​​​​​​​شرکت ملی نفت ایران شرکتی دولتی است که در زمینه اکتشاف، تولید، انتقال، بازاریابی و فروش نفت خام، گاز طبیعی و میعانات گازی فعالیت می‌کند. شرکت ملی نفت ایران در سال ۱۳۲۷ پس از ملی شدن نفت ایران، تأسیس و از سال ۱۳۳۰ به ‌طور رسمی جایگزین شرکت نفت ایران و انگلیس شد. پس از انقلاب ۱۳۵۷ و تشکیل وزارت نفت، بخش‌های پایین‌دستی شامل پالایش و پخش، توزیع گاز و صنایع پتروشیمی، از این شرکت منفک شدند و به ‌عنوان شرکت‌های مستقل و زیرمجموعه وزارت نفت به فعالیت خود ادامه دادند. شركت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران در اسفندماه 1370 براساس اصل تفكیک فعالیت‌های بالادستی (اكتشاف و تولید نفت خام و گاز) از پایین‌دستی (انتقال نفت خام و فراورده، پالایش، صادرات، واردات و توزیع فراورده‌های نفتی) در وزارت نفت تأسیس شد. مأموریت‌های شركت ملی پالایش و پخش به سه نظام تولید، انتقال و توزیع تقسیم می‌شود.