گیلان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده ارقام بومی و با کیفیت برنج با ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری رتبه اول کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و رتبه دوم تولید را به خود اختصاص داده‌است.

کمبود آب 
هرساله و با شروع فصل کاشت برنج ، شالیکاران گیلانی برای بدست آوردن این محصول طی مراحل «کاشت، داشت و برداشت» باید مشقت فراوانی متحمل شوند، آبیاری شالیزار از مهم‌ترین اقدامات و عملیاتی است که باید در زراعت برنج انجام شود، اما در‌سال‌های اخیر تنش آبی و کم‌آبی رنج کشاورزان را برای بدست آوردن این محصول دوچندان کرده‌است.
برنج، گیاهی است متحمل به شرایط غرقابی و وجود آب موجب انتقال مواد مختلف از ریشه به ساقه، برگ و دانه‌ها شده و در نتیجه موجب تهیه مواد خشک می‌شود، مقدار آب مورد نیاز برای برنج بستگی به روش کاشت، ابعاد کرت‌ها، تراکم بوته‌ها، مقدار مصرف مواد تقویت کننده، نوع بافت خاک، شرایط اقلیمی، شرایط اکولوژیکی و رقم مورد کاشت داشته و به‌طور کلی در ارقام زودرس نیاز آبی کمتر و در ارقام دیررس نیاز آبی بیشتر است، موارد مهمی که کشاورزان باید امروز بیش از گذشته به آن‌ها توجه داشته باشند.
متأسفانه سال گذشته مشکلی که بیش از همه موجب ناراحتی و رنج شالیکاران شد، افت جدی بارش‌ها و نیز ذخایر آبی اعم از سطحی و زیرزمینی بود، به‌ویژه که منبع اصلی تأمین آب مورد نیاز شالیزارهای استان سدسفیدرود است تا جایی که افزون بر ۱۷۱ هزار هکتار معادل ۷۰ درصد شالیزارهای گیلان به این سد و منابع آبی ذخیره آن وابسته است. در اردیبهشت سال گذشته وحید خرمی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان، به ایرنا گفته بود ذخیره کنونی این سد نسبت به دوره بلندمدت ۲۰ ساله بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته‌است.
ضمن اینکه حدود ۷۰ هزار هکتار شالیزار گیلان خارج از شبکه آبیاری سد سفیدرود از منابع آبی داخل استان به ویژه بارش‌های بهنگام در فصل کشت بهره‌مند می‌شوند، این درحالی است که طی سال‌های اخیر استان در فصل کشت با محدودیت منابع آبی و کاهش بارش‌ها مواجه است.
افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی قیمت انواع نهاده‌های کشاورزی، شالیکاران را به‌شدت نگران و تحت فشار قرار داده است. این تنش‌ها برای استان گیلان همچون یک هشدار جدی‌ است که باید به موقع به آن توجه شود؛ زیرا تبعات بی‌توجهی به مشکلات متعدد کشاورزان برنجکار و تمدید فروش زیر قیمت برنج بسیار سخت و چه بسا جبران‌ناپذیر خواهد بود.

واردات بلای جان برنج ایرانی
اما از مشکلات آبی کاشت برنج که بگذریم نبود حمایت از خرید محصولات شالیکاران گیلانی و واردات بی‌رویه برنج در چند سال گذشته، هزینه بالای تولید و قیمت پایین خرید محصول از کشاورزان، تنظیم این بازار را برهم زده  و مشکلات زیادی را برای تولیدکننده ایجاد کرده است.
براساس آمار، طی سال ۱۴۰۲ برنج روی دست بسیاری از کشاورزان گیلانی ماند و به فروش نرفت.
به نقل از جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در واکنش به واردات بی رویه و غیرقانونی برنج «کشاورزان نه می‌توانند شهریه فرزندان خود را بدهند، نه می‌توانند خانه بسازند و نه می‌توانند کاری انجام دهند. بحث ما این است که واردات ۲ میلیون تن را چه کسی مجوز داد؟ آیا نیاز کشور ما ۲ میلیون تن است؟ برنج اگر یک‌سال بماند فاسد می‌شود، با این همه واردات و بازاری که از برنج خارجی اشباع شده، کشاورزان شمالی مجبورند برنج خود را در دریا بریزند که خوراک ماهی دریا شود».
شالیزارهای برنج در سراسر گیلان پراکنده هستند. بخشی از آن‌ها که آبخور سد سفیدرود است امسال با کاهش ۵۰ درصدی ذخیره آب مواجه شده و برخی آب مورد نیاز خود را با زحمت فراوان از خارج شبکه فراهم می‌کنند. خشکسالی و افت ذخیره منابع آبی، یکی از مهم‌ترین مواردی است که شالی‌کاری را تهدید می‌کند.
در حالی‌که فصل خزانه‌گیری و نشاکاری در گیلان آغاز شده با این حال افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی قیمت انواع نهاده‌های کشاورزی، شالیکاران را به‌شدت نگران و تحت فشار قرار داده است. این تنش‌ها برای استان گیلان همچون یک هشدار جدی ا‌ست که باید به موقع به آن توجه شود؛ زیرا تبعات بی‌توجهی به مشکلات پرشمار کشاورزان برنجکار و تمدید فروش زیر قیمت برنج بسیار سخت و چه بسا جبران‌ناپذیر خواهد بود.
تا جایی که حتی شالیکار از اجاره زمین هم منصرف شده، چون برایش به صرفه نیست و امکان اینکه بتواند هزینه‌هایش را بپردازد، ندارد و افت قیمت برنج هیچ انگیزه‌ای را برای برنجکار باقی نمی‌گذارد و کشاورز تنها به اندازه نیاز و خوراک سالانه خود برنج‌کاری می‌کند تا محتاج بازار نباشد.

