از جمله، حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) در طول حيات شريف و پرخیر و برکت خویش، توجه خاصی به اين امر داشتند و در مواقع و مواضع مختلف، توصیه‌ها و سفارش‌هایی به احیای این امر می‌فرمودند که به آن‌ها اشاره کوتاهی خواهیم داشت.
40 چهارشنبه را میهمان کلمات گهربار و حیات‌بخش حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) هستیم و همراه خوانندگان، شرح یک حدیث رضوی را در گفت‌وگو با اساتید حوزه و دانشگاه بررسی می‌کنیم. چهلمین و آخرین شرح حدیث را در محضر فقیه عالی‌مقام، حضرت آیت‌الله حاج شیخ محسن فقیهی هستیم تا از جام معرفت کلمات رضوی، جان تشنه خویش را سیراب کنیم.

با عرض تسلیت فرا رسیدن ماه عزای حسینی، از توصیه‌های اهل‌بیت(ع) به‌خصوص امام رضا(ع) درباره ضرورت عزاداری در این ماه برای خوانندگان رواق بفرمایید.
محرم، ماه عزای حضرت سیدالشهدا(ع) و سرآغاز تشکیل دانشگاه جهانی عاشورا را محضر مقدس حضرت ولی عصر امام زمان(عج)، رهبر معظم انقلاب
 سلمه الله تعالی، مراجع عظام تقلید، ملت شریف و شیفتگان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) تسلیت عرض می‌کنم. 
به حقیقت می‌توان گفت در تاریخ اسلام، حادثه‌ای عظیم‌تر از عاشورا اتفاق نیفتاده است. باید در این دانشگاه جهانی، زن و مرد، کوچک و بزرگ، دانشجو و استاد و همه و همه حاضر شوند و درس‌های حیات‌بخش آن را فراگرفته و در زندگی خود به کار گیرند. پس از واقعه عاشورا و نهضت کربلا، اهل‌‌بيت(ع) همواره بر احيا و زنده نگهداشتن نهضت حسينی اهتمام داشتند. 
از جمله حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) در طول حيات شريف و پرخیر و برکت خویش، توجه خاصی به اين امر داشتند و در مواقع و مواضع مختلف، توصیه‌‎ها و سفارش‌هایی درزمینه احیای این امر می‌فرمودند که به آن‌ها اشاره خواهم کرد.

سیره آن حضرت و پدران بزرگوارشان درباره عزاداری برای امام حسین(ع) چه بود؟
امام رضا(ع) در روایتی، سيره پدر بزرگوارشان در ايام محرم را این‌گونه توصيف می‌فرمايند: «كَانَ أبِى إِذا دَخَلَ شَهرُ المُحَرمِ لَايرَى ضَاحِكاً وَ كَانتِ الكآبه تَغلِبُ عَلَيهِ حَتَّى يمضِى مِنهُ عَشَرَةُ أيامٍ فَإِذَا كَانَ يومُ العَاشِرِ كَانَ ذَلكَ اليومُ يومَ مُصِيبََتِهِ وَ حُزنِهِ و بُكَائِهِ وَ يقول هوَ اليومُ الَّذِى قُتِلَ فِيهِ الحُسَين»؛ شيوه پدرم چنين بود كه چون محرم می‌شد، خنده نمی‌کرد و اندوه بر او غالب بود تا روز دهم که آن روز، روز مصيبت و حزن و گريه‌اش بود و می‌فرمود در اين روز حسين(ع) كشته شد».
به فرموده امام رضا(ع)، روز شهادت امام حسين(ع) چشم ما را زخم و اشک ما را روان کرد. باز فرمودند: تا روز قيامت بر مانند حسين(ع) بايد گريست. آن امام همام در توصيه‌ دیگری فرمودند: «مَن كَانَ يومُ عَاشُورَاءَ يومَ مُصِيبَتِهِ وَ حزنِه وَ بُكَائِهِ جَعَلَ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ يومَ القِيامَةِ يومَ فَرَحِهِ وَ سُرُورِهِ‌ّ؛ كسی كه روز عاشورا روز مصيبت و حزن و گريه او باشد، خدا روز قيامت را روز شادی و خوشحالی وی قرار خواهد داد».
شيعه در حزن و اندوه اهل‌بيت(ع) اندوهگين و در سرور و شادی آن‌ها، شاد است و روز عاشورا روز حزن و اندوه اهل‌بيت(ع) است. 
كسانی كه در اين دنيا، در اندوه و شادی اهل‌بيت(ع) همراه آنان هستند، در درجات عالی اخروی در بهشت نيز قرين و همنشین ايشان هستند. حضرت رضا(ع) خطاب به ابن ‌شبيب فرمودند: «ابنَ شَبِيبٍ إِن سَرّكَ أَن تَكُونَ مَعَنَا فِى الدَّرَجَاتِ الُعلى مِنَ الجِنَانِ فَاحزَن لِحُزننا وَ افرَح لِفَرَحِنَا وَ عَلَيكَ بِوَلايتِنَا فَلَو أنّ رَجُلا أحَبَّ حَجَراً لَحَشَرَهُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَهُ يومَ القِيامَة؛ ای ابن‌‌شبيب! اگر دوست داری با ما در درجات عالی بهشت همراه باشی، در اندوه ما اندوهگين و در شادی ما، شاد باش و بر تو باد به ولايت ما زيرا اگر كسی سنگی را دوست داشته باشد، خداوند در روز قيامت او را با آن سنگ محشور خواهد كرد».

