سریال‌هایی که در آن‌ها قلب تاریخ صورت گرفته و با الهام از منابع دست چندم، چهره شیعیان و مسلمانان به‌صورت نامناسبی نمایش داده شده است، به‌گونه‌ای که با واقعیت تاریخی فاصله‌‌ای بسیار دارد.
اکنون صحبت در مورد نقد محتوایی و تاریخی این فیلم‌ها و سریال‌ها نیست؛ صحبت این است چطور این پروژه‌های بزرگ به ثمر رسیده و ساخته می‌شوند اما در مقابل، هیچ اثری از ما دیده نمی‌شود و حالا باید چه کنیم.
گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام دکتر جعفر فخرآذر، مدیر کل فرهنگی دانشگاه ادیان و مذاهب درباره ایران و ایرانی‌هراسی‌ها و کارهایی است که باید برای پایان دادن به این سریال پرتکرار انجام دهیم.

دلایل انفعال در برابر ساخت آثار ضدایرانی
دکتر فخرآذر در ابتدا با بیان اینکه وقتی فردی به زمین بی‌رقیب وارد می‌شود، قطعاً برنده است، می‌گوید: رقیبی که باید در صحنه باشد، ما هستیم و از آنجایی که ما نیز در صحنه حضور نداریم، بنابراین رقیب، برنده خواهد شد. اما اینکه چرا ما در صحنه نیستیم دلایل متعددی دارد. نخستین دلیل آن را به بیانات رهبر معظم انقلاب ارجاع می‌دهیم. ایشان در نشستی که سالیان پیش با فعالان فرهنگی داشتند، در سخنانی صریح و نصیحتی روشنگر فرمودند سینما برای دین از سخنرانی مفیدتر است. اما این توصیه و جادوی سینما و تأثیر شگرفی که بر اذهان و افکار مردم دارد جا نیفتاده است. به همین خاطر فکر و ذهن ما به سمت ساخت چنین پروژه‌هایی حرکت نمی‌کند.
وی یادآور می‌شود: دلایل مالی نیز در این امر دخیل هستند، چرا که این پروژه‌ها هزینه‌های سنگینی دارند. وقتی این نکته را به دلیل قبلی ضمیمه می‌کنیم یعنی هنوز اهمیت این بحث که هویت ملی و دینی ما در گرو به نمایش درآوردن آن‌ها و نمایش دادن با آثار تصویری است، درک نشده، بنابراین بدیهی است افراد تصمیم‌گیر و مؤثر، بودجه‌ها را به این سمت سوق نمی‌دهند، اگر چه در سال‌های گذشته آثار مثبت آن را هم دیده‌اند. آن سال‌ها سریال‌هایی مانند مختارنامه داشتیم و به‌واسطه آن، تاریخ خودمان یعنی تاریخ صحیح شیعه را نقل کرده و در موردش برنامه ساختیم، اما اکنون سرمایه‌ها خیلی کمتر به سمت ساخت پروژه‌های تاریخی می‌رود.

توصیه امیرمؤمنان(ع): استفاده از تجربیات گذشته در مسیر آینده
مدیر کل فرهنگی دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) در مورد اهمیت تاریخ می‌گوید: حضرت می‌فرماید «روزگار بر بازماندگان آن گونه مى‌گذرد كه بر پيشينيان گذشت، آنچه گذشته بازنمى‌گردد و آنچه هم‌اكنون موجود است جاودان نمى‌ماند». حالِ ما همیشه با تاریخ ما در ارتباط است و مؤثران حوزه فرهنگ باید با این مسئله کنار بیایند که فراموش کردن تاریخ، ممکن است حال را دگرگون کند. کما اینکه اکنون نیز اتفاق افتاده و تفکراتی که در مورد هویت ملی و مذهبی ما وجود دارد، در سطح جهان و تحت تأثیر رسانه‌های غربی دگرگون و دستکاری شده است.
دکتر فخرآذر تصریح می‌کند: اگر می‌خواهیم هویت ملی و مذهبی را اصلاح کنیم، باید تاریخ را خودمان نقل کنیم، در مورد شخصیت‌های تاریخی و دینی، وقایع تاریخی و... صحبت کرده و آن‌ها را به تصویر بکشیم و روایت‌های دست اول و صحیح را خودمان نقل کنیم. باید به میدان عمل آمده و به صورت قوی، روایت‌های صحیح را نقل کرده و مانع کار آنان شویم.

راوی روایت‌های دست اول تاریخی باشیم
مدیرکل ارتباطات دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح می‌کند: از یاد نبریم در مورد تاریخ خود، چه ملی و چه مذهبی باید خودمان صحبت کرده و به‌عنوان راوی دست اول، نقش بازی کنیم. پیش از اینکه افرادی با غرض و اهدافی مشخص وارد این عرصه شوند، باید گوی سبقت را از آنان گرفته و آثار خودمان را در قالب فیلم و سریال، کتاب، بزرگداشت و... ارائه دهیم تا بتوانیم میدان را از مغرضان بگیریم. مسئولان ما باید ضرورت کار تاریخی و اهمیت فیلم و سریال‌های این حوزه را به‌خوبی درک کنند. جامعه نخبگانی که منتقد و یاور کار فرهنگی است با قشر فرهنگی جامعه و بخش ستادی که همان هنرمندان هستند، تعامل داشته باشند و دو طرف تلاش کنند سطح آگاهی خود را درزمینه رشته‌های هم بالا ببرند.

حالا باید میدان را در دست بگیریم
اما پرسش اصلی ما این است امروز در حالی که سیصدها، حشاشین‌ها و... ساخته شده‌اند، حتی برادران اهل سنت در مورد ائمه ما، امام صادق(ع) یا سایر ائمه(ع) سریال‌هایی ساخته‌اند و برخی دیگر، از مفاخر ما مانند ابن‌سینا، خیام و... اطلاعاتی ناقص و نادرست ارائه داده‌اند، باید چه کنیم؟ حجت‌الاسلام فخر آذر در پاسخ می‌گوید: حالا که به اینجا رسیده‌ایم باید با راهبرد دقیق و حساب شده عمل کنیم. حالا نقد کردن، حمله کردن و واکنش‌های احساسی دربرابر آثار تخریبگر نه تنها مؤثر نیست بلکه حتی بیشتر موجب واکنش در سطح جامعه می‌شود. باید از امروز به‌صورت فعال میدان را دست بگیریم و برای پاک کردن ذهنیتی که این آثار در مردم جهان به‌وجود آورده‌اند، خودمان تولید محتوا کرده و در سطح جهانی انتشار دهیم. حتی نیازی نیست جواب آثار قبلی را بدهیم بلکه باید آثار جدیدی بسازیم. باید روح محبت و انسانیتی را که در زندگی ائمه(ع) و اهل بیت(ع) ما و آثار شاعران و نویسندگان جاری و ساری بوده، به‌عنوان یک ایرانی شیعه به تصویر بکشیم تا چهره خشنی که از ایرانی و شیعیان نشان داده‌اند زدوده شود. اگر کلام هر یک از حضرات معصومین(ع) را سرلوحه اثر سینمایی قرار دهیم، چهره‌ای از شیعه و اسلام و ایرانی در جهان منتشر می‌شود که نه تنها در ذهن مردم کشورمان و جهانیان ماندگار خواهد بود بلکه چهره واقعی اسلام شیعی و ایرانی مسلمان را در جهان ترمیم خواهد کرد.

خبرنگار: مریم احمدی شیروان