
مزیتها و منافع متقابل ایران و بریکس
آرش خلیلخانه
تلاش و درخواست عضویت ایران در گروه بریکس در امتداد سیاست راهبردی دولت سیزدهم در حوزه اقتصاد و سیاست خارجی برای حضور و پیوستن به سازمانها و نظامهای منطقهای بهعنوان راهکاری مؤثر و کارآمد در برابر فشارها و تحریمهای غرب به رهبری آمریکاست.
مزیتها و آثار این نگاه راهبردی و گام نهادن در مسیر آن طی دو سال گذشته نیز بهوضوح در حوزه اقتصادی و سیاسی در حال نمایان شدن است.
در همین راستا پیشازاین ایران به عضویت کامل و رسمی سازمان همکاریهای شانگهای درآمده است. اگرچه سازمان همکاریهای شانگهای قدمت بیشتری از بریکس دارد، اما ازآنجاکه یک بستر اوراسیایی دارد و در توسعه خود نیز این نگاه را حفظ کرده، عملاً میتوان گفت در مقابل آن بریکس از چند جهت مزیتهای نسبی بهویژه در صورت باز شدن روند افزایش اعضایش نسبت به سازمان شانگهای خواهد داشت.
نخستین مزیت آن فرامنطقهای بودن بریکس و نگاهش به کشورهای جنوب (در حال توسعه) در برابر جبهه کشورهای شمال (توسعهیافته) است. بریکس هماکنون 4/24 درصد از سهم تجارت کلان اقتصاد جهان را در اختیار دارد و تولید ناخالص پنج عضو اصلی و بنیانگذار آن از گروه جی7 بیشتر است. این بدان معناست که ائتلاف اقتصادی کشورهای جنوب در آینده نزدیک میتواند محوریت و رهبری آمریکا و 6 متحد غربیاش را که حالا با اخراج روسیه از گروه 8 به 7 بدل شدهاند با مشارکت سه قدرت نوظهور اقتصادی یعنی چین، روسیه و هند کنار بزند.
از دیگر مزیتهای بریکس که بهویژه برای کشور ما مهم و قابلتوجه است، غلبه همکاری جمعی بهدوراز هژمونی و سلطهطلبی و رهبری معنوی یا اقتصادی و سیاسی یکی از اعضاست. بریکس اولاً برخلاف شانگهای یک سازمان نیست، بلکه یک گروه و ائتلاف از کشورها برای همکاری اقتصادی بر مبنای دو و چندجانبهگرایی غیرسازمانی است.
عضویت در آن نه تعهدی میطلبد و تحمیل میکند و نه معاهدهای درون آن تعبیهشده که اعضا لاجرم آن را بپذیرند. این ویژگی آن را به بستری برای تعامل دوبهدو میان اعضا بهدوراز ملاحظات و تکالیف تحمیلی بدل میکند.
ویژگی دیگر بریکس، هدفگذاری اعضای آن برای دلارزدایی و پایان دادن به سلطه دلار بر تجارت میان کشورهای جنوب بر محور تجارت باهم است.
در کنار این موضوع بانک توسعه بریکس، ارگان مالی و پولی این گروه یک ظرفیت و بستر کارآمد و عملی برای دور زدن تحریمها و تجارت آسانتر با اعضای این گروه بهویژه در صورت عضویت کشورمان در بریکس است. ازاینرو عضویت و باز کردن حساب در این بانک در دستور کار دولت و بانک مرکزی قرارگرفته است.
از دیگر سو به نظر میرسد عضویت در این گروه از جهات دیگری هم برای دولت مهم است، حداقل اینکه پیوستن به این گروه در تکمیل و به حداکثر رساندن ظرفیت عملیاتی دو پروژه مهم محور ترانزیتی شمال به جنوب برای ایران و تسهیل پروژه جاده ابریشم برای چین کارکرد ویژهای دارد.
متقابلاً حضور و پیوستن ایران برای بریکس هم مزیتها و آوردههایی دارد که با معیارهایی که برای عضوگیری در حال تدوین هستند، قرابت زیادی دارند.
بر اساس خبرها و اطلاعات موجود، اعضای بریکس عمدتاً ملاکها و معیارهای اقتصادی را برای عضوگیری مدنظر دارند، معیارهایی چون میزان جیدیپی کشورها، جمعیت آنها، حجم و توان اقتصادی، ظرفیتهای فنی و فناورانه، منابع
و... و جمهوری اسلامی ایران در بیشتر این محورها بهویژه منابع انرژی و توان فناورانه نمره بالایی کسب میکند.
بااینحال برای ورود به بریکس باید ملاحظاتی را هم مدنظر داشت و رعایت کرد تا از
حساسیت آفرینیهای بیمورد جلوگیری شود.
درست است بریکس یک سازمان و تحت تأثیر هژمونی یک برادر بزرگتر درون آن نیست، اما بههرحال به دلیل حضور چهار قدرت اقتصادی نوظهور زمینه برای ایجاد رقابت و وجود برخی حساسیتها نسبت به اینکه با ورود اعضای جدید به کدام سو تمایل پیدا میکند، زیاد است و در این میان بهوضوح حساسیتهای هند و چین ملموستر است.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
1 شهریور
-
«محفل اشک» برپاست
-
کالابرگ سلامتمحور احیا شود
-
دعوای پسرعموها سر چیست؟
-
طارمی؛ نه منچستر، نه میلان و نه تاتنهام
-
نمیگذاریم مسائل فرعی جای اولویتهای اصلی را بگیرد
-
مزیتها و منافع متقابل ایران و بریکس
-
تلآویو در تیررس«مهاجر 10»
-
جراحان پیوند اعضا سختترین سبک زندگی را دارند
-
تلاش مجلس و دولت برای حاکمشدن فضای خدمت در کشور
-
غافلگیرشو
-
فراز و فرود روابط تهران با قاهره