وضعیت بوم‌گردی در ایران
قدم اول برای توسعه گردشگری در ایران، آن است که مردم دنیا بدانند که ایرانی زیبا وجود دارد که در سایه بی‌توجهی داخلی و عناد خارجی ناشناخته است. ایران در سال ۱۳۹۹ به عضویت «سازمان بین‌المللی بوم‌گردی» درآمد. خبری مسرت‌بخش که می‌تواند کلید معرفی ایران و جاذبه‌هایش به مردم جهان باشد. حال اگر ایران معرفی شد و طبیعت‌گردان آمدند، باید برای پذیرایی از آنان اقامتگاه‌های بوم‌گردی مناسب وجود داشته باشد.
نقشه پراکندگی اقامتگاه‌های بوم‌گردی نشان می‌دهد که همه استا‌ن‌ها اقامتگاه دارند و ساخت اقامتگاه جدید شاید دغدغه فعلی نباشد. در واقع مشکلات کیفی گریبان‌گیر بوم‌گردی در کشور است؛ مثلاً مبنای قیمت‌گذاری خدمات مشخص نیست و درجه‌بندی کیفی اقامتگاه‌ها هنوز به درستی انجام نشده است. به عنوان یک مثال عینی، در یکی از سایت‌های اجاره اقامتگاه بوم‌گردی سه اقامتگاه در مازندران وجود دارد که هر سه ۴/۵ ستاره دارند اما قیمت یک شب اقامت در آن‌ها ۱۰۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان برای هر نفر است. خُب مبنا چیست؟

چالش‌های پیش روی بوم‌گردی
در چند سال اخیر بوم‌گردی‌های فراوانی در شهر‌های مختلف کشور به‌خصوص نقاط توریستی کمتر دیده‌شده ایجادشده است و به‌طورکلی جغرافیای ایران توانایی‌های بسیار بالایی برای ایجاد بوم‌گردی‌های مختلف و ایجاد درآمد‌های قابل‌توجه دارد اما این سبک درآمد معایب و مزایایی را به همراه داشته است.
یکی از چالش‌های بوم‌گردی‌ها تضاد‌های فرهنگی میان گردشگران و مردم بومی مناطقی است که تا پیش از رشد این نقاط چندان ارتباطی با گردشگران شهر‌های دیگر و نوع فرهنگ و زیست جمعی آن‌ها نداشتند و به‌یک‌باره با حجم وسیعی از تضاد فرهنگی مواجه شدند که در برخی نقاط ازجمله تعدادی از جزایر جنوب کشور با تنش‌هایی نسبی نیز همراه بوده است.
در مقابل قطعاً ورود گردشگران به مناطق بومی می‌تواند تأثیرات مثبت فراوانی بر اجتماع و فرهنگ افراد بومی بگذارد. به‌بیان‌دیگر، جوامع بومی و افراد محلی طی آشنایی بافرهنگ‌های جدید و گوناگون دچار تحول فرهنگی و اجتماعی می‌شوند که می‌تواند مثبت تلقی شود؛ اما نباید از تجربه سالیان گذشته غافل ماند که نشان می‌دهد توسعه بوم‌گردی تأثیرات منفی نیز بر جوامع محلی و فرهنگ آن‌ها گذاشته است.

هدف بوم‌گردی چیست؟
از آنجا که هدف اصلی از احداث اقامتگاه‌های بوم گردی، حفظ محیط زیست، پایداری زیست بوم و فرهنگ مناطق گردشگری و فرهنگ‌سازی برای سفر مسئولانه گردشگران است، این اقامتگاه‌ها عموماً در راستای آموزش قوانین و باور‌های معنوی مردم محلی به گردشگران و ایجاد همدلی و مشارکت بین گردشگران و مردم محلی، فرهنگ‌سازی در میان مردم محلی برای احترام به گردشگر، ایجاد پایبندی به اخلاق زیست محیطی، به حداقل رساندن آسیب‌های فیزیکی، اجتماعی، رفتاری و روانی در طول مسافرت و پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه ایجاد می‌شود.
از دیگر فواید اقامتگاه‌های بوم گردی ایجاد اشتغال برای ساکنان بومی منطقه و کسب درآمد برای آنان است. این رونق و شکوفایی سبب می‌شود مردم منطقه به حفظ محیط زیست، آداب و رسوم و آنچه برای گردشگران جذاب است ترغیب شوند.

آموزش لازمه اقامتگاه‌های بوم‌گردی
مدیرکل دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری وزارت میراث فرهنگی، از فعالیت حدود 4 هزار اقامتگاه بوم‌گردی در کشور خبر داد و گفت: بازاریابی و جذب مشتری از ضعف‌های مهم اقامتگاه‌های بوم‌گردی به شمار می‌رود که باید در این زمینه آموزش‌های لازم را ببینند.ابوطالب قاسمی با اشاره به توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در یک دهه اخیر، اظهارکرد: از حدود یک دهه پیش، اقامتگاه‌های بوم‌گردی با حمایت دولت به شکل گسترده‌ای توسعه پیدا کردند.وی افزود: در آن زمان رویکرد اولیه بیشتر افزایش کمی اقامتگاه‌های بوم‌گردی بود و از این نظر که توانستند سبب ماندگاری گردشگران در روستا‌ها شوند، موفق عمل کردند.به گفته این مسئول، در حال حاضر حدود 4 هزار اقامتگاه بوم‌گردی در کشور فعالند و هزار اقامتگاه دیگر نیز در حال راه‌اندازی هستند.

