وی که به پدر علم سنجش افکار در ایران شناخته می‌شود، در تابستان 1345 نخستین نظرسنجی علمی را در ایران برای سازمان تازه‌تأسیس تلویزیون ملی انجام داد. استاد مرتضی کتبی مؤسس انجمن فارغ‌التحصیلان علوم اجتماعی در ایران است و انجمن روان‌شناسی اجتماعی ایران را با کمک همکارانش تأسیس کرده و در زمان حاضر نیز مدیریت گروه زبان و ادبیات فرانسه انتشارات «سمت» را بر عهده‌ دارد. وی به تدریس دروس مقدمات روان‌شناسی، روان‌شناسی اجتماعی (عمومی، کاربردی)، بهداشت روانی، پویایی گروهی، بررسی افکار عمومی، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی ادبیات پرداخت و همزمان تدریس دروس تاریخ و تمدن ایران معاصر و جامعه‌شناسی ایران معاصر در دانشگاه‌های خارجی (سوربن و مدرسه عالی لسنه شرق پاریس) را به‌عهده گرفت.
کتبی در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم در خصوص همایش جهانی اربعین، با اشاره به اینکه سرمایه‌داری یعنی سلطه پول بر ارزش‌های معنوی و خدایی، گفت: ریشه این قضیه هم به روشنفکران فرانسوی در قرن هجدهم بازمی‌گردد. در جهان سرمایه‌داری به‌جرئت می‌توان گفت پول جای خدا را گرفته و جهان را (نمی‌خواهم از کلمه لجن استفاده کنم) به توحش کشیده است. اما مقاومت دینی کم‌کم در برابر این مقاومت جهانی و نظام جهانی‌سازی شکل می‌گیرد.
وی افزود: سه نوع مقاومت در جهان علیه نظام سلطه شکل گرفته است؛ اولی، در آمریکا که توسط «جنبش 99درصد» شکل گرفت و سیاهان هم جزو آن‌ها هستند. دومی در فرانسه است. به‌مدت دو سال شاهدیم جلیقه‌زردها روزهای شنبه تظاهرات می‌کنند. این‌ها گروه خاصی نیستند بلکه تمام طبقات فرانسوی‌ها را شامل می‌شوند. اگر در آمریکا 99درصد را سرکوب کردند،‌ اما در فرانسه هنوز نتوانستند سرکوب کنند؛ چرا که مکرون به‌عنوان رئیس جمهور فرانسه، کارمند روچیلد بود که او را به فرانسوی‌ها تحمیل کردند و با 17 میلیون رأی به این سمت گماشتند. موضوع تحمیل مکرون به فرانسه بحث جداگانه‌ای می‌طلبد. جلیقه‌زردها دوست دارند در قدرت نقش داشته باشند. این استاد دانشگاه شکل‌گیری جریان اربعین را از دسته سوم جبهه مقاومت معرفی کرد و گفت: مدتی است که هسته سوم مقاومتی در ایران شکل گرفته است، منتها جنس این مقاومت چندان ضد سرمایه‌داری نیست بلکه ضد سلطه است. این جنبش سوم، با اربعین در ایران به وجود آمده است. این جنبش، دارای گزاره‌های اخلاقی و ارزشی و معنوی است؛ از این بابت تازگی دارد و دارای ظرفیت‌های بزرگی هم است، چرا که ما یک میلیارد و خرده‌ای مسلمان در جهان هستیم و می‌توانیم از این ظرفیت عظیم استفاده کنیم و این جنبش سوم را با اربعین به‌عنوان هسته مرکزی مقاومت شکل دهیم؛ از این نظر با آن دو جنبش ضد سلطه و ضد سرمایه‌داری متفاوت است.
کتبی اضافه کرد: متأسفانه هنوز حد و حدود و چارچوب این ساختار اربعین برایمان مشخص نیست، بنابراین لازم است به اربعین به‌عنوان هسته مقاومت بیشتر توجه کنیم. برای آن، اتاق فکر و گروه‌های پژوهشی و مؤسسات پژوهشی راه‌اندازی کنیم و آن را جدی‌تر بگیریم، چرا که ظرفیت وجود دارد. ما در ایران درباره اربعین فقط به جنبه‌های ظاهری و راهپیمایی و... می‌پردازیم، همه این‌ها لازم است منتها از نگاه ما جامعه‌شناسان، اقدامات اساسی شکل نگرفته است.