از دیگر توصیه‌های امام رضا(ع) در ماه محرم برای شیعیان چیست؟
آن حضرت سفارش‌های زیادی درخصوص این ماه دارند؛ ازجمله توصیه و سفارش به گريه برای امام حسين(ع) است. 
برای نمونه در روايت ابن‌شبيب از امام رضا(ع) بر گريه آسمان‌ها و زمين‌های هفت‌گانه بر مظلوميت اباعبدالله(ع) تصريح شده است. باید بدانیم تجلی بيرونی عزاداری برای امام حسين(ع) اشک چشم عزادار است. امام رضا(ع) در عظمت گريه بر امام حسين(ع) خطاب به ريان بن شبيب مى‌فرمايند: «يابنَ شَبِيب إن بَكَيتَ عَلَی الحُسَينِ حَتّی تَصيرَ دُموعُكَ عَلى خَدِّيكَ غَفَرَ اللهُ لَكَ كُلِّ ذَنبٍ أذنَبتَهُ؛ ای پسر شبيب! اگر بر حسين بگريی، چندان كه اشک‌هايت بر گونه‌ات جاری شود، خداوند هر گناهی را كه مرتكب شده‌ای، می‌‌آمرزد».
یکی دیگر از سفارش‌های حضرت(ع)، ترغيب و تشويق شاعران به سرودن اشعار و مراثی در عزای امام حسین(ع) است. 
دعبل، شاعر اهل بيت(ع) نقل كرده ايام محرم بود كه به زيارت امام هشتم علی بن موسی‌الرضا(ع) رفتم. ديدم آن حضرت با حالت حزن و اندوه نشسته و اصحاب هم به دور ايشان جمع شده‌اند. 
چون مرا ديد، فرمود: ای دعبل! دوست دارم شعری بخوانی، زيرا اين روزها غم و اندوهی بر خاندان ما رفته است و كسی كه بر مصيبت جدم حسين(ع) بگريد، خداوند گناهان او را می‌آمرزد. سپس آن حضرت از جای خويش برخاست و پرده‌ای را نصب كرد و اهل خانه را در پشت آن پرده قرار داد تا در مصائب جدشان عزاداری كنند. 
در اين حال رو به سوی من كرد و فرمود: برای جدم حسين(ع) مرثيه‌ای بخوان. من نيز اشعاری خواندم، به‌طوری كه صدای گريه امام رضا(ع) و اهل بيت او بلند شد.

از دیگر توصیه‌های آن حضرت، سفارش به لعن قاتلان امام حسين(ع) است. 
حضرت رضا(ع) در اين باره خطاب به ابن‌شبيب می‌فرمايد: «يابنَ شَبِيب إن سَرِّكَ أن تَسكُنَ الغُرَفَ المَبنِية فِى الجَنَّةِ مَعَ النَبِى فَالعَن قَتَلَةَ الحُسَينِ؛ اى ابن‌شبيب! اگر دوست داری با پيامبر اكرم(ص) در غرفه‌های بهشت همراه باشی، قاتلان حسين(ع) را لعنت كن».

به عنوان سخن آخر، چه توصیه‌ای دارید برای اینکه در بهشت همنشین اصحاب باوفای آن حضرت(ع) باشیم و در ثواب شهادت آن‌ها شریک شویم؟
پاسخ شما را حضرت رضا(ع) داده‌اند؛ «إِن سَرَّك أن يكُونَ لَكَ مِنَ الثّوابِ مِثلَ مَا لِمَنِ استُشهِدَ مَعَ الحُسَينِ بنِ عَلِى فَقُل مَتَی ذَكَرتَهُ يا لَيتَنِى كُنتُ مَعَهُم فَافُوزَ فَوزاَ عَظِيماً» یعنی اگر دوست داری ثوابی مانند ثواب كسانی كه همراه حسين بن علی(ع) شهيد شدند داشته باشی، هرگاه به ياد او افتادی بگو «يا لَيتَنِى كُنتُ مَعَهُم فَافُوز فَوزاً عَظِيماً».
یعنی اى كاش با آنان می‌بودم و به فوز عظيم می‌رسيدم. 
باید قدردان این نعمت الهی باشیم و عزاداری برای آن حضرت را از بزرگ‌ترین نعمت‌ها و توفیق‌های الهی بدانیم و تا می‌توانیم خود و خانواده و فرزندان و جامعه خود را با این مجالس و مراسم مأنوس کنیم که سعادت دنیوی و اخروی ما و جامعه ما مدیون آن است.

خبرنگار: مریم احمدی شیروان