قدس بخشی از کارنامه یک‌ساله سیاست‌ورزی دولت را بررسی می‌کند
نگاهی به دیپلماسی سیزدهم
با گذشت یک سال از عمر دولت سیزدهم، شاهد فراز و فرودهای فراوانی در همه عرصه‌های سیاسی کشور بوده‌ایم؛ از بهبود روابط با همسایگان و افزایش فروش نفت و صادرات تا هوشمندی و حضور پای میز مذاکرات احیای برجام در وین.
نقاط قوت و ضعف کارنامه دیپلماسی عمومی دولت سیزدهم مسئله‌ای است که در این نوشتار به دنبال بررسی آن هستیم.
دکتر افسانه خسروی، دیپلماسی‌پژوه و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با قدس با اشاره به اقدام‌های حوزه دیپلماسی عمومی دولت سیزدهم، می‌گوید: دیپلماسی عمومی در واقع جریانی است که حکومت‌ها از طریق آن می‌توانند جامعه مدنی کشور را مدیریت کنند. در فرایند دیپلماسی عمومی علاوه بر اولویت‌بخشی به مردم، مهم‌ترین پارادایم این مقوله قدرت نرم و تأثیر‌گذاری بر افکار‌عمومی است که از طریق آن می‌توانیم با اشاعه و ترویج ارزش‌ها و هنجارهای برنامه‌ریزی شده اقدام به پیشبرد سیاست‌هایمان کنیم. دیپلماسی عمومی می‌تواند یکی از ابزارهای سیاست خارجی باشد که با تأثیر‌پذیری از مؤلفه‌هایی مثل هویت ملی و هویت فرهنگی نسبت به جامعه وارد عمل می‌شود. وی ادامه می‌دهد: نقطه ضعف و قوت این دولت در حوزه دیپلماسی عمومی همزمان به مذاکرات برجام برمی‌گردد. به این معنی که نقطه ضعف این دولت به نتیجه نرساندن مذاکرات احیای برجام است که میلیاردها دلار به اقتصاد کشور ضرر زده است، یعنی هر روز به نتیجه نرسیدن مذاکره مساوی با از دست رفتن درآمدهای نفتی است. خسروی می‌افزاید: نقطه قوت دولت در حوزه سیاست خارجی این است که در آستانه توافق احیای برجام قرار دارد که تحقق آن یک دستاورد بزرگ برای دولت خواهد بود. یکی دیگر از نقاط قوت دولت را باید در توسعه همکاری با همسایگان مورد توجه قرار داد. وی بیان نمود: در حوزه آسیای مرکزی، قفقاز و روابط با جمهوری آذربایجان، ترکیه و عراق نسبت به دولت قبل وضعیت روابط بهتر شده است، اگر چه زمینه‌های این بهبود روابط در دولت قبل ایجاد شده بود، اما قاطعیت دولت رئیسی در پیشبرد این حوزه مشهود بوده است. وی می‌گوید: یک اقدام دیگر که در دولت‌های پیشین نیز بر انجام آن تأکید شده بود، تلاش ایران برای پیوستن به گروه بریکس است. پیوستن به گروهی که 24درصد از گردش مالی دنیا را دارد می‌تواند کمک اساسی به کشور بکند و امیدوار هستم ایران بتواند در سال آینده موفق به عضویت در این گروه شود.
خسروی در بیان نقاط ضعف دولت می‌گوید: در دولت سیزدهم ضعف دیپلماسی عمومی بیشتر به چشم می‌خورد، در واقع در حوزه ارتباط با نخبگان، رسانه‌ها، افکار عمومی کشورهای دیگر و تبیین مسائل سیاست خارجی از جمله برجام که برای مردم بسیار مورد توجه است، ضعف‌های جدی دیده می‌شود. وی همچنین در بیان سایر نقاط ضعف می‌گوید: به نظر می‌رسد دولت برخی از شعارهایی که طرفدارانش در زمان دولت قبلی در خصوص برجام می‌‌‌‌‌دادند مبنی بر اینکه برجام اثری بر اقتصاد کشور ندارد را باور کرده است؛ این در حالی است که برجام صرفاً یک قرارداد نیست بلکه بیش از 2هزار تحریم است و اگر دولت کاملاً این موضوع را درک می‌‌‌‌‌کرد، خیلی جدی‌‌‌‌‌تر در این رابطه وارد عمل می‌شد. در ارتباط با دیپلماسی منطقه‌ای با سایر کشورها متأسفانه در برخی موارد روال سابق همچنان وجود دارد و هر چند پس از بحران اوکراین، فضای ارتباطات بین‌المللی تغییر کرده اما در حوزه سیاست خارجی نیازمند جدی گرفته شدن اقتصاد سیاسی هستیم.
خبرنگار: شمس‌الدین نجفی