اهمیت تولی و تبری در آموزههای حج
ثمره حج برائت، نابودی اسرائیل است
حجتالاسلام مهدی شجاع، سرپرست مدیریت حج و زیارت خراسان رضوی
تبری یا برائت، یکی از فروع دین اسلام و به معنای دوری جستن از دشمنان خدا و دشمنان اولیای دین، اصطلاحی کلامی و از آموزههای اعتقادی و رفتاری دینی است. اصل تبری در کنار تولی، جایگاه ویژه و بار معنایی خاصی در مذهب شیعه دارد و یکی از آموزههای اساسی پیروان این مذهب است. تولی، پذیرفتن ولایت اهل دین و دوستی با دوستان خدا و تبری دشمنی با دشمنان خداست.
برخی الگوپذیری و پیروی از سیره پیامبران الهی را مقتضای ایمان به آنان دانسته و تأکید میکنند همانگونه که مسلمانان در تولی مانند مناسک حج از ایشان پیروی میکنند، در تبری هم باید به ایشان اقتدا کرده و از مشرکان برائت جویند. تأکید خداوند متعال متناسب با چیزی است که باید بهعنوان حس انسانی، دینی و فطری به آن نگاه شود، چرا که برائت از مشرکان و ستمگران، دستور دینی، فطری و وجدانی است. نمیتوان هم با خدا و هم با دشمنان خدا دوست بود.
تولی و تبری در حج ابراهیمی
حج جایگاهی عبادی دارد. مناسک حج یا اعمال آن، مجموعهای از اعمال، اذکار و حضور در برخی مکانهای شهر مکه و اطراف آن است که انجام آنها در فریضه حج واجب است. بعضی از این مناسک جزو ارکان حج هستند و اخلال در آنها ممکن است سبب بطلان حج شود. احرام، طواف، نماز طواف، سعی صفا و مروه، حلق یا تقصیر، وقوف در عرفات و مشعرالحرام، رمی جمرات، قربانی در منا، نماز طواف زیارت و طواف نسا از این مناسک هستند. در کنار این موارد، حج وجه سلبی هم دارد. آنجا که باید دشمن دشمنان خدا باشیم. دشمن افرادی باشیم که مردم را از راه خدا بازمیدارند.
قرآن کریم در آیه 25 سوره مبارکه حج میفرماید: «إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ» آنان که کافر شده و مردم را از راه خدا منع میکنند یعنی در راه خدا انحراف ایجاد میکنند، در موضوع مسجدالحرام که بحث حج است، انحراف ایجاد میکنند. خداوند متعال در ادامه این آیه میفرماید: «الَّذي جَعَلناهُ لِلنّاسِ سَواءً العاكِفُ فيهِ وَالبادِ وَمَن يُرِد فيهِ بِإِلحادٍ بِظُلمٍ نُذِقهُ مِن عَذابٍ أَليمٍ» یعنی هر که بخواهد در این سرزمین از راه حق منحرف شود و دست به ستم زند، ما از عذابی دردناک به او میچشانیم. تأکید دین و اسلام و خداوند متعال، فطری است و آیات مختلف قرآن نیز بر این اصل تأکید دارد. این آیه نمونه بارزی است از اینکه تولی و تبری داشته باشیم. حجی که در آن برائت باشد، حج کامل است.
کارکرد سیاسی حج برای مسلمانان
دشمنان برای ضربه زدن به اسلام و آموزههای متعالی آن، اقدام به تحریف کرده و کوشیدهاند معانی حقیقی و واقعی آنها را تغییر دهند. آنها تصور میکردند با ایـن حربه میتوانند دین را به حاشیه رانده و از صحنههای زندگی مردم دور نگه دارند. به همین دلیل بود که اسلام را با این رویکرد که اعمال عبادی دین تنها جنبه فردی دارد، به دور از مـسائل سیاسی و اجتماعی تبلیغ و تفسیر کردهاند. یا با محدود کردن حج به اعمال عبادی، دشمنی با دشمنان خدا و برائت از آنان را سبب بیروح شدن حج دانسته و آن را به سمت بیمحتوایی سوق میدهد. اما میدانیم اسلام دین سیاسی بوده و خروجی حج، تأثیرگذاری در مواضع سیاسی مسلمانان است. حج عامل اتحاد، همبستگی و همدلی مسلمانان است و حجِ بیروح و بیتحرک و قیام، حج بیبرائت، حج بیوحدت و حجی که از آن برائت از کفر و شرک برنیاید، حج نیست، اما دشمن به افتراق تشویق میکند.
