نگاهی به نقش آب‌شیرین‌کن هسته‌ای در امنیت روانی و کاهش مهاجرت به بهانه بهره‌برداری از دو خط الصاقی نیروگاه بوشهر
امنیت آبی
در روزهای گذشته، عملیات کلنگ‌زنی پروژه آب‌شیرین‌کن اتمی بوشهر به ظرفیت ۷۰ هزارمتر مکعب در روز و در زمینی به مساحت ۹ هکتار در استان بوشهر انجام شد.
با ساخت این پروژه روزانه به ظرفیت ۷۰ هزار متر مکعب آب، شیرین می‌شود که به صورت مستقیم هرثانیه ۵/۲ تا ۵/۳ متر مکعب آب دریا قابل شیرین شدن است و این پروژه به‌گونه‌ای طراحی شده که ظرفیت آن تا ۱۰۵ هزار متر مکعب در روز قابل توسعه است. گفته می‌شود آنچه جمعه کلنگ آن زده شد در 4 تا 6 سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. در حاشیه این مراسم، بخش اول آب‌شیرین‌کن شماره ۴ با توان تأمین آب مورد نیاز
۲۰ هزار نفر که دارای هزار و ۵۰۰ متر مکعب مخزن آب خام آب پاک با طول خط لوله ۵/۵ کیلومتر و اعتبار پروژه هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال است گشایش یافت. به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی کشور، با ساخت نیروگاه‌های اتمی جدید در آینده، ۱۰ هزار مگاوات برق جدید نیز در کشور تولید می‌شود و در این راه مشکل تأمین منابع نداریم. بر اساس آمارهای جهانی، بالاترین ظرفیت‌های آب‌شیرین‌کن جهان در منطقه خلیج‌فارس قرار دارد که کمترین سهم آن به ایران رسیده است و برای پیشبرد برنامه توسعه سازمان انرژی ایران نیاز به توجه الزامات زیست‌محیطی داریم و به عنوان مسئولیت‌های اجتماعی به آن توجه ویژه داریم.
با توجه به اینکه بیشتر استان‌های فلات مرکزی ایران و حتی مناطق ساحلی حالا با مشکلات خشکسالی دست به گریباناند، چاره‌ای جز شیرین‌سازی آب دریا دست‌کم برای آبرسانی به مناطق جنوبی کشور قابل تصور نیست. برای شیرین‌سازی آب دریا هم می‌توان از روش‌های غشایی، هم از «تقطیر» استفاده کرد. یعنی آب را حرارت داده و با تبخیر و سپس سرد کردن دوباره آن، نمک محلول دریا را از آن جدا کنیم. البته که استفاده از انرژی‌های فسیلی برای تولید گرمای لازم غیر از تولید آلودگی، حسابی گران تمام خواهد شد. آب شیرین‌کن‌های هسته‌ای اما از حرارتی که در قلب رآکتورهای هسته‌ای تولید می‌شود، برای تبخیر و شیرین‌سازی آب استفاده می‌کنند. به گفته کارشناسان، فاز اول آب‌شیرین‌کن نیروگاه اتمی بوشهر که در سال ۹۳ به بهره‌برداری رسید، توانست روزانه تا ۱۰هزار مترمکعب آب دریا را شیرین کند که چیزی معادل 20 درصد کل مصرف این شهر در آن بازه زمانی محسوب می‌شد. شیرین‌سازی با استفاده از انرژی هسته‌ای، با هزینه‌ای معادل ۵۰درصد سوخت فسیلی انجام می‌شود. به‌علاوه اینکه مشکل آلودگی ندارد.
برنامه دولت سیزدهم برای تولید آب و برق هسته‌ای
رئیس دولت سیزدهم در سفر 17مهر دولت به استان بوشهر از برنامه دولت برای تولید دست‌کم ۱۰هزار مگاوات برق هسته‌ای خبرداد. این یعنی ۱۰برابر ظرفیت فعلی و هر واحد رآکتور معمولی همچنین توان شیرین‌سازی دست‌کم ۱۰۰هزار مترمکعب آب دریا را خواهد داشت. برنامه‌ریزی مدون دولت رئیسی، موضوعی است که می‌تواند هم اوضاع برق مردم را سامان دهد، هم به داد تشنه‌کامی بخش‌هایی از فلات مرکزی ایران برسد. آغاز عملیات بتن‌ریزی رآکتور واحد ۲ نیروگاه اتمی بوشهر در سوم تیرماه گذشته با حضور رئیس سازمان انرژی اتمی، برای تسریع در به پایان رساندن این پروژه را در همین راستا می‌توان تعریف کرد.
