printlogo


دیدگاه / غلامرضا اعوانی
فضیلت باید مبتنی بر اختیار باشد
غلامرضا اعوانی با بیان اینکه در همه تعاریف حکمت، فضیلت سهم بسیار مهمی دارد، گفت: اخلاق، مبتنی بر فضیلت و اختیار است و خداوند همه صفات خود از جمله اختیار را به انسان داده است.


 به گزارش ایکنا، مراسم بزرگداشت روز جهانی فلسفه با عنوان «فلسفه و اخلاق اجتماعی» دوشنبه ۳۰ آبان‌ماه با حضور غلامرضا اعوانی، حجت‌الاسلام والمسلمین عسکر دیرباز، محمدجواد لاریجانی، حجت‌الاسلام والمسلمین احمدحسین شریفی و حسین غفاری در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
 غلامرضا اعوانی  در این مراسم گفت: بحثم را با تعریف فلسفه آغاز می‌کنم چون در فلسفه اسلامی تعریف خیلی مهم است. موضوع علم باید تعریف شود برای اینکه مسائل علم، عوارض ذاتی موضوع است. اگر ندانید موضوع چیست مسائل مخلوط می‌شوند، بنابراین تعریف موضوع بسیار مهم است. در هر تعریف از حکمت، اخلاق گنجانده شده است. باید به این نکته هم توجه داشته باشید که در قدیم بین اخلاق فردی و اجتماعی فرق نبوده و پیوسته بوده است؛ اخلاق با سیاست ارتباط داشته و سیاست با اخلاق.  وی افزود: براساس یک تعریف، حکمت علم به حقایق اشیاست که شامل انسان هم هست، در حقیقت نمی‌شود انسان از اخلاق صرف‌نظر کند. براساس یک تعریف دیگر، حکمت، استکمال نفس انسانی است. استکمال نفس با فضیلت ارتباط دارد یا ندارد؟ با اخلاق فردی و اجتماعی ارتباط دارد یا ندارد؟ یکی از مهم‌ترین تعاریفی که از حکمت شده «تأله» است. ما ملاصدرا را صدرالمتألهین می‌دانیم. این تعریف نخستین بار از افلاطون بیان شده است. افلاطون حکمت را تشبه به خدا می‌دانست. حکمت یک کل است و شما نمی‌توانید اخلاق را از مسائل الهی جدا کنید. انسان ابعادی دارد و بعد اصلی او الهی است. این ایده مبتنی بر نظریه اسما و صفات است. همه این صفات الهی در انسان هست. نفس انسان بافته از ایده‌های الهی است. بنابراین تشبه به اخلاق به معنای تخلق به اخلاق الهی است. شما اینجا به جهان‌بینی دینی نزدیک می‌شوید.
اعوانی ادامه داد: در همه تعاریف حکمت، فضیلت سهم بسیار مهمی دارد. اخلاق ،مبتنی بر فضیلت و اختیار است. خداوند همه صفات خود را به انسان داده و یکی از صفات خداوند اختیار است. بنابراین عمل فضیلت باید مبتنی بر اختیار باشد. در عین حال گرایش‌های زیادی در اسلام بوده که اختیار انسان را نفی می‌کردند. ما باید این گرایش‌ها را بررسی کنیم و به آن‌ها پاسخ دهیم.