با این حال آمار و ارقام از افت فروش قابل توجه در گیشه حکایت دارد و در این بازه زمانی فیلم‌های در حال اکران، فروشی معادل ۷میلیارد و ۴۶۵ میلیون تومان ثبت کردند که دو فیلم «کت چرمی» و «سه کام حبس» در صدر فیلم‌های پرمخاطب این ایام بودند؛ این در حالی است که فروش سینماها نسبت به مدت زمان مشابه در ماه پیش رقمی افزون بر ۴۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان بوده است. اما با بازگشت کمدی‌ها به سینما، تنور گیشه دوباره گرم شد و در روزهای پایانی هفته گذشته سینماها میزبان ۴هزار و ۱۴۰ نفر بود و مجموع فروش این دو روز نیز به ۲میلیارد و ۱۸۲ میلیون تومان رسید که از این میزان، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به فروش دو فیلم «فسیل» و «شهر هرت» اختصاص داشت.

چرا فروش فیلم‌ها سیر نزولی به خود گرفت؟
طبیعتاً دلایل افت فروش سینما در غیاب کمدی‌ها مشخص است. نکته نخست اینکه با توجه به ایام عزاداری و برپایی مناسک و مراسم محرم بخش قابل توجهی از مردم زمان خود را صرف شرکت در مراسم یا سفرهای تابستانی‌ کرده‌اند. از سویی دیگر باید به این نکته توجه داشت که فیلم‌های روی پرده هم مدت زیادی است که در اکران هستند و عملاً مخاطبان اصلی خود را پیشتر جذب کرد‌ه‌اند و سالن‌ها برای سینماروهای حرفه‌ای و علاقه‌مند، فیلم جدیدی در چنته نداشته‌اند. اما پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا این قیاس و رقابت در ذهن اغلب ما شکل گرفته و اساساً انتظار داریم فروش فیلم‌های اجتماعی با مضامین جدی و بعضاً تلخ حتی اگر هم رده آثار کمدی نیست، دست‌کم در فاصله کمی با آن قرار بگیرد؟ 

سایه سنگین جنبه تجاری و گیشه بر وجهه هنری فیلم‌ها
در سینمای جهان هم فیلم‌های بلک باستر، تولیدات استودیویی و سینمای مارول‌ و ابرقهرمان‌ها فروش بیشتری از اغلب آثار ملودرام‌، تریلرهای وحشت و روانشناسانه دارند. نمونه‌های جالبی هم در باکس آفیس وجود دارد که برخی فیلم‌های مهم بزرگان سینما همچون «داستان وست ساید» استیون اسپیلبرگ با فروش ۷۶ میلیون دلاری، «هوگو» مارتین اسکورسیزی با فروش ۱۸۵ میلیون دلاری، «باشگاه مشت‌زنی» دیوید فینچر با فروش ۱۰۱میلیون دلاری و «آخرین دوئل» ریدلی اسکات با فروش 30 میلیون دلاری عملاً در گیشه شکست سختی خوردند و فیلم‌هایی همچون «ددپول»، «کاپیتان مارول»، «ثور»، «مردعنکبوتی» و... با فروش‌های میلیارد دلاری گیشه‌ها را فتح کرده‌اند. 
بنابراین هیچ‌ گاه فروش یک فیلم دلیل کافی بر کیفیت آن اثر نبوده و نیست و مهم‌تر از آن، نباید انتظار داشت فیلم‌های اجتماعی رکورد کمدی‌ها را به راحتی جابه‌جا کنند زیرا این دو گونه در کفه برابری از رقابت قرار ندارند و ویژگی عامه‌پسند بودن و فضای مفرح فیلم‌های کمدی شانس بیشتری برای این آثار ایجاد می‌کند تا مخاطبان پرشماری را به خود اختصاص دهد. اگرچه نباید از این نکته غافل شد که فیلم اجتماعی خوب قابلیت پرفروش شدن در مقیاس خود را دارد و آثاری همچون «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «ابد و یک روز»، «متری شش و نیم»، «مغزهای کوچک زنگ‌زده»، «سرخ‌پوست»، «شنای پروانه»، «لاتاری»، «ابلق»، «ملاقات خصوصی»، «سه کام حبس» و... تنها نمونه‌هایی از این فیلم‌هاست که اغلب نیز مضامین تلخ و جدی دارند اما با این حال از موفق‌ترین و محبوب‌ترین فیلم‌ها در سینمای اجتماعی هستند. نکته‌ای که سعید خانی، تهیه‌کننده و پخش‌کننده سینما نیز آن را مطرح می‌کند و درباره شرایط اکران فیلم‌های اجتماعی می‌گوید: «این فیلم‌ها تعریف خاص خودش را دارد و در شرایط کنونی فیلم‌هایی که آسیب‌های اجتماعی را بیان می‌کنند و حرف روز را می‌زنند، مخاطب هم دارند». 