در قرآن کریم و سنت پیامبر(ص) دشمنی با دشمنان خدا و مسلمانان، همیشه همراه دوستی با دوستان او آمده است. در آیات مختلف قرآن، گذشته از نکوهش شدید شرک و مشرکان و بیان عاقبت شوم آنها، تأکید بر ضرورت گسستن پیوند از مشرکان و توصیه جدی به مقابله با آنان، به برائت انبیای الهی از مشرکان و اعلام بیزاری آنها از شرک و مشرکان تصریح شده است. به طور نمونه، آیات برائت، نخستین آیات سوره توبه است که احکام نهایی درباره روابط مسلمانان با مشرکان را تبیین کرده است. خداوند در این آیات به پیامبر(ص) و مسلمانان دستور میدهد بیزاری از مشرکان را آشکار کنند و از پیمانهایی که با آنان بستهاند، خارج شوند و در صورت اسلام نیاوردن، با آنها اعلام جنگ کنند. این آیات توسط امام علی(ع) در روز عید قربان به مشرکان ابلاغ شد.
حج امسال حج برائت است
اکنون نیز مسلمانان برای حاکم کردن روح حج و داشتن خروجی مفید در جامعه باید موضعشان را در مقابل دشمنان خدا و افرادی که مردم را از راه خدا بازمیدارند، مشخص کنند. مصادیق واقعی دشمنان خدا، آمریکا و رژیم کودککش صهیونیستی و شبکههای رسانهای آنهاست که در تلاش برای باز داشتن مردم از دین خدا و انحراف در مسیر حق هستند و در این راه به انواع حیلهها و حربهها دامن میزنند. حجگزار باید تبری و تولی را مدنظر داشته و به منصه ظهور برساند. اسلام به امر مهم برائت از مشرکان تأکید کرده است و پیام انقلاب ما نیز همین است. امسال نیز رهبر معظم انقلاب بهطور ویژه بر حج برائت تأکید داشتند. اگر حج ما خروجی مثبت داشته باشد، تمام جهان اسلام علیه رژیم صهیونیستی و آمریکا متحد خواهند شد و کمترین اثر این اقدام این است که رابطه خود را با آنان قطع کنند و از نظر اقتصادی، سیاسی و... آنها را تحت فشار قرار دهند. خروجی حج که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید داشتند این است ملتهای مسلمان آگاه شده و عمل به دستورات قرآن و برائت از مشرکان را از حاکمان خود مطالبه کنند. امیدواریم حج امسال نماد عینی و برجسته واقعه عظیم و تاریخساز برائت از استکبار جهانی و صهیونیسم خبیث باشد. همانطور که رهبری معظم فرمودند، امسال به مدد الهی، حج برائت، به نقطه عطف بیداری اسلامی و جهانی در مواجهه با رژیمی تبدیل خواهد شد که روز به روز به مرگ و زوال نهایی خود نزدیکتر و حامیان آن هر لحظه نسبت به قبل رسواتر میشوند.
در این فرصت یادی از شهید آیتالله رئیسی میکنیم. ایشان در هر پست و مقامی که بودند، به موضوع حج و پیام و مفهوم و محتوای آن تأکید و حساسیت ویژهای داشتند. یکی از وجوه مهم مبنای فکری ایشان، مردمیسازی حج بیش از گذشته بود که این نیز ارتباط مستقیمی با درک پیام حج توسط حاجیان و رساندن پیام برائت از مشرکان بهعنوان پرچم حج به تمام مسلمانان عالم اسلام دارد. سال 1401 زمانی که در حال تشرف به حج بودم، خدمت ایشان رسیدم. با حسرتی توصیه کردند در مسجدالحرام و مسجدالنبی سوره مبارکه یس را به نیابت از ایشان تلاوت کنم. من هم به این توصیه عمل کرده و به نیت ایشان تلاوت کردم. پس از بازگشت وقتی به ایشان اطلاع دادم، بسیار خوشحال شدند و دعای خیر کردند. امسال این خاطره را برای برخی از حجاج نقل کردیم و براساس آخرین اخباری که از آن فضا داریم، پویشی سراسری راه افتاده و حاجیان در مسجدالحرام و مسجدالنبی، سوره مبارکه یس را به نیابت از تمام شهدای جهان اسلام بهخصوص شهدای خدمت و بهویژه شهید رئیسی تلاوت کرده و ثواب آن را به روح آن بزرگمردان تقدیم میکنند.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه