کارشناسان در گفت‌وگو با قدس از ورود تهران به روند آشتی میان مسکو و کی‌یف در پی درخواست فرانسه می‌گویند
میانجیگری ایرانی در جنگ اروپایی
روز گذشته معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور در حساب توییتری خود از درخواست یکی از رهبران اروپایی از دکتر رئیسی برای میانجیگری در جنگ اوکراین خبر داد.
جمشیدی در توییتر نوشت: «یکی از رؤسای ارشد اروپای غربی از آیت‌الله رئیسی درخواست کرده بود برای میانجیگری جنگ در اروپا کمک کند. پس از مجموعه‌ای رایزنی یک ابتکار صلح در کنار یک پیام مهم توسط وزیر خارجه آقای عبداللهیان به مسکو ارسال شد». با توجه به توییت معاون رئیس جمهور به نظر می‌رسد طرح صلح ایران در تهران و با رایزنی طرفین درگیری تهیه شده است.
ناتو عامل بحران‌زا
مهدی خورسند، کارشناس تحولات روسیه در تحلیل این رویداد به خبرنگار ما می‌گوید: جمهوری اسلامی بارها اعلام آمادگی کرده حاضر است برای میانجیگری و ایجاد آتش‌بس در جنگ اوکراین پیشقدم شود. وی با اشاره به این نکته که ماهیت این نبرد و مختصات فنی نزاع در اوکراین برای رفع چالش امنیتی بود، افزود: مسکو از سال 2019 تا پیش از آغاز نبرد نسبت به توسعه اقدام‌های ناتو نزدیک مرزهایش احساس نگرانی داشته است. وی خاطرنشان کرد: روسیه بارها از آمریکایی‌ها خواسته بود تا نسبت به توسعه‌‌طلبی ناتو به شرق گفت‌وگو کنند اما این اتفاق نیفتاد و روسیه چاره‌ای جز اقدام پیشدستانه برای حفظ عمق راهبردی خودش و شکل‌دهی به فاصله‌سازی امنیتی برای مرزهایش نداشت. خورسند بیان کرد: موضوع اوکراین میانجی‌پذیر نیست زیرا روسیه دغدغه امنیتی مهمی دارد. مسکو با توجه به برتری‌ای که یافته است تا زمان دفع کل دغدغه‌های امنیتی که مد نظر دارد حاضر به سازش نخواهد بود. وی تصریح کرد: پیش از این روس‌ها سه شرط خود را برای مذاکره با زلنسکی اعلام کردند که شامل خلع سلاح اوکراین و عدم حضور آمریکا در این کشور، عدم عضویت در ناتو، پذیرش استقلال کریمه و تعیین وضعیت مناطق دونتسک و لوهانسک می‌شد اما عدم پذیرش این موارد موجب پیشروی تدریجی روسیه در جنوب شرق اوکراین شد که در صورت ورود ناتو به میدان جنگ این عمق راهبردی به عنوان خط امن برای روسیه نقش‌آفرین باشد. این کارشناس مسائل با اشاره به استمرار تلاش اوکراین برای تعامل با غرب و تحریک روسیه به تداوم پیشروی گفت: ظاهراً مکرون، رئیس جمهور فرانسه پیام محرمانه‌ای به ایران فرستاده و بسته‌های پیشنهادی‌اش را برای حل مسئله اوکراین به تهران ارائه و سفر وزیر امور خارجه در راستای تأیید حسن نیت جمهوری اسلامی در حوزه رفع تنش‌ها انجام شده است. اروپایی‌ها از هر راهی به دنبال جلوگیری از تنش انرژی هستند و این اقدام مکرون در همین راستا نشان‌دهنده تلاش آن‌ها برای استفاده از وجاهت ایران برای حل مشکلات بین‌المللی است.
ایران بر مدار صلح و دیپلماسی
توحید محمدزاده، کارشناس مسائل استراتژیک مرکز مطالعاتی اندیشه‌سازان نور نیز در تحلیل تأثیر امنیتی طرح ابتکار صلح ارائه شده از سوی ایران به دولت پوتین گفت: دولت با رصد کنشگری کشورهای قدرتمند به منظور کسب مطلوبیت‌های راهبردی ملی برای افزایش توان و کنشگری فعال کشور در مناسبات امنیتی منطقه‌ای وارد تعامل با کشورهای منطقه شده و بر همین اساس روابطش را با کشورهای مختلف تنظیم خواهد کرد. وی افزود: از مهم‌ترین عواملی که ما را وارد کنشگری فعالانه در حوزه اقدام‌های امنیت‌آفرین می‌کند، می‌توان به مواردی چون اقدام‌های بیدارگرانه ایران در سطح جهان اسلام اشاره کرد که نمود کنشگری فعال ما محسوب می‌شود. محمدزاده با اشاره به حضور تهدیدزای آمریکا در منطقه گفت: این مسئله طی سالیان متمادی ایران را ملزم به برنامه‌ریزی امنیت‌آفرین برای جلوگیری از بروز بحران‌ها کرده است زیرا موقعیت چهارراهی ایران در جغرافیای جهان تلاش کنشگرانه ما را برای حفظ امنیت همسایگان و جلوگیری از بروز بحران در نزدیکی مرزها تأیید می‌کند. محمدزاده با مطلوب دانستن روابط ایران و روسیه، نقش ایران در تأمین امنیت ترانزیت انرژی و حضور تهدیدآمیز آمریکا با 50 پایگاه نظامی فعال پیرامون ایران، فعالیت ارشادی ایران در بین کشورهای دوست و همسایه و تلاش برای آگاه‌سازی ملت‌ها برای اخراج آمریکا بیان کرد: طرح ابتکار صلح ارائه شده از سوی ایران به روسیه با توجه به اعلام بی‌طرفی ایران در این نزاع انجام شده و تهران به دنبال جلوگیری از حمله به غیرنظامی‌‌‌ها و جلوگیری از استمرار بحران ژئوپلتیکی در منطقه است. وی اضافه کرد: حضور امیر‌عبداللهیان در مسکو برای سومین بار از ابتدای دولت سیزدهم حاکی از استقبال طرف غربی و روسی از وجهه و توان صلح‌آفرینی ایران است. این نخستین بار نیست که ایران وارد میدان میانجیگری می‌شود. پیش از این نیز سال 1398 ایران طرح صلح هرمز را مطرح کرده است و شکل‌گیری این مسیر موجب پیشگیری از بحران‌های منطقه‌ای شد. ایده رفتار بین‌المللی ایران در منطقه به دنبال تولید امنیت و زدودن عناصر ضدامنیتی است. وی خاطرنشان کرد: منفعت آمریکا در اقدام‌های ضدامنیتی است اما در مقابل جمهوری اسلامی ایران به دنبال امنیت‌سازی است. به عنوان مثال عراق نیز شاهد تلاش ایران به رسیدن سیاسیون این کشور به یک ساختار صحیح است اما آمریکایی‌ها با اقدام‌های ادراکی و امنیتی مانع از شکل‌گیری ساختار موفق در عراق هستند. تلاش ایران برای حل بحران جنگ در لبنان، کاهش تنش در یمن، حل مشکلات افغانستان و جلوگیری از جنگ داخلی در ترکیه و عراق نمونه‌ای از کارنامه امنیت‌ساز تهران در منطقه است.
خبرنگار: حسین محمدی اصل