کاشت کیوی به جای برنج
از دیگر مواردی که نگرانی‌های زیادی را در میان کارشناسان حوزه کشاورزی برانگیخته، رواج صنوبرکاری یا تولید کیوی در اراضی شالیزاری است؛ زیرا طیفی از کشاورزان باور دارند وقتی قیمت فروش برنج تا این اندازه نازل است صنوبرکاری بهترین راه برای جبران هزینه‌های زندگی و استفاده مطلوب از  ‎خواهد بود.
 به گفته این کارشناسان حتی سازمان جهاد کشاورزی هم نگران این موضوع است؛ زیرا برنج محصول استراتژیک گیلان و کشور به حساب می‌آید و جای خالی آن را به عنوان یک زنجیره مهم غذایی نمی‌توان جبران کرد.
امسال با عنوان سال جهش تولید با مشارکت مردم نام‌گذاری شده، با این حال هنوز یک ماه از این نام‌گذاری نگذشته بود که خبر رسید قیمت اقلام هشت کود شیمیایی یارانه‌ای حداقل ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

تلاش برای حمایت از شالیکاران 
استاندار گیلان با تأکید بر اینکه کشاورزان نباید دغدغه فروش برنج را داشته باشند، گفت: امسال کمک خواهیم کرد قیمت برنج متناسب باشد.
اسدالله عباسی با اشاره به اینکه سال گذشته کشاورزان در فروش برنج دچار مشکل شدند، افزود: البته دولت گام‌های خوبی برای خرید برنج کشاورزان برداشته، اما امسال تلاش بر آن است که چنین مشکلی بروز نکند.
وی با تأکید بر اینکه خرید توافقی برنج کشاورزان باید تداوم یابد، اضافه کرد: شالیکاران در فصل زراعی شب و روز برای کشت محصول تلاش می‌کنند، مسئولان مربوط نیز باید در کنار آنان باشند و با سرکشی‌ها و احصای مشکلات نسبت به رفع آن‌ها اقدام و حمایت‌های لازم را داشته باشند.
وی  با بیان اینکه فرمانداران باید معاونان عمرانی خود را موظف کنند با حضور در مزارع از کشاورزان سرکشی کنند، ادامه داد: در این ایام نباید شالیکاران را تنها گذاشت، بلکه باید با حضور در جمع آنان ارائه راهنمایی‌ و آموزش‌های لازم در موضوعات مختلف از جمله توجه به تقویم زراعی کمک کرد تا سال زراعی خوبی داشته باشیم.
وی با تأکید بر ضرورت آمادگی دستگاه‌های مربوط به منظور تمهیدات لازم در سال زراعی جاری اضافه کرد: نباید به امید بارش باران و پرشدن آب‌بندان‌ها و سدها بمانیم، باید همانند سال گذشته مشکلات مربوط به کم آبی را جدی بگیریم.
وی اظهار کرد: در زمان حاضر ذخیره سد سپیدرود بیش از ۵۰۰ میلیون مترمکعب است که با بارش باران و ذخیره‌ آبی آب‌بندان‌ها، چاه‌ها و استخرها حدود ۷۵۰ میلیون مترمکعب خواهد شد، از این رو باید این منابع به‌خوبی مدیریت شود.
وی اظهار کرد: شالیکاران نباید دغدغه سوخت و تأمین ماشین‌آلات کشاورزی را داشته باشند، ضمن اینکه بذر و کود نیز باید به موقع در اختیار کشاورزان قرار گیرد تا بازار سیاه برای فروش این نهاده‌ها ایجاد نشود.استاندار گیلان با اشاره به تولید بذرگواهی و اصلاح شده برنج و کاهش قیمت آن از هر کیلو ۷۰۰هزار ریال در سال گذشته به ۴۸۰ هزار ریال در سال جاری عنوان کرد: باید بر موضوع عرضه بذر در شالی‌کوبی‌ها نیز نظارت جدی شود.