار شد، بازتاب بسیاری داشت.
تأکید قطر بر رعایت اصول اسلامی این جام را متفاوت کرد. نکته مهم دیگر، تبدیل جام جهانی به ویترینی برای اعلام حمایت از فلسطین و اعلام انزجار جهانی از رژیم صهیونیستی بود.
ترور ناموفق عمران خان
عمران خان، نخست وزیر پیشین پاکستان در جریان راهپیمایی اعتراضی با اصابت گلوله زخمی شد. بحران سیاسی در پاکستان زمانی که مخالفان طرح عدم اعتماد به خان را به مجلس ارائه دادند آغاز شد. در نهایت شهباز شریف، نخست‌وزیر کنونی جانشین وی شد. خان برکناری خود را کودتای آمریکایی توصیف کرده است.
خبرنگار: مهدی خالدی