​​​​​​​بنا بر اعلام معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، روابط تجاری ایران و ترکمنستان به دلیل وقوع مشکلاتی در حوزه گازی در دولت پیشین، تقریباً متوقف و از 6 میلیارد دلار به 120 میلیون دلار کاهش یافته بود، اما امروز انتظار می‌رود این مبادلات به رقم 3 میلیارد دلار برسد. این روزها و در راستای تحکیم و ارتقای همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌های تجاری و اقتصادی، حمل‌ونقل و ترانزیت، انرژی، صنعتی، خدمات فنی‌ومهندسی، گمرکی، استانی، کشاورزی، علمی، بهداشتی و گردشگری میان ایران و ترکمنستان و نمایش دستاوردهای شرکت‌‌های ایرانی، نمایشگاه «ایران پروژه» با حضور 90 شرکت ایرانی در ترکمنستان برگزار و هفدهمین کمیسیون مشترک همکاری‌ های اقتصادی ایران و ترکمنستان پس از یک سال برگزار شد. 

 خروجی «ایران راه» و کمیسیون مشترک چه بود؟
بر اساس اعلام معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه کشورمان ظرفیت‌های عظیم بالقوه‌ای در راستای تقویت شراکت‌‌های راهبردی میان دو کشور و ایفای نقش توأمان و هماهنگ و هم‌افزا و مشترک‌المنافع برد-برد در زنجیره‌های تأمین و ایجاد ارزش از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب در دسترس است که آزادسازی این ظرفیت‌ها مورد تأکید است. بنا بر موضع‌گیری‌های این معاونت، تقویت صدور خدمات فنی‌ومهندسی و کالاهایی همچون قطعات پالایشگاهی و مصالح ساختمانی به ترکمنستان و در مقابل واردات گاز برای مصارف کشورمان و سوآپ گازی به کشورهای قفقاز در ابتکارات و تدابیر دولت سیزدهم نقش پررنگی دارد و در عین حال وزیر امور خارجه ترکمنستان از علاقه‌‌مندی کشورش برای توسعه روابط با ایران خبر داده و پیشنهاد ایجاد منطقه اقتصادی مشترک را مطرح و  از شرکت‌‌های ایرانی برای حضور در پروژه‌‌های کشورش دعوت کرده است.

 در ازای گاز، به ترکمنستان کالای صنعتی بدهیم
این روزها علاوه بر امید و انگیزه بالای مدیران دولتی برای ارتقا و بهبود روابط تجاری و اقتصادی با ترکمنستان، کارشناسان حوزه اقتصاد بین‌الملل و حمل‌و‌نقل و لجستیک نیز بر وجود ظرفیت‌های فراوان و ابعاد مثبت و ارزشمند تقویت همکاری‌های دوجانبه میان دو کشور تأکید دارند.
محمدصادق ترابی‌فرد در این خصوص به قدس می‌گوید: در تعاملات دو کشور، سهم فروش انرژی در سبد صادراتی ترکمنستان و رابطه تجاری و اقتصادی با ایران حائز اهمیت بالایی است و به‌تازگی عراق و ترکمنستان مذاکراتی برای بهره‌برداری عراق از گاز ترکمنستان داشته‌اند که نفس این موضوع برای ما اهمیت راهبردی دارد و  باید تمام تلاش خود را بکنیم تا گاز ترکمنستان حتی‌المقدور به سمت عراق و پاکستان برود تا این کشور، ظرفیت مازادی برای تزریق گاز به خط لوله ترنس خزر که به سمت ترکیه می‌رود، نداشته باشد.
این کارشناس اقتصاد بین‌الملل در عین حال به گزینه‌های بهینه‌تری برای تأمین منافع راهبردی ایران اشاره و اضافه می‌کند: می‌توانیم به جای اینکه گاز ترکمنستان را به سمت عراق سوآپ کنیم، گاز را از این کشور بخریم و به عراق بفروشیم، چون قیمت گاز، منطقه‌ای است و مدل خرید و فروش، عواید بسیار خوب تجاری و اقتصادی برای ایران دارد و در شیوه تهاتر، این عواید برای ایران بسیار ناچیز است. به باور ترابی‌فرد در گام‌های بعدی باید به سمتی برویم که حتی اگر خودمان خریدار انرژی ترکمنستان شدیم، در قالب معامله‌ای باشد که در ازای آن، کالاهای صنعتی به این کشور صادر کنیم، چراکه صادرات این کالاها تراز تجاری کشور را بهبود می‌دهد و فرصت مناسبی برای توسعه صنعتی ایران ایجاد می‌کند.   

 عواید اقتصادی و ترانزیتی جدید در راه ایران         
یک کارشناس حوزه حمل‌ونقل و لجستیک نیز درخصوص ظرفیت‌ها و ابعاد تجاری و اقتصادی تقویت همکاری میان ایران و ترکمنستان به قدس می‌گوید: آنچه به عنوان ابتکار ایران‌راه مطرح شده، در واقع کریدور شرق به غرب و مسیری فرعی برای طرح یک کمربند- یک جاده چین است که برای راه‌اندازی مسیر جنوبی این کریدور از مسیر ایران استفاده شده که این مسیر پیش‌تر هم یک بار آزمایش شده است.
علی حسینی ادامه می‌دهد: دلیل نزدیک‌تر شدن ایران به ترکمنستان این است که برای راه‌اندازی و بهره‌مندی از این مسیر، ترکمنستان نقشی بسیار کلیدی دارد، چراکه این کشور نخستین کشور آسیای میانه است که واگن‌هایش به ایران وارد می‌شود و تعویض خط آن هم در ایران صورت می‌گیرد. رئیس پیشین کمیسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق ایران با تأکید بر اینکه این همکاری برای ایران سودآوری قابل‌توجهی دارد، اضافه می‌کند: این مسیر در بخش‌هایی با کریدور شمال-جنوب تلاقی دارد که می‌تواند تغییرات مثبتی در حوزه ترانزیت ایران رقم بزند و چنانچه مسیر چابهار به زاهدان هم افتتاح شود، اهمیت پروژه برای ایران بالاتر می‌رود.
وی می‌گوید: چین از حدود 20 سال پیش برای ایجاد یک خط ریلی مستقیم از طریق قزاقستان، روسیه و اوکراین به سمت کشورهای شمال اروپا و درنهایت آلمان برنامه‌ریزی کرده، اما این مسیر پس از جنگ اوکراین مسدود شد و چین امروز نیاز دارد شاخه جنوبی آن را دوباره بازگشایی کند که ایران از این بازگشایی مزایای قابل‌توجه اقتصادی خواهد برد، چراکه بی‌شک شاهد افزایش ترانزیت کالایی از طریق این کریدور و از شبکه ریلی خواهیم بود و امیدواریم مشکلات حوزه ریل و راه‌آهن اجازه دهد از این آورده ارزشمند بیشترین بهره را ببریم.