printlogo


گفت‌وگو با خادمیار هنری حرم مطهر رضوی
افتخار خدمت را مدیون اُنس با قرآن هستم
نخستین فرزند خانواده بود و پدرش می‌خواست همچون او دنبال هنر معماری برود اما او علاقه خود را در خوشنویسی می‌دید. در سن 11سالگی با تشویق و همت دبیر قرآن مدرسه‌اش به سمت قرآن رفت. انس با کلام‌وحی زمینه آشنایی‌اش را با یکی از استادان خوشنویسی در جلسه قرآن فراهم کرد.


سختی‌های زیادی را در مسیر علاقه‌اش به خوشنویسی متحمل ‌شد. استعدادش را تا مرحله‌ای پیش برد که به مدت 30سال در کسوت مدرس در انجمن خوشنویسان مشهد انجام وظیفه می‌کند. آثار او در نمایشگاه‌های متعدد به نمایش درآمده و اکنون چهار سال هم می‌شود که به عنوان خادمیار هنری آستان قدس رضوی مشغول خدمت به زائران و مجاوران جد بزرگوار خود است.
خبرگزاری رضوی با سیدجلال رضوی سیس‌آباد، خادمیار هنری حرم مطهر امام رضا(ع) به گفت‌وگو نشسته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

شاهد حضور سادات رضوی در آستان قدس رضوی از دوره صفویه تاکنون هستیم که در مقام تولیت حرم مطهر تا رده‌های پایین به جدّ بزرگوار خود خدمت کرده‌اند. این سعادت برای سیدجلال رضوی سیس‌آباد چگونه اتفاق افتاده است؟
پیشینه این سعادت به اُنس با قرآن برمی‌گردد که به همت و تشویق دبیر قرآن مدرسه‌ام اتفاق افتاد. استاد هاشم مجتهدزاده برای دانش‌آموزانش جلسه قرآنی ترتیب داده بود و بسیار می‌کوشید علاوه بر آموزش قرآن، با ترجمه و مفاهیم آن، ما را با کلام‌وحی مأنوس کند. اگر بگویم اُنس با قرآن برایم خیر و برکات بسیاری داشته، گزافه نگفتم؛ در همین جلسات قرآن با حسین هادی‌زاده، استاد خوشنویسی آشنا شدم و به دنبال علاقه‌ام به خوشنویسی رفتم. اما توفیق خدمت به جدّ بزرگوارم را زمانی بدست آوردم که سامانه خادمیاری در حرم مطهر راه افتاد و خادمیاران بسیاری در عرصه‌های مختلف برای امام رضا(ع) به خدمت مشغول شدند و من هم با توصیه یکی از دوستان، خادمیار هنری آستان قدس رضوی شدم.

استعداد خوشنویسی در شما ذاتی بود یا با علاقه، به یک امر اکتسابی جامه عمل پوشاندید؟
پدربزرگ و پدرم هر دو خط خوبی داشتند و تا حدودی علاقه به خوشنویسی ذاتی بود، اما پدرم موافق نبود این هنر را به صورت حرفه‌ای دنبال کنم و امر می‌کرد مثل خودش به معماری رو بیاورم.
حتی به یاد دارم به من گفت: «هزینه کلاس خوشنویسی را به تو می‌دهم اما هزینه رفت و برگشتت با من نیست». در واقع با این حرفش، سنگ جلو پای من انداخت که دنبال علاقه‌ام نباشم اما من که استعداد خودم را در این هنر می‌دیدم، سختی‌های زیادی در راه آموزش خوشنویسی متحمل شدم.
برای آموزش خوشنویسی به چهارراه لشکر می‌رفتم. از منزلمان واقع در سیس‌آباد تا محل کلاس را دو ساعت پیاده طی می‌کردم، دو ساعت زمان کلاس و دو ساعت هم دوباره زمان برگشتم بود. در واقع من برای دو جلسه آموزش خوشنویسی در هفته باید 12ساعت وقت می‌گذاشتم. 

هنر خوشنویسی را تا چه مرحله‌ای پیش بردید؟
خوشنویسی را از دوران کودکی آغاز کردم و دوران دفاع مقدس در کوچه و خیابان دیوارنویسی می‌کردم. حتی در دوران دفاع مقدس روی تابلوهایی که قرار بود رزمندگان با خود حمل کنند با خط نستعلیق شعارهایی مانند «رزمنده خسته نباشید»، «تنها ره سعادت: ايمان، جهاد، شهادت»، «رزمندگان: اسلام پيروز است، شرق و غرب نابود است» می‌نوشتم. پس از مجروحیت، تابلونویسی در دوران دفاع مقدس جرقه‌ای شد تا به صورت رسمی هنر خوشنویسی را آغاز کنم.
 
پس با هنر خود به صحنه مبارزه هم رفته‌اید؟
بله. دیوارنویسی می‌کردم و همچنین همراه پدرم در جبهه‌ها حضور داشتم و هر دو ما هم جانباز 25 درصد شدیم. پدرم شیمیایی شد و من هم در عملیات والفجر 8 از ناحیه چشم، گوش و کتف صدمه دیدم.

آقای رضوی به عنوان خادمیار هنری چه خدمتی به زائران و مجاوران حضرت رضا(ع) ارائه می‎دهد؟
حدود چهار سال است که خادمیار این بخش هستم؛ ابتدا به موزه قرآن، سپس مؤسسه آفرینش‌های هنری رفتم و نزدیک به دو ماه هم است که در بخش مخطوطات کتابخانه مرکزی حرم مطهر به خدمت مشغولم.
شروع خدمتم در موزه قرآن با خوشنویسی قرآن به صورت دسته‌جمعی بود. البته در همین زمان هم به خادمیاران آموزش خط می‌دادم و هم آیات قرآن را به صورت قطعات خوشنویسی روی کاغذ می‌نوشتم.
با شیوع ویروس کرونا از موزه قرآن به مؤسسه آفرینش‌های هنری منتقل شدم و ادامه خدمتم را در این مؤسسه دنبال کردم. به مدت یک‌سال هم اینجا بودم و کار تدریس به خادمیاران را انجام می‌دادم. برخی از خادمیاران در امتحانات انجمن خوشنویسان شرکت کردند و مدرک فوق ممتاز گرفتند.
چون هم خطاطی و هم نقاشی‌خط می‌کنم، از این لحاظ بخش مخطوطات حرم جایی بود که خیلی به من کمک کرد. اینجا منبعی برای تحقیق و مطالعه است. خوشحالم برای خدمت به این بخش آمدم و در کنار خدمت از این منبع عظیم بهره‌ها خواهم برد. در بخش مخطوطات ابزارهایی لازم داریم تا ان‌شاءالله نسخه‌شناسی را نیز شروع کنیم.

در معماری حرم مطهر رضوی کتیبه‌نویسی را داریم. آیا ایده‌های شما در کتیبه‌های حرم مورد استفاده قرار گرفته است؟
خیر. تخصص من در خوشنویسی خط نستعلیق است و چندین مورد سنگ‌نوشته‌هایی را برای مراکز وابسته به آستان قدس رضوی داشتم که یکی از آن‌ها نوشتن سنگ یادبود مجتمع امام خمینی(ره) در خواجه‌ربیع است.
 
آقای رضوی که از نسل امام رضا(ع) است، خدمت به حضرت برایش با بقیه خادمان فرقی هم دارد؟
قطعاً همین‌طور است. وقتی یکی از شاگردانم که خادم حضرت است یک روز از من خواست در جلسه تجلیل از خادمان به جای او حاضر شوم حس خوبی به من دست داد و دوست داشتم من هم خادم حضرت می‌بودم که این اتفاق افتاد و استاد هادی ذوالریاستین به من گفت: بخش خادمیاری هنری در حرم مطهر راه افتاده، شما نمی‌خواهی خادمیار هنری شوی؟ این پیشنهاد برایم بسیار خوشایند بود و  از سال 1398 خدمت در این مضجع شریف را آغاز کردم.