به گزارش آستان‌نیوز، قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی در مراسم افتتاح این پروژه که عصر دیروز در سالن همایش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، اظهار کرد: خوشبختانه در این دوره از مدیریت آستان قدس رضوی شاهد توجه ویژه به دو مسئله حیاتی «تسهیل» و «ارتقا»ی سطح کیفی زیارت هستیم.
مصطفی فیضی افزود: آستان قدس رضوی و خانواده بزرگ خدمتگزاران در این آستان مقدس در هر دو وجه ذکر شده، با جدیت و بدون وقفه به صورت مداوم در حال فعالیت هستند و در این سال‌ها، پروژه‌ها و اقدام‌های بزرگی را به ثمر رسانده‌اند.
وی تصریح کرد: ما همواره ضمن نکوداشت خدمات و فعالیت‌هایی که در قرن‌های متمادی به ویژه دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در این آستان انجام شده است نگاه به آینده داشتیم و وظایف خودمان را نسبت به زائران و زیارت همواره مد نظر قرار داده‌ایم. 
قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی در ادامه به پروژه اصلاح و نوسازی زیرگذر حرم مطهر رضوی اشاره کرد و گفت: بی‌شک هر بنایی که ساخته می‌شود نیازمند کنترل مداوم است از همین رو بنای زیرگذر حرم مطهر رضوی که حدود سه دهه از تأسیس آن می‌گذرد، نیازمند بازسازی و بهسازی بود، در همین راستا با همکاری مدیریت شهری مشهد مقدس اقدام به اصلاح این بنا کردیم و امروز شاهد افتتاحیه این پروژه بودیم. 
فیضی به دیگر پروژه‌های در دست انجام نیز اشاره کرد و گفت: ساخت رواق مسقف حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در صحن جمهوری اسلامی که معادل رواق حضرت امام خمینی(ره) است یکی از این پروژه‌های در دست اقدام است‌ که با تکمیل آن، برای نخستین بار از بام این رواق شرایط سلام و احترام به گنبد مطهر رضوی فراهم خواهد آمد. 
وی همچنین به پروژه بزرگ زیرسطحی شیخ بهایی اشاره کرد و افزود: در قالب این پروژه که حدود 40 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است، ۲۰ هزار مترمربع از فضای زیرسطحی بست شیخ بهایی به زیارت اختصاص خواهد یافت. 
 
قدردانی استاندار از خدمات آستان قدس رضوی
استاندار خراسان رضوی نیز ضمن قدردانی از تلاش‌ها و زحمات همه دستگاه‌های خدمت‌رسان در استان به ویژه در شهر مشهد، گفت: بدیهی است در محدوده و حریم حرم مطهر رضوی، این تلاش‌ها بسیار سخت‌تر و البته اثربخش‌تر است و لازم است از خدمات گسترده‌ای که توسط آستان قدس رضوی در این عرصه ارائه می‌شود قدردانی داشته باشیم. 
یعقوبعلی نظری تصریح کرد: موضوع زیارت در سطح ملی مطرح است و مرحله به مرحله اثربخشی‌های خود را دارد، در سطح استان نیز همه مسئولان و شخصیت‌های معنوی این اراده را دارند تا با جهت‌گیری درست و طراحی و برنامه‌ریزی بتوانند وظیفه خود را در شهر امام رضا(ع) انجام دهند. در شهر مشهد بحث اقتصاد، خدمت، حمل و نقل، امنیت، اسکان و اقامت، شهرسازی و همه آنچه در این شهر اتفاق می‌افتد به اندازه‌های مختلف تحت موضوع راهبردی زیارت مؤثر قرار دارد. 
استاندار خراسان رضوی خاطرنشان کرد: رویکرد و جهت‌گیری ما در بخش‌های مختلف، توسعه خدمت به زائران و مجاوران است.در سطح استان انسجام فکری و جهت‌گیری وجود دارد و باید این انسجام نرم‌افزاری را به انسجام عملیاتی تبدیل کنیم که خوشبختانه در حال حاضر در این سطح، از یک انسجام و اتحاد عملیاتی برخوردار هستیم.