تجربه برخی کشورها
یکی از نمونه‌های آب شیرین‌کن هسته‌ای، رآکتور۳۵۰ BN -در آکتائو واقع در قزاقستان است که به طور موفقیت آمیزی M W e 135 برق تأمین می‌کند و همزمان ۸۰ هزار مترمکعب آب آشامیدنی در روز تولید می‌کند. این رآکتور از سال ۱۹۹۹ مشغول کار است. در ژاپن حدود ۱۰ واحد آب‌شیرین‌کن با رآکتورهای آب پرفشار برق تولید می‌کنند و روزانه ۱۴ هزارمترمکعب آب شیرین نیز می‌سازند. هند نیز از دهه ۱۹۷۰ میلادی تحقیقات درباره آب‌شیرین‌کن را آغاز کرد. در سال ۲۰۰۲ میلادی یک واحد همراه دو رآکتور دوقلوی۱۷۰M W e- در ایستگاه انرژی اتمی در جنوب شرقی هند راه اندازی شد. این پروژه هیبریدی آب‌شیرین‌کن هسته‌ای ظرفیت تولید هزارو800 مترمکعب آب در روز و یک واحد تقطیر ناگهانی چند مرحله‌ای
(M SF) نیز ظرفیت تولید ۴هزارو500 مترمکعب آب در روز را دارد. از سال ۲۰۱۰ نیروگاه اتمی روستوف روسیه در ولگودونسک با استفاده از هشت واحد M ED در مجموع ۹هزارو600 متر مکعب در روز آب تولید کرده است. سایر واحد‌های دیگر نیز از MED و RO برای نمک‌زدایی استفاده می‌کنند. از سوی دیگر کره جنوبی نیز رآکتورهای هسته‌ای کوچکی را توسعه داده که برای تولید برق و آب آشامیدنی مناسب هستند. این رآکتور طوری طراحی شده تا چرخه عمر طولانی داشته باشد و هر سه سال
یک بار نیازمند سوخت‌گیری است.
آب شیرین‌کن، حافظ جمعیت
در همین زمینه علیرضا تقوی نیا، کارشناس سیاسی به خبرنگار قدس گفت: با توجه به جیره بندی آب شرب در استان بوشهر، گشایش مراکز آب شیرین‌کن در بوشهر موجب جلوگیری از بحران آب شرب و تنش آبی در این منطقه شد. وی با بیان اینکه، استفاده حدود نیمی از مردم شهر بوشهر از محصول آب‌شیرین‌کن‌ها، موجب کاهش فشار نسبت به سرچشمه ساسان کازرون و سد کوثر به عنوان منابع اصلی تأمین آب شهر نیز شده است، افزود: افزایش امنیت روانی در منطقه و از همه مهم‌تر جلوگیری از کوچ جمعیت، از جمله دستاوردهایی است که در صورت تداوم این صنعت بر آینده منطقه اثرگذار خواهد بود. تقوی‌نیا خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه میزان استحصال آب شیرین جمهوری اسلامی از منابع آبی خلیج فارس نسبت به کشورهای منطقه بسیار اندک است و این کشورها در سالیان متمادی با بهره‌گیری از فناوری، مصرف قابل توجهی از آب دریا دارند، لازم است هرچه سریع‌تر نسبت به ارتقا و تقویت صنعت آب‌شیرین‌کنی در مناطق منتهی به دریا اهتمام ورزیده شود. وی در پایان با اشاره به حدود یک‌هزارو900 میلیارد تومان اعتبار برای سرمایه‌گذاری در صنعت آب‌شیرین‌کن بوشهر اضافه کرد: در نظر گرفته شده در آینده با تولید
70 هزار متر مکعب آب‌شیرین علاوه بر خودکفایی آب شرب بوشهر، زمینه سازی برای تأمین آب برخی استان‌های جنوبی نیز اتفاق بیفتد.
خبرنگار: حسین محمدی اصل