کیفیت، پاشنه آشیل بوم‌گردی
مدیرکل دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری وزارت میراث فرهنگی تصریح کرد: با وجود اینکه در سال‌های گذشته اقامتگاه‌های بوم‌گردی از نظر کمی خوب توسعه پیدا کرده‌اند، اما به کیفیت آن‌ها کمتر توجه شده است.وی لازمه ارتقای کیفی اقامتگاه‌های بوم‌گردی را تقویت آموزش عنوان کرد و افزود: در آسیب‌شناسی‌هایی که طی یکی دو سال اخیر در حوزه گردشگری صورت گرفت، مسئله آموزش به عنوان یک دغدغه مهم در حوزه‌های مختلف گردشگری همچون اقامتگاه‌های بوم‌گردی خود را نشان داد، بنابراین مدیران اقامتگاه‌های 
بوم گردی ملزم شدند تا سرفصل‌های آموزشی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده بود را حتماً بگذرانند، اما متأسفانه نه میزان ساعات این دوره‌ها و نه محتوایی که در این سرفصل‌ها بود، مورد استقبال اقامتگاه‌های بوم‌گردی قرار نگرفت.قاسمی در ادامه در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور در چه سرفصل‌هایی بیشتر به آموزش نیاز دارند، گفت: بازاریابی، تبلیغ کسب و کار و جذب مشتری از ضعف‌های مهم اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور به شمار می‌رود که باید در این زمینه آموزش‌های لازم را ببینند.وی افزود: از طرفی مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی برای اینکه کسب و کار خود را دائمی کنند، باید با جامعه محلی خود در روستا ارتباط و تعامل داشته باشند و اقامتگاه آن‌ها برای روستاییان رضایتمندی و منافع حداکثری داشته باشد.

بازاریابی؛ حلقه گمشده
مدیرکل دفتر مطالعات، آموزش و برنامه‌ریزی گردشگری وزارت میراث فرهنگی در رابطه با ضرورت فعالیت اقامتگاه‌های بوم‌گردی برای جذب گردشگران خارجی هم گفت: در حال حاضر تعداد معدودی از اقامتگاه‌های بوم‌گردی کشور در بحث جذب گردشگران خارجی موفق بوده‌اند. اگر دیگر اقامتگاه‌ها هم می‌خواهند در این زمینه توفیقی داشته باشند، باید در بحث بازاریابی و ارتباط با آژانس‌های بین‌المللی فعالیت خود را افزایش دهند.
وی اضافه کرد: نماد اقامتگاه‌های بوم‌گردی، مسائل فرهنگی است و آن‌ها می‌توانند اصالت فرهنگ ایرانی و میهمان‌نوازی ایرانیان را پررنگ‌تر جلوه دهند و این موضوع برای بسیاری از گردشگران خارجی که به این حوزه علاقه‌مندند، می‌تواند جذاب باشد.

میهمان‌نوازی فلسفه اصلی
هر چند پیش از این از نبود آموزش و کیفیت در بحث بوم‌گردی در عدم موفقیت این مراکز گفتیم ولی رئیس جامعه بوم‌گردی بی‌توجهی درست به بحث مهمان نوازی را در ارائه مجوز‌های لازم به برخی اقامتگاه‌های بوم گردی یکی از مسائل و مشکلات این مراکز می‌داند.
وی با بیان اینکه به ۳هزارو400 اقامتگاه بوم‌گردی به دلیل بالا بردن آمار مجوز داده شده است گفت: همین اتفاق آسیب زیادی به فلسفه مهمان نوازی بوم گردی‌ها زد.
یاور عبیری بیان کرد: هنوز بوم گردی‌های اصیل، میهمان‌نوازی درست را در دستور کارشان دارند. کسانی که حرفه‌ای کار می‌کنند؛ در این یکی دو سال نیز خودشان را بازآموزی کرده‌اند. چون می‌دانند که کار اصلی ما میهمان نوازی است.وی گفت: زمانی بود که به 3 هزار و ۴۰۰ اقامتگاه بوم‌گردی مجوز فعالیت داده شد بدون اینکه متقاضیان مجوز، آموزش دیده باشند. بخشی از آن‌ها اصلاً 
بوم گردی نیستند. به برخی از افراد درحالی مجوز بوم‌گردی دادند که در اصل خانه باغ داشتند نه بوم‌گردی. این افراد معمولاً سفارش فرمانداری یا نهادی را داشتند و با پارتی توانستند مجوز بگیرند. این اتفاق به پدیده خانه‌های
 بوم گردی آسیب زد وگرنه خیلی از اقامتگاه‌ها طبق فلسفه کاری خودشان پیش ‌می‌روند.وی افزود: الان شاید وقتی به برخی از این اقامتگاه‌ها مراجعه می‌کنید، به معنای واقعی بوم‌گردی نباشند.رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای اقامتگاه‌های بوم گردی تصریح کرد: اکنون بیشترین مجوز بوم گردی به استان مازندران داده شده چون دارای بیش از ۳۵۰ اقامتگاه بوم گردی است. این‌ها غیر از بوتیک هتل یا هتل سنتی و ویلاهاست. چون این دسته از اقامتگاه‌ها زیر نظر جامعه بوم گردی نیستند.