جزئیات پروژه اصلاح و نوسازی زیرگذر
رئیس سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی اظهار کرد: افزون بر ۶۰ هزار خودرو و وسیله نقلیه در زیرگذر حرم تردد دارند و در زمان اوج تردد، تعداد آن در یک ساعت به بیش از 4هزار خودرو می‌رسد. 
خلیل‌الله کاظمی مهم‌ترین دلایل اجرای پروژه اصلاح و نوسازی زیرگذر را دشواری تهویه هوا، معضلات ترافیک و حوادث رانندگی، کمبود زیرساخت‌های ایمنی، نامناسب بودن معماری و نورپردازی عنوان کرد. 
وی ادامه داد: مجموعه‌ای از این مشکلات سبب شد نسبت به تشکیل کارگروه تخصصی از استادان و افراد مجرب دانشگاهی اقدام کنیم و ورود جدی به این موضوع داشته باشیم. سال گذشته انتخاب مشاور را انجام دادیم و دانشگاه شریف نیز در این زمینه نقش داشت.
کاظمی با بیان اینکه عملیات اجرایی این پروژه در بهمن سال ۱۴۰۱ آغاز شد و ۱۳ ماه به طول انجامید، افزود: اولویت اصلی ما تهویه هوا و موضوعات بعدی ایمنی، روشنایی، ترافیک و هوشمندسازی بود، شاید مهم‌ترین چالشی که با آن مواجه بودیم این بود که حین اجرای پروژه تردد زائران مختل نشود که در این راستا بیش از ۱۳ هزار مترمربع دیوارکشی انجام شد. 
رئیس سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر رضوی گفت: برای تحقق مهم‌ترین هدف یعنی بهبود شرایط تهویه هوا در زیرگذر، جت‌فن‌ها اورهال شد و با شبیه‌سازی پروژه توسط یک تیم دانشگاهی، بهترین محل نصب جت‌فن‌ها را مشخص کردیم.
وی خاطرنشان کرد: برای ارتقای سطح خدمات ایمنی، علاوه بر نصب ۲۱ دوربین، بیش از  5هزار متر لوله‌کشی در زیرگذر و پارکینگ‌ها انجام شد و بیش از ۵۰ جعبه آتش‌نشانی و همچنین گاز فسفات آمونیوم و CO با فاصله‌های ۵۰ متری نصب شد. 
کاظمی با بیان اینکه برای تأمین روشنایی نیز هزار و 815 چراغ ال‌ای‌دی فوق کم‌مصرف نصب شد که علاوه بر تقویت میزان نورپردازی، مصرف انرژی را تا ۵۰ درصد کاهش داده است، ادامه داد: در حوزه زیرساخت‌های ترافیکی نیز برای کاهش سرعت خودروهای عبوری، علاوه بر نصب سه دستگاه راه‌بند، افزون بر 7هزار و 800 مترمربع تایل و موزائیک فرش نصب شد و با هدف جلوگیری از سانحه برای خودرو‌ها، بیش از 4هزار متر جدول‌کشی صورت گرفت و در مجموع 2هزار و 560 تن آسفالت در این پروژه استفاده شد.
وی تصریح کرد: برای بهبود وضعیت معماری و زیباسازی زیرگذر، بیش از ۲۰ قاب محرابی در خروجی پارکینگ‌ها ایجاد و ۲۲۰ دهنه با نقش‌های گره و کاشی‌کاری مزین شد. همچنین افزون بر ۸۷ ستون کاربندی و هزار و 900 مترمربع فضای سبز ایجاد شد.

اصلاح و بهسازی زیرگذر و پارکینگ‌های زیرسطحی حرم مطهر رضوی پس از 30 سال
ساخت زیرگذر حرم مطهر رضوی را باید یکی از مهم‌ترین نمادهای توسعه حرم منور امام رضا(ع) پس از پیروزی انقلاب اسلامی دانست که در اواسط دهه 60 کلید خورد. طرح زیرگذر حرم مطهر رضوی شامل مسیری حلقوی است که مرکز آن بر مرکز گنبد مطهر منطبق است و اجرایش در آن روزگار در ایران بی سابقه بوده است، به صورتی که می‌توان اجرای این طرح را از بزرگ‌ترین کار‌های خدماتی و عمرانی آستان قدس رضوی در دوره معاصر و پیامد تلاش چندین ساله گروهی از مهندسان و کارشناسان مسائل شهری دانست. اجرای این زیرگذر با هدف جداسازی تردد سواره از پیاده و ایجاد امکان توسعه فضاهای زیارتی در تراز همکف در اواسط دهه 60 شروع می‌شود و در اوایل دهه 70 به بهره برداری می‌رسد. همچنین اجرای این طرح توانست چهار خیابان اصلی شهر مشهد؛ طبرسی، شیرازی، نواب صفوی و امام رضا(ع) را در زیرزمین به هم مرتبط  کند و به نوعی موجب ساماندهی ترافیک اطراف فلکه حضرت(ع) شد.
اکنون پس از گذشت سه دهه، آستان قدس رضوی تصمیم بر اصلاح و بهسازی این شریان اصلی شهر در کنار پارکینگ‌های زیرسطحی اطراف زیرگذر گرفته است تا عبور و مروری راحت‌تر، امن‌تر، آسوده‌تر و سالم‌تر را برای زائران و مجاوران فراهم کند.

