صالح قاسمی در گفت‌وگو با قدس با اشاره به اینکه در موضوع تک‌فرزندی اصلی‌ترین توجیه خانواده‌ها برای تک‌فرزندی این است که می‌گویند می‌خواهیم فرزند با کیفیت داشته باشیم، افزود: این یعنی معتقدند می‌خواهیم فرزندی داشته باشیم که از ابعاد اقتصادی و نیز فرهنگی و تربیتی رسیدگی کامل به او صورت گیرد و این توجیهی است که امروز بین مردم بسیار رواج دارد.
وی اضافه کرد: واقعیت این است این افراد تعریفی غلط از کیفیت فرزند دارند و بیشتر منظورشان از کیفیت فرزند، کیفیت اقتصادی فرزند است؛ یعنی میزان برخورداری‌های اقتصادی فرزند را در نظر می‌گیرند و این تعریف را به کیفیت فرزند تعمیم می‌دهند.
درست است که در تک‌فرزندی برخورداری‌های اقتصادی و برخورداری‌های فرزند از نظر اقتصادی بیشتر می‌شود اما اگر یک‌بار دیگر تک‌فرزندی را از منظر علمی تعریف کنیم متوجه می‌شویم در این تعریف دچار اشتباه شده‌ایم.
قاسمی با اشاره به اینکه علم تربیت معتقد است کیفیت فرزند و تربیت در برخورداری‌های اقتصادی فرزند نیست بلکه در تربیت اجتماعی او است، افزود: بیش از ۷۰درصد تربیت فرزند در روابط بین بچه‌ها با همسالانشان اتفاق می‌افتد، نه در روابط آن‌ها با والدین.
کودک تنها، دارای مهارت‌های ارتباطی با همسالان نیست، چون اصلاً روابط گسترده با همسالان را تجربه نمی‌کند؛ بنابراین تربیت فرزند در تک‌فرزندی با کیفیت نخواهد بود؛ علم تربیت هم این را تأیید نمی‌کند.
وی افزود: تجربه خانواده در دو سه دهه گذشته نشان می‌دهد طلاق در خانواده‌هایی که به تک‌فرزندی رو آورده‌اند ۱۹درصد بیشتر و مهارت‌آموزی، تعامل با دیگران و قدرت مواجهه با مشکلات در تک‌فرزندها به مراتب کمتر است.
در پاسخ به این توجیه که خانواده‌ها می‌خواهند به یک فرزند باکیفیت برسند، باید گفت اتفاقاً در یک فرزند، کیفیت به وجود نخواهد آمد و کیفیت در تعدد فرزند و در سنین نزدیک‌تر به هم اتفاق می‌افتد.
وی به تأثیر اجتماعی تک‌فرزندی اشاره و اضافه کرد: از منظر جمعیت‌شناسی اگر الگوی تک‌فرزندی الگوی رایج در جامعه شود به این معنی خواهد بود که باروری به نزدیک یک فرزند به ازای هر زن کاهش پیدا می‌کند و این یعنی نرخ رشد منفی و کاهش رشد جمعیت کل کشور و همین سبب خواهد شد شاخص‌های جمعیت‌شناسی از چیزی که است بدتر شود.
دبیرمرکز مطالعات راهبردی جمعیت ادامه داد: برخلاف تصور عمومی جامعه که گمان می‌کنند مشکلات اقتصادی اصلی‌ترین و نخستین مانع فرزندآوری است، پژوهش‌های بین‌المللی و ملی حاکی است اصلی‌ترین متغیر مؤثر در الگوی فرزندآوری خانواده‌ها فرهنگ و سبک زندگی و نوع نگرش به خانواده است.
اگرچه شرایط اقتصادی به‌ویژه در دهک‌های پایین درآمدی جامعه در تصمیم به فرزندآوری مؤثر است، اما داده‌های آماری و شواهد عینی موجود نشان‌دهنده تعریف عمومی بیشتر مردم جامعه از زندگی مطلوب و خانواده ایده‌آل است که به الگوی فرزندآوری منتهی می‌شود و شرایط اقتصادی در حد ابزاری محسوس برای توجیه علت بی‌فرزندی و کم‌فرزندی است.

خبرنگار: توحیدی