فیلم‌های اجتماعی که می‌تواند سینما را تکان دهد
اما خانی درباره اینکه نقش و سهم فیلم‌های اجتماعی در رونق گیشه چه می‌شود، این طور می‌گوید: «از ابتدای امسال عمده فروش سینما روی دوش فیلم‌های کمدی بوده و فیلم‌های اجتماعی کمک چندانی به فروش گیشه نکرده‌اند». او در عین حال می‌افزاید: «آثاری مانند «تفریق» یا «عامه‌پسند» دو فیلمی هستند که می‌توانند مخاطب زیادی را راهی سالن‌های سینما کنند و می‌توان با یک برنامه‌ریزی بهتر به فروش گیشه سینماها کمک کرد». 
به این فیلم‌ها می‌توان آثاری همچون «قاتل و وحشی» را هم اضافه کرد که ظرفیت بالایی برای جذب مخاطب دارد و اگر فیلمی مانند «برادران لیلا» قربانی برخی مسائل و حاشیه‌ها نشده بود، به راحتی می‌توانست فروش بالایی را در سینما بدست بیاورد.

سینمادار مجبور است به فیلم خوب سانس‌ بیشتری بدهد
نکته مهم دیگر اینکه، فراموش نکنیم حتی در سینمای کمدی هم همه تولیدات نمی‌فروشند و تعداد آثاری که فروش بسیار بالایی را تجربه کرده‌اند انگشت‌شمار هستند، همان طور که در سینمای جدی هم همه فیلم‌ها لزوماً موفق نمی‌شوند. اما همان طور که سجاد نوروزی، مدیر پردیس سینمایی آزادی می‌گوید: «فیلمی که خوب باشد مخاطب دارد و سینمادار مجبور است به آن فیلم سانس‌های بیشتری بدهد». او معتقد است اصطلاحاتی مانند «مرگ سینمای اجتماعی» و «مافیای تولید و پخش فیلم کمدی» که این روزها باب شده، هیچ ارتباطی به این موضوع پیدا نمی‌کند. نوروزی ادامه می‌دهد: «به شخصه این مسئله که سلیقه مخاطب فقط فیلم‌های کمدی را می‌پسندد قبول ندارم. اگر در گونه غیرکمدی آثار موفقی داشته باشیم قطعاً آن اثر هم مخاطبان گسترده خود را خواهد داشت. فیلمی که المان‌های جذب مخاطب را داشته باشد، در عمل هم مخاطب خوبی خواهد داشت». 

اهل گام‌های درست و سخت نیستیم 
او به درستی به ظرفیت‌های فیلم‌های اجتماعی در گیشه اشاره می‌کند و می‌گوید: «اینکه تصور کنیم اگر فیلم‌های کمدی نباشند و تمام سانس‌ها به فیلم‌های دیگری تعلق بگیرد، آن فیلم‌ها فروش خارق‌العاده‌ای را تجربه می‌کنند، درست نیست». نوروزی تأکید می‌کند: «ضروری است مشکلات را از درون بجوییم. ما هم می‌توانیم مثل همه جای دنیا فیلم‌نامه خوب بنویسیم و با اقتباس جای ادبیات را در سینما باز کنیم اما متأسفانه اهل برداشتن گام‌های درست و سخت نیستیم و در جست‌وجوی غذای حاضری و فرمول سهل‌الوصولیم. بنابراین باید سعی کنیم مشکلات اساسی فیلم‌سازی را حل کنیم و آدرس اشتباه به مخاطب سینما ندهیم».

​​​​​​​خبرنگار:  صبا کریمی