کشف «شهر کهن» در زیر پوست همدان 

به صورت اتفاقی و در اثر حفاری خبرساز شد

کشف «شهر کهن» در زیر پوست همدان 

دهم اردیبهشت امسال شهرداری همدان تصمیم گرفت بخشی از خیابان باباطاهر، یکی از ۶ خیابان منتهی به میدان امام خمینی(ره) را تبدیل به پیاده‌‌راه کند.


همزمان با خاکبرداری و بتن‌ریزی به منظور پیاده‌راه‌سازی در خیابان باباطاهر در میدان مرکزی شهر همدان، قسمتی از یک اثر تاریخی دوره اسلامی در این محدوده نمایان شد که به منظور انجام کاوش باستان‌شناسی، اجرای طرح عمرانی متوقف و عملیات در این منطقه به منظور کاوش‌های بیشتر آغاز شد. حالا پس از گذشت دو ماه از عملیات کاوش در این خیابان، باستان‌شناسان به شواهدی از معماری قرون اولیه، میانی و متأخر اسلامی رسیده‌اند. وضعیت اضطراری در این محل سبب شد مجوز کاوش باستان‌شناسی در خیابان باباطاهر زودتر از موعد قانونی و در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ‌ماه از سوی پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی کشور صادر شود. 

سازه شهری روی شهر کهن 
رئیس پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی همان روز درباره کشف جدید بنای تاریخی در همدان گفته بود بسیاری از اتفاق‌ها و اکتشاف‌ها در شهرها اجتناب‌ناپذیر است، زیرا بیشتر شهرهای امروزی از تهران تا کاشان و از ری و شوش تا همدان روی شهرهای کهن قرار گرفته، بنا شده و توسعه یافته است. مصطفی ده‌پهلوان بیان کرده بود پس از انجام کاوش امکان نصب کف‌فرش شیشه‌ای و نورپردازی در این خیابان وجود دارد تا عابران پیاده بتوانند در زمان عبور، از این سازه باستانی بازدید کنند. 

شواهدی از دوره اسلامی و ایلخانی

معاون میراث‌ فرهنگی اداره ‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی استان همدان نیز از مشاهده شواهدی از دوره اسلامی و ایلخانی در پی عملیات اجرایی پیاده‌راه باباطاهر همدان و در سفال‌های تاریخی کشف شده در این منطقه خبر داده است. 
حمیدرضا حیدری افزوده است: حین حفاری در عمق 5/1متری در ابتدای خیابان باباطاهر که از سوی شهرداری به ‌منظور آغاز عملیات عمرانی پیاده‌راه سازی آغاز شده بود، یک دیواره آجری از یک بنا کشف شد که به نظر باستان‌شناسان شواهدی از دوره اسلامی و ایلخانی روی بعضی از تکه‌های سفال‌ها قابل رؤیت است. حال پس از گذشت یک ماه از آغاز کاوش در این محل، سرپرست کاوش‌های خیابان باباطاهر همدان می‌گوید: پس از نمایان شدن شواهدی از آثار تاریخی در این خیابان، بخشی از کارگاه عمرانی که قرار بود توسط شهرداری به پیاده‌راه تبدیل شود را به عنوان یک ترانشه باستان‌شناسی کاوش در نظر گرفتیم.‌
محمد شعبانی درباره نتایج کاوش بیان می‌کند: بیش از یک ماه است که کاوش‌ها در خیابان باباطاهر شروع شده است، در ابتدا یک ترانشه آزمایشی در عمق ۳متری حفر کرده و سپس به فضاهای معماری برخوردیم که با بررسی داده‌ها مشخص شد متعلق به قرون ابتدایی و میانی اسلامی است.وی ادامه می‌دهد: به دلیل واجد ارزش بودن فضاهای فوق، ترانشه کاوش را گسترش داده و تا امروز چند واحد معماری از قرون متأخر اسلامی بدست آمده که دارای فضاهای متعددی از جمله فضاهایی با کاربری آشپزخانه که شواهد آن از اجاق و تنورها مشخص شده است برخورد کردیم. شعبانی این را هم اضافه کرده است که بر اساس شواهد کاوش، بخشی از بافت مسکونی شهر در قرن‌های متأخر اسلامی در این محدوده بوده که امیدواریم با ادامه کاوش‌ها بتوانیم آثار بیشتری را کشف و به ‌ویژه به معماری دوران تاریخی شهر همدان برخورد کنیم. وی عنوان کرده است: با توجه به اینکه در میدان مرکزی شهر و همچنین در میانه خیابان باباطاهر به چنین شواهد تاریخی برخوردیم احتمال می‌دهیم شواهدی از بافت تاریخی شهر همدان به خصوص در دوره‌های ماد، هخامنشی، سلوکی و اشکانی را در این محدوده داشته باشیم.شعبانی درباره زمان باقیمانده کاوش نیز اظهار کرده است: بسته به وضعیت ترانشه، شرایط کار ممکن است متفاوت باشد اما احتمال می‌دهیم یک ماه و نیم تا دو ماه آینده کاوش ادامه داشته باشد. 

ظرفیت گردشگری جدید 
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی استان همدان نیز درباره این موضوع می‌گوید: با توجه به قرار گرفتن خیابان باباطاهر در مرکزی‌ترین و تاریخی‌ترین بافت همدان و پیش‌بینی کشف آثار تاریخی در این مکان، کارشناسان میراث فرهنگی از ابتدای اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی بر روند اجرای کار نظارت داشتند. محسن معصوم علیزاده ادامه می‌دهد: تصمیم داریم در صورت کشف اثر تاریخی، از آن به عنوان یک ظرفیت گردشگری برای شهر همدان استفاده کنیم. 
معصوم علیزاده این نکته را هم اضافه می‌کند: یگان حفاظت میراث فرهنگی روی این طرح نظارت دارد تا از هر گونه آسیب و دخل و تصرف در آن جلوگیری شود. وی تأکید می‌کند: هنوز ابعاد مختلف این اثر شناسایی نشده و در نخستین فرصت نسبت به کاوش آن تصمیم‌گیری خواهد شد. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی استان همدان با بیان اینکه بارها به شهرداری و شرکت‌های خدمات‌رسان اعلام شده با هر کنده‌کاری در همدان احتمال برخورد با چنین آثاری وجود دارد و شواهد باستان‌شناسی در این شهر فراوان است، ادامه می‌دهد: در محدوده میدان امام خمینی(ره) با توجه به سایت‌ موزه‌ای که در این محوطه پیدا شده، ممکن است در خیابان‌های نزدیک به آن، با آثاری باستانی برخورد کنیم.وی ادامه می‌دهد: پیدا شدن این بنا را یک ظرفیت مناسب گردشگری برای شهر همدان می‌دانیم که می‌توان در پیاده‌راه باباطاهر هم شاهد یک سایت موزه شبیه میدان امام(ره) بود و با پوشش شیشه‌ای در معرض دید عموم قرار گیرد.

خبرنگار: رضا طلبی  

برچسب ها :
ارسال دیدگاه