در کشور ما روش‌های خانه‌سازی سنتی با توجه به اقلیم‌های متفاوت سرزمینمان کم نیستند؛ خانه‌هایی مانند «گِدام» که دسترنج مردمان مقاوم بلوچ است.

◾خانه‌هایی با ابعاد مختلف!
سیاه‌چادر که در زبان بلوچی به گِدام و یا پلاس معروف است توسط زنان و دختران عشایر بافته شده و به‌ عنوان سرپناه به ‌ویژه در زندگی عشایری مورد استفاده قرار می‌گیرد.گِدام بر اساس نیاز مردم منطقه به سرپناه مناسب، وفور ماده اولیه ساخت که همان موی بز است، سادگی بافت، قابل حمل ‌بودن، به شکل‌های دلخواه درآوردن و وضعیت آب و هوایی منطقه از یک ساختار ساده تشکیل شده اما کاربرد سکونتی آن سبب شده از رونق مناسبی در زندگی مردم به ویژه زندگی عشایری و پای‌کوهی برخوردار شود و بر اساس نیاز خانواده‌ها و جمعیت آنان ابعاد مختلفی دارد که ابعاد 12/6 و ۱۸ متری بیشترین کاربرد را داشته است.امروزه استقبال از استفاده گدام کم شده اما می‌توان با حمایت و هدایت، تولید آن را توسعه داد و احیا کرد و حتی با بازاریابی مناسب نسبت به صادرات آن به سایر استان‌ها و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس اقدام کرد تا اشتغال پایدار و مناسبی برای مردم منطقه به وجود آورد.

◾تاریخچه و قدمت گِدام
در طول تاریخ انسان‌ها برای حفظ خود در برابر تغییرات اقلیمی و فصلی و دوری از گزند حیوانات به دنبال سرپناه مناسب بودند. تولیدات نساجی در خلال هزاران سال، از ساده‌ترین روش‌های بافندگی به وسیله در هم بافتن الیاف گیاهی و حیوانی تا بافندگی با دستگاه‌های پیچیده رایانه‌ای پیشرفت کرده است. 
مشقات کوچ‌های فصلی، زحمت دامداری، گله‌داری و یا زندگی پردردسر در مناطق صحرایی سبب شد عشایر و صحرانشینان دستبافته‌هایی به ‌وجود آورند که سودمندی در مصرف، سهولت در حمل و نقل و به ویژه زیبایی ممتاز و سکونت مناسب را یک ‌جا در خود داشته باشد.بافت سیاه‌چادر پیش از ظهور ادیان رایج بوده، اما اسلام گویی ذوق سلیم صحرانشینان، روستاییان و بومیان سرزمین‌های مختلف را در بافت سرپناه به گونه حیرت‌انگیزی تلطیف کرده و موجب خلاقیت هنری و شکوفایی فنی بیشتری شده است.روستاییان و صحرانشینان نیز برای رفع نیازهای خود و سایران به بافتن سیاه چادر ادامه دادند، این مردمان به ‌ویژه چادرنشینان، مواد لازم بافندگی را از محیط طبیعی پیرامونشان بدست می‌آوردند.

◾مقاوم چون بلوچستان
گدام نماد مقاومت در برابر مشکلات زندگی، سخاوت، میهمان‌نوازی، تعاون و همکاری، انسانیت و محبت، تلاش و کوشش، با هم بودن و همدلی و بسیاری از خوبی‌هایی است که ضرورت دارد برای نسل جوان این مواریث کهن بازگو شود تا بدانند این تاریخ کهن پیشینه‌ای اسرارآمیز دارد.سیاه‌چادر دستبافته‌ای بسیار ساده است که در سقف و دیوارهای چادر عشایر کاربرد دارد، ماده اولیه و مهم مورد نیاز برای بافت سیاه‌چادر موی بز است که از رنگ سیاه آن استفاده می‌شود.
علت بافت همیشگی سیاه‌چادرها از موی بز چند ویژگی مهم این مو است که مهم‌ترین آن خاصیت بسیار مطلوب برای مقاومت در برابر رطوبت در مواقع بارندگی است، زیرا آب باران از جداره آن عبور نمی‌کند.
در دسترس بودن و ارزانی دومین ویژگی این ماده اولیه اصلی و سومین خاصیت سبک بودن موی بز است، بنابراین سیاه‌چادر نسبت به چادرهای برزنتی مدرن امکان جمع‌آوری و حمل راحت‌تری دارد.

◾ساده اما زیبا
رئیس اداره میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی میرجاوه در توضیح جایگاه کنونی گِدام می‌گوید: امروزه استقبال از گدام کم شده اما می‌توان با حمایت و هدایت، تولید آن را توسعه داد و احیا کرد و حتی با بازاریابی مناسب نسبت به صادرات آن به سایر استان‌ها و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اقدام کرد تا اشتغال پایدار و مناسبی برای مردم منطقه به وجود آورد.عبدالله کرد تأکید می‌کند: سادگی کار و ابزار مورد نیاز سبب شده طرح بافت نیز به ‌صورت ساده انجام شود و شکل و نقوش خاصی در بافت گِدام به کار برده نشود، اما در بعضی مناطق دیگر امکان به‌ کارگیری نقوش مختلف وجود دارد.

◾صنعتی که باید حمایت شود
امروزه تغییر شیوه زندگی موجب شده گدام‌های قدیمی با اشتیاق جمع‌آوری یا بعضاً از بین برود، علت این امر نیز قیمت بالا، نبود درخواست برای خرید، عدم تولید مناسب و وجود دلالان برای بدست ‌آوردن با قیمت کم این محصول است، از سوی دیگر بافنده‌های امروزی وقت و تمایل به بافتن گدام مرغوب ندارند، زیرا صرفه اقتصادی برای آنان ندارد.رونق اشتغال، جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه روستاییان به شهرها و پرداختن به شغل‌های کاذب، کسب درآمد و ایجاد اشتغال پایدار در منطقه و حفظ این هنر و صنعت دیرینه از مزیت‌های حمایت از تولید گدام است.خرید تعدادی گدام (سیاه‌چادر) از مردم منطقه برای استفاده در فضاهای نمایشگاهی، شناسایی صنعتگران این رشته، برنامه‌ریزی برای تشکیل کلاس‌های آموزشی و پیگیری بیمه صنعتگران گدام‌باف در منطقه از جمله اقدام‌های حمایتی و حفاظتی اداره میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی میرجاوه در این زمینه است.
کرد در ادامه می‌افزاید: باید دانست گدام تنها یک سرپناه سنتی و بومی برای ما نبوده، بلکه نمادی از خودکفایی در شرایط سخت زندگی، تلاش، زندگی باصفا و صمیمیت و کسب روزی حلال و پاک است.