بهبود تهویه مناسب هوا
با گذشت زمان به دلیل افزایش حجم ترددها در زیرگذر حرم مطهر رضوی و تبدیل شدن این مسیر به معبری عمومی و اصلی برای تردد و از سوی دیگر با افزایش استفاده از فضای پارکینگ‌های زیرسطحی حرم مطهر رضوی شاهد افزایش آلاینده‌ها در هوای این محدوده مسقف هستیم.
در پروژه اصلاح و بهسازی زیرگذر حرم مطهر برای انجام تهویه مناسب‌تر این مسیر تصمیم بر این شد تا بررسی مجددی بر روند تهویه هوا در آن صورت گیرد. بر همین مبنا و با همکاری هیئت علمی دانشگاه‌های کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی موقعیت قرارگیری و چیدمان 78 دستگاه تهویه (جت‌فن) موجود براساس شبیه سازی‌های نرم‌افزاری تهویه (سی‌اف‌دی) و حرکت خودروها به صورتی تغییر یافت تا آلاینده‌ها و هوای آلوده به خروجی‌های زیرگذر هدایت و هوای تازه از ورودی‌ها تأمین شود تا موجب تهویه باکیفیت‌تر در زیرگذر شود. این شرکت‌های دانش‌بنیان با انجام مهندسی معکوس و نمونه‌سازی، عملیات اورهال را روی جت‌فن‌های قبلی انجام دادند و با نصب سنسورهایی روی آن‌ها امکان بررسی دما، لرزش و ایرادهای فنی در جت‌فن‌ها را فراهم کردند.
در همین راستا نیز با نصب سنسورهایی در سطح زیرگذر برای کنترل گازهای مونوکسید کربن، اکسید نیتروژن، ذرات معلق در هوا، میزان دید و جریان هوا، سناریوهای مختلفی برای فعالیت جت‌فن‌ها برای تهویه هوای بهتر در زیرگذر حلقوی شکل حرم مطهر رضوی با کنترل خودکار از اتاق فرمان تعریف شده است.همچنین در زیرگذر حرم مطهر رضوی برای جلوگیری از پراکندگی و مدیریت هوای آلوده و دود ناشی از تردد خودروها و مدیریت بهتر تهو��ه هوا در پارکینگ و زیرگذر با توجه به طراحی انجام شده دو فضا، پارکینگ و زیرگذر با اجرای 14 هزار مترمربع دیواره از یکدیگر جدا شدند تا امکان تهویه مستقل و بهینه فراهم شود.

ارتقای ایمنی در زیرگذر بر مبنای جدیدترین استانداردها
با توجه به محدود بودن فضای داخل تونل‌های شهری، وقوع تصادفات و ایجاد ترافیک شدید در این فضاها می‌تواند شرایط بحرانی همچون آتش‌سوزی، مشکلات تنفسی و غیره را ایجاد کند و موجب اختلال در عملکرد تونل‌ها و زیرگذرها شود بنابراین با توجه به وضعیت بحرانی که در پی وقوع این حوادث ایجاد می‌شود، ضروری است پیش‌بینی‌های مناسبی در این نوع مسیرها برای کشف حادثه، مقابله با آن و اطفای حریق صورت گرفته باشد.
در زیرگذر و پارکینگ حرم مطهر رضوی نیز اجرای طرح جدید اطفای حریق و اجرای لوله‌کشی خط آتش‌نشانی به میزان 5هزار و 840 متر و جانمایی 51 جعبه آتش‌نشانی بر مبنای جدیدترین استاندارد‌های ایمنی در تونل‌ها صورت پذیرفته است. همچنین با ایجاد راه‌بند در ورودی‌های زیرگذر، نصب دوربین‌های نظارتی در بخش‌های مختلف، ایجاد هشت درب خروجی اضطراری در زیرگذر و پارکینگ و نصب هشت پرده خودکار ضدحریق در خروجی‌های پارکینگ، امکان مدیریت از راه دور و هوشمند از اتاق فرمان برای هر سناریو حادثه و حالت معمولی و اضطراری فراهم شده است.

