همچنان که در آیه 70 سوره اسرا می‌فرماید: «ما فرزندان آدم را كرامت بخشيديم و بر دريا و خشكی سوار كرديم و از چيزهای خوش و پاكيزه روزی داديم و بر بسياری از مخلوقات خويش برترشان نهاديم». این تکریم و کرامت مردم در جامعه و در قانون الهی به شکل‌های گوناگون عنوان شده که یکی از صورت‌ها و قالب‌ها، برآوردن حوائج مردم است که در اصطلاح به‌‌عنوان خدمت‌رسانی به مردم از آن یاد می‌شود. منظور از خدمت‌رسانی در روایات و قانون الهی، فقط برآوردن نیازمندی اقتصادی نیست، بلکه دامنه وسیعی را از همراهی و انس تا توجه و مشورت و... شامل می‌شود و تا جایی به اهمیت آن تأکید شده که امام حسین(ع) در روایتی، از حاجات مردم به عنوان نعمت الهی یاد کرده است.  چند روزی است که سوگوار از دست دادن 
رئیس جمهور محبوب و پرتلاش کشور و تنی چند از همراهانش هستیم. آیت‌الله دکتر رئیسی، خادم‌الرضا(ع) و خادم ملت که تصویری جاودان و ماندگار از خدمت صادقانه و مخلصانه از خود به یادگار گذاشت.
گفت‌وگوی ما با آیت‌الله سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری، نماینده پیشین رهبر معظم انقلاب اسلامی در سوریه و استاد سطوح عالی حوزه علمیه در خصوص رموز ماندگاری این خدمت است.

ارزش خدمت به بندگان خدا
آیت‌الله طباطبایی اشکذری با اشاره به اهمیت خدمت‌رسانی در معارف اسلامی می‌گوید: خدمتگزاری به خلق که شامل جامعه ایمانی، اسلامی و انسانی است را از برکاتی می‌دانیم که خداوند به بندگانش عطا کرده و مسیری به سمت سعادت اخروی است. روایات وارد شده و معتبر در این زمینه بسیار است. به‌طور نمونه در روايتی می‌خوانيم امام صادق(ع) فرمود: «هر فردی يک حاجت برادر مؤمن خود را برآورد، خداوند در قيامت 100هزار حاجت وی را برآورده كند» یا در روایت دیگری خادم را به نام آقا معرفی کرده‌اند. پیامبر اکرم(ص) فرمود «سَيِّدُ الْقَوْمِ خادِمُهُمْ فِي السَّفَر» یعنی بزرگِ قوم، کسی است که به مردم بیشتر خدمت می‌کند و موضوع آقایی را بر محور خدمت‌رسانی معرفی می‌‌کنند. همین‌طور برای شاد کردن مؤمنان پاداش‌هایی نیز عنوان شده است. از امام صادق(ع) روايت شده است: «هر شخصی مؤمنی را شاد كند، خداوند متعال هزار هزار حسنه برای او می‌نويسد». از این نهج‌البلاغه‌پژوه درباره ارزش خدمت‌رسانی در کلام امیرمؤمنان(ع) سؤال می‌کنیم. ایشان در پاسخ توضیح می‌دهد: در حکمت101 نهج‌البلاغه امیرمؤمنان علی(ع) به نکاتی اشاره فرموده است که توضیحی است درباره اینکه چگونه خدمت‌رسانی کرده و کار مردم را انجام دهیم که بالاترین و برترین نمره را دریافت کنیم. در نگاه ایشان خدمت‌رسانی سه شرط دارد. امام علی(ع) فرموده است: «لا يَسْتَقِيمُ قَضَاءُ الْحَوَائِجِ إِلَّا بِثَلَاثٍ» یعنی برآورده کردن حاجات مردم اگر بخواهد در مسیر درست قرار گیرد و قیمت پیدا کرده و ماندگار شود و نام خدمت ماندگار بگیرد، سه شرط دارد.

شرط ارزشمندی خدمت به مردم در نهج‌البلاغه
مدیر مؤسسه فرهنگی جبل‌الصبر به ادامه حکمت101 اشاره و بیان می‌کند: نخستین شرط آن است که «بِاسْتِصْغَارِهَا لِتَعْظُمَ» یعنی كوچک شمردن آن تا خود بزرگ شود. به عبارتی خودبزرگ‌پنداری در خدمت‌رسانی به مردم ممنوع است. باید خدمت را کوچک بشماریم تا عظمت کار به خودی خود نمایان شود. شرط دوم ماندگاری خدمت «وَ بِاسْتِكْتَامِهَا لِتَظْهَر» است. یعنی خدمت را کتمان کردن تا خود ظاهر شود. کاری که کردی، پرچم کار را به دست نگیر و آن را بر عهده خدا بگذار. کار برای خدا انجام بده و کار خود را نیز بیان نکن و دیگر اینکه «وَ بِتَعْجِيلِهَا لِتَهْنُؤَ» یعنی کار خیر را با عجله و زود و به‌موقع انجام بده. خدمت امروز را به فردا وامگذار، شاید فردا زمان در اختیار نباشد تا کار نزد خدمت‌پذیر گوارا باشد.   وی تصریح می‌کند: براساس این بیان شریف، برطرف کردن نیازهای مردم پایدار نیست مگر به کوچک شمردن خدمت تا خدا آن را بزرگ کند. پنهان داشتن آن تا خدا آن را آشکار کند و دیگری شتاب در برآوردن نیاز حاجتمند تا مسرت‌بخش باشد. این سه ویژگی در مورد رئیس جمهور مردمی، خدمتگزار و انقلابی، شهید آیت‌الله رئیسی قابل مشاهده بود و اکنون نیز قابل مشاهده است. اگر در زمان حیات جسمانی آیت‌الله رئیسی این جملات گفته می‌شد شاید برخی افراد برداشت تملق داشتند اما امروز این‌گونه نیست، زیرا او در اوج عظمت به خدایش و دوستان شهیدش پیوسته است. ایشان وقتی به مردم خدمتی می‌کرد، هیچ ادعایی نداشت و آن را بزرگ نمی‌شمرد. دنبال حاشیه نبود و به تعبیر رهبر معظم انقلاب، آزردگی‌هایش از ناسپاسی و طعن برخی بدخواهان او را از انجام کار دور نمی‌کرد. این را در مکتب امام راحل(ره) و همین‌طور رهبر معظم انقلاب آموخته بود. 

شهادت، پاداش خدمت صادقانه و بی‌منت
شهید آیت‌الله رئیسی این سه ویژگی را داشت و به همین دلیل هم خودش ماندگار شد و هم خدمتش. آیت‌الله طباطبایی اشکذری در پایان به پاداش این خدمتگزاری صادقانه اشاره کرده و می‌گوید: بالاترین پاداش در فرهنگ اسلام، شهادت است. در روایتی که در الکافی نقل شده، پیامبر اسلام(ص) فرموده است: «بالای هر نيكوكاری، نيكوكار ديگری است تا آن‌گاه كه مرد در راه خدا كشته شود. پس، چون در راه خدا كشته شد، بالاتر از آن نيكی و ارزشی وجود ندارد». آیت‌الله شهید رئیسی و همراهانش، خادمانی بی‌ریا برای کشور و انقلاب اسلامی بودند و خدمات شایسته‌ای را برای رضای خدا انجام می‌دادند، خداوند نیز به آن‌ها پاداش شهادت عطا کرد که برترین است. این شهادت گوارایشان باد.

خبرنگار: مریم احمدی شیروان