​​​​​​​رئیسی در گام نخست، به ‌سراغ پیما‌ن‌های مهم منطقه‌ای رفت و با پیگیری فراوان توانست ایران را به عضویت آن‌ها دربیاورد، نمونه این پیمان‌ها، معاهده شانگهای است که آخرین امضاهای عضویت ایران در آن در حال انجام است.
در گام بعدی دکتر رئیسی به سراغ کشورهایی رفت که تا پیش از این، مراودات چندانی با کشورمان نداشتند. حجت‌الاسلام رئیسی با امضای توافق‌های فی‌مابین توانست ارتباط سیاسی و اقتصادی این کشورها با جمهوری اسلامی ایران را برقرار کند. فعال کردن سوآپ گازی با ترکمنستان و آذربایجان، امضای تفاهم چند ده میلیاردی با پاکستان، ارتباطات گسترده با هندوستان، قرارداد گازی ۴۰میلیارد دلاری با روسیه، ارتباطات نزدیک با قطر، سیاست کج‌دار و مریز با طالبان و همه این‌ها را باید جزو فکت‌های تحلیلی برای گام دوم دولت رئیسی قلمداد کنیم.
اما حالا در اواخر سال دوم عمر دولت، دکتر رئیسی به سراغ حل کردن مسائل یا به‌ قول معروف واکندن سنگ‌ها با همسایه‌های متخاصم رفته است. به همین علت، باید توافق ایران و عربستان برای احیای روابط دیپلماتیک را دارای اهمیت مضاعف دانست؛ چرا که سعودی، لیدر اصلی کشورهای عربی است که با جمهوری اسلامی ایران روابط خصمانه دارند. حالا با زانو زدن عربستان و بازگشت او به میز مذاکرات، اندک اندک دیگر اقمار او هم تیغ خصم را زمین می‌گذارند.

بحرین، پیشقدم در احیای روابط
انتشار اخبار ضد و نقیض درباره آب شدن یخ ارتباط با بحرین و اردن را باید در همین زمینه ارزیابی کرد. خبرگزاری روسی اسپوتنیک در آخرین ساعات روز دوشنبه، به ‌نقل از منابعی که آن‌ها را «مطلع» خواند، گزارش داد گفت‌‌و‌گوهای مهمی در حال حاضر میان ایران و بحرین به منظور عادی‌سازی روابط در جریان است. این رسانه افزود: مذاکرات دوجانبه و بدون میانجی بوده و احتمال می‌رود نتایج آن در صورت توافق بر سر تمام مسائل مورد اختلاف به ‌زودی اعلام شود.
«ممدوح الصالح» از اعضای پارلمان بحرین در گفت‌و‌گو با اسپوتنیک به پرسش این خبرگزاری درباره نتایج احتمالی رایزنی‌های بحرین و ایران پاسخی نداده، با این حال گفته است هیئت پارلمانی ایران که دوشنبه به بحرین سفر کرده و همچنین طرف بحرینی، درباره گشایش افق‌های بیشتری برای همکاری ابراز تمایل کرده‌اند.
این عضو پارلمان بحرین اضافه کرد: «در ابتکاراتی در آینده نزدیک حل و فصل مسائل مورد اختلاف و چالشی دو کشور مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد». او در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: «می‌توانم تأیید کنم تلاش‌های حسنه‌ای برای بازگشت روابط در حال انجام است و بی‌شک در آینده نزدیک نتایج مثبتی وجود خواهد داشت».
اخباری مشابه از باز شدن درهای مذاکره با اردنی‌ها هم منتشر شده است؛ نمونه‌اش صحبت‌های ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه که با اشاره به گشایش‌های ناشی از پیگیری سیاست همسایگی ایران در خصوص بهبود روابط با امان گفت: رابطه سیاسی ما با اردن برقرار است و تماس‌ها و گفت‌و‌گوهایی که پیشتر در سطوح مختلف برگزار شده به اراده سیاسی دو کشور برمی‌گردد؛ ما به ‌عنوان جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر رویکرد اصولی که سیاست اساسی جمهوری اسلامی ایران که به