افزایش روشنایی و دید بهتر برای رانندگان
یکی از مخاطرات اصلی در زیرگذر شدت نور ناکافی و کمبود نور در این مسیر پرتردد به ویژه در ورودی‌ها و خروجی‌ها بود.
برای رفع این مشکلات در طرح جدید با نصب هزار و 815 پروژکتور به‌روز و فوق کم‌مصرف در دو سوی محور زیرگذر شدت روشنایی از 100 به 450 لوکس افزایش یافت تا روشنایی کاملی برای رانندگان فراهم شود. این روشنایی به کمک سنسورهای نورسنج به صورت هوشمند خواهد بود و درجات روشنایی متفاوتی را متناسب با میزان نور بیرون تنظیم می‌کند و موجب صرفه‌جویی در مصرف برق می‌شود.
همچنین در طراحی جدید سیستم روشنایی، کوری لحظه‌ای هنگام ورود به زیرگذر در زمان روز با افزایش یا کاهش شدت نور و یکسان‌سازی میزان نور با محیط بیرون برطرف می‌شود.

اصلاح رفتار ترافیکی
بسیاری از رانندگان در مشهد برای داشتن مسیر کوتاه‌تر و رسیدن به مقصد خود، عبور از زیرگذر حرم مطهر رضوی را انتخاب می‌کنند که همین امر موجب عبور ترافیک بالایی از این گذرگاه می‌شود. در طرح جدید عمرانی زیرگذر تصمیم بر بهسازی و اصلاح علائم و رفتارهای ترافیکی برای مدیریت روان‌تر عبور و مرور در این مسیر شد.
در این طرح تصمیم به آرام‌سازی مسیر و کاهش سرعت مبنا از 60 به 40 کیلومتر بر ساعت با ایجاد سرعتکاه و تغییر جنس کف‌سازی (نصب تایل فرش و کوبیک) به جای استفاده از سرعتگیرها گرفته شد.
همچنین بهبود و نوسازی کامل آسفالت و اصلاح کف‌سازی‌ها، خط کشی جدید مسیر، ایجاد مسیرهای دسترسی خدماتی و اورژانسی، اصلاح هندسی و تعریض مبادی ورود و خروج، اجرای بیش از 4 هزار متر جدول‌کشی جدید با ارتفاع مناسب، ایجاد گذر امن پیاده در حاشیه و نصب سه دستگاه راه‌بند در ورودی‌ها با امکان کنترل از اتاق فرمان در دستور کار قرار گرفت و تابلوهای اطلاع‌رسانی مسیرها و تابلوهای ایمنی جدیدی مبتنی بر استانداردهای روز در کل مسیر نصب شد.

زیباسازی زیرگذر متناسب با معماری حرم مطهر رضوی
زیباسازی و نورپردازی متناسب با معماری و فضای پیرامونی حرم ‌مطهر‌ رضوی، هویت‌بخشی، رفع نازیبایی و بهبود منظر نیز از دیگر اقدام‌هایی است که در راستای ساماندهی زیرگذر در دستور ‌کار قرار گرفته است و در این پروژه اجرایی می‌شود.
در همین راستا المان‌ها و نقوش هنری در دیواره‌های زیرگذر همچون طرح اسلیمی، المان محرابی، ستون کاربندی و گشایش‌ها برای هویت‌سازی بصری با الهام‌گیری از تزئینات و اصول معماری حرم مطهر و انطباق با محیط شهری در این مسیر پیش روی زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی نصب شد.همچنین تمامی دیواره‌ها و ستون‌های موجود در زیرگذر با رنگ غبارگریز و قابل شست‌وشو رنگ‌آمیزی شد.
در خروجی‌های زیرگذر نیز به مساحت هزار و 900 مترمربع طرح فضای سبز کار شده است که به زیبایی بیش از پیش مسیر می‌افزاید.
شایان ذکر است در تمامی مراحل اجرای بی‌وقفه این عملیات بزرگ عمرانی توسط سازمان عمران و نگهداری حرم هیچ مسیری به صورت کامل مسدود نشد تا در عبور و مرور زائران و مجاوران هیچ خللی صورت نپذیرد.