​​​​​​​فقهای عظام در طول زمان در استنباط‌های فقهی، براساس روش‌هایی که مبانی آن‌ها در علم «اصول فقه» مستندسازی شده عمل کرده‌اند ولی به علت برجسته نبودن مباحث روش‌شناختی، روش اعمال شده، در پشت صحنه تحلیل‌های آن‌ها قرار گرفته که در برخی موارد به‌سرعت قابل تشخیص بوده و در برخی موارد نیاز به اکتشاف و اصطیاد دارد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری‌تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، کتاب الگوریتم اجتهاد، جلد اول، روش‌شناسی استنباطی در سه محور مسئله‌یابی، دلیل‌یابی و قرینه‌یابی اثر حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ عبدالحمید واسطی در گروه منطق فهم دین پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد.
فهم دین روشمند است و عالمان دینی در بیش از هزار سال تلاش کرده‌اند اعتبارسنجی منابع و مدارک دینی و فهم از آن‌ها را منضبط کنند. این تلاش در برخی موارد منجر به ایجاد رشته دانش‌هایی مانند علم رجال و درایه شده و در بیشتر موارد در لابه‌لای تحلیل‌ها و نقد و بررسی‌ها در فقه و اصول و تفسیر و حدیث ارائه شده، اما تحقیق مستقلی در روش گام به گام و مراحل استنباط صورت نگرفته است.
این کتاب تلاش کرده مراحل قدم به قدم دستیابی به فهم موجه از دین را مبتنی بر اصول و فقه جواهری ارائه دهد و در هر مرحله شاخص‌های اعتبارسنجی داده‌ها و پردازش‌ها نیز به تفصیل مورد بررسی قرار گیرد.
در بخشی از مقدمه این کتاب آمده است:
فقهای عظام در طول زمان در استنباطات فقهی، براساس روش‌هایی که مبانی آن‌ها در علم «اصول‌فقه» مستندسازی شده عمل کرده‌اند ولی به علت عدم برجسته بودن مباحث روش‌شناختی، روش اعمال شده، در پشت صحنه تحلیل‌های آن‌ها قرار گرفته است که در برخی موارد به‌سرعت قابل تشخیص و در برخی موارد نیاز به اکتشاف و اصطیاد دارد.
تلاش این کتاب برای یافتن پاسخ سؤال زیر است: آیا می‌توان این روش‌ها را با تمام جزئیاتی که در ذهن فقیه می‌گذرد کشف و شبیه‌سازی کرد؟
اگر استنباط (اجتهاد در اصطلاح فقهی)، تلاش معرفتی روشمند برای کشف موجه «نظر شارع= حُکم» در مورد «فعل مکلف» باشد و اگر عملیات استنباط و اجتهاد (فرایند استنباط)، فعل‌ و انفعالاتی باشد که فقیه برای کشف نظر شارع، به‌صورت مرحله‌به‌مرحله انجام می‌دهد تا از نقطه شروع(مواجهه با مسئله) به نقطه پایان(صدور فتوا) برسد و اگر روش‌شناسی و ارائه الگوریتم که تعیین و توصیف دقیقِ مرحله ‌به‌مرحله و قدم‌به‌قدمِ عملیات حل یک مسئله است به‌طوری که نقطه آغاز و پایان، تعداد مراحل، ترتب منطقی مراحل، دستورالعمل‌های اجرایی در هر مرحله بدون حفره میان دستورالعمل‌ها، توصیف شده باشد، آنگاه به‌نظر می‌رسد می‌توان عملیات اجتهاد و استنباط را به‌صورت الگوریتمی توصیف کرد.
کتاب الگوریتم اجتهاد: جلد اول، روش‌شناسی استنباطی در سه محور مسئله‌یابی، دلیل‌یابی و قرینه‌یابی اثر حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ عبدالحمید واسطی با قیمت ۱۷۵هزار تومان راهی بازار نشر شد.
علاقه‌مندان برای تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی www.poiict.ir مراجعه کنند.