چرا خودکشی گناه کبیره است؟

دکتر محسن میرباقری پاسخ می‌دهد

چرا خودکشی گناه کبیره است؟

ر اساس آموزه‌های قرآن و حدیث اهل بیت(ع) به محض آنکه انسانی خودکشی می‌کند فرشته‌های عذاب را مشاهده کرده و رویدادهایی برای او اتفاق می‌افتد.

خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگویی که با دکتر محسن میرباقری، استاد قرآنی ‌انجام داده به بررسی مرگ در اثر خودکشی پرداخته است. آن طور که این محقق معارف اسلامی توضیح می‌دهد نگاه دنیایی ما این طور برایمان رقم می‌زند که کسی مرگ فوری دارد و یا برای کسی مرگ و جان دادن طولانی است. اما در عالم حقیقت این طور نیست و چون روح باقی و پایدار است، مراحل مرگ برای همه انسان‌ها یک نوع است و افرادی هم که اقدام به خودکشی می‌کنند، مراحل عذاب جان دادن را به طور مشخص دارند، چه از نگاه ما فوری جان بدهند و یا مدت جان دادن آن‌ها طولانی باشد.

نوع مرگ افرادی که خودکشی می‌کنند چگونه است و چه تفاوتی با مرگ طبیعی دارد؟
کسی که خودکشی می‌کند همانند یک قاتل و مجرم در پیشگاه خداوند حاضر می‌شود. چون او نیز یک نفر را کشته و آن فرد، ‌خود شخص است. بنابراین خودکشی همان قتل است و فرد، قاتل محسوب می‌شود.
به همین دلیل بر اساس روایات این نکته مشخص می‌شود که کسی که خودکشی می‌کند بسیار سخت جان می‌دهد. وقتی فرشته‌های عذاب بر او نازل می‌شوند، آن‌ها در حالی هستند که به خود ظلم کرده‌اند. چنان‌که در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِی أَنْفُسِهِمْ؛ ‌آنان که فرشتگان، جانشان را در حالی که ظالم به خود بوده‌اند می‌گیرند».
و فرشتگان به آن‌ها می‌گویند: «بَلَی إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ؛‌ آری، خداوند به آنچه انجام می‌دادید عالم است». از کارهای بسیار زشت آن است که انسانی را بکشند، چراکه ما مسئول و نگهدارنده خود نیستیم بلکه بنده خدا هستیم و حضور ما در این دنیا برای آن است که رسم بندگی را به جا بیاوریم.

گاهی افراد با دارو و یا مواد مخدر و... خودکشی می‌کنند که در این صورت مرگ طولانی‌مدت دارد. اما اگر در اثر پرتاب شدن از جایی یا شلیک اسلحه خودکشی کند، آیا باز هم مراحل جان دادن او در عالم حقیقت طولانی است یا همان طور که ما در این دنیا می‌بینیم، مرگ فوری دارد و فوری جان می‌دهد؟
اینکه مرگ و خودکشی چگونه رخ می‌دهد تفاوت زیادی در عالم حقیقت ندارد. به محض آنکه انسانی خودکشی می‌کند فرشته‌های عذاب را مشاهده کرده و رویدادها برای او اتفاق می‌افتد.
نگاه دنیایی ما این طور برایمان رقم می‌زند که کسی مرگ فوری دارد و یا برای کسی مرگ و جان دادن طولانی است. اما در عالم حقیقت این طور نیست و چون روح باقی و پایدار است، مراحل مرگ برای همه انسان‌ها یک نوع است و افرادی هم که اقدام به خودکشی می‌کنند، مراحل عذاب جان دادن را به طور مشخص دارند، چه از نگاه ما فوری جان بدهند و یا مدت جان دادن آن‌ها طولانی باشد.
در سوره واقعه نیز حال محتضر ترسیم شده است: «فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ؛ وَأَنْتُمْ حِینَئِذٍ تَنْظُرُونَ؛ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْکُمْ وَ لکِنْ لا تُبْصِرُونَ؛‌ فَلَوْ لا إِنْ کُنْتُمْ غَیْرَ مَدینینَ؛ تَرْجِعُونَها إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ؛‌ و در آن هنگام خود نظاره‌گرید پس چرا هنگامی که جان کسی به گلو رسد و شما وقت مرگ (بر بالین آن مرده حاضرید و او را) می‌نگرید و ما به او از شما نزدیک‌تریم لیکن شما بصیرت ندارید. پس چرا اگر حیات به دست شما و طبیعت است و شما را آفریننده‌ای نیست، روح را دوباره به بدن مرده باز نمی‌گردانید اگر راست می‌گویید؟»

چرا در قرآن از لحظه مرگ به لحظه یقین تعبیر شده است؟
همان طور که اشاره کردید، از لحظه مرگ به لحظه یقین تعبیر شده چون در آن لحظه پرده‌ها از جلو چشم کنار می‌رود و انسان با عالم حقیقت مواجه می‌شود. در سوره مدثر در این باره می‌فرماید: «وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِیَوْمِ الدِّینِ؛ حَتَّی أَتَانَا الْیَقِینُ؛‌ و ما روز جزا را تکذیب می‌کردیم تا آنکه یقین (که ساعت مرگ است) بر ما فرا رسید» در آن لحظه همه مؤمن می‌شوند ولی چه جای ایمان آوردن است؟!

در سوره حجر نیز از زمان مرگ به عنوان لحظه یقین تعبیر شده است. دلیل این موضوع چیست؟
در آیه 99 سوره مبارکه حجر می‌فرماید: «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّی یَأْتِیَكَ الْیَقِینُ؛ و پروردگارت را تا هنگامی که تو را مرگ بیاید، بندگی کن». درواقع لحظه مرگ برای همه افراد فارغ از دین و ایمان آن‌ها، لحظه یقین است. البته افرادی که در این دنیا مؤمنانه زندگی کرده‌اند، آشنایی و انس بیشتری با عالم پس از مرگ دارند و این آشنایی موجب می‌شود در لحظات جان دادن، فشار و عذاب زیادی را متحمل نشوند.
اما کسانی که بدون توجه به عالم آخرت و زندگی حقیقی در این دنیا به سر می‌برند، در لحظات جان دادن و ورود به عالم دیگر، آنچه می‌بینند برایشان آشنا نیست و در اثر گناهان دنیایی دچار فشار روحی زیادی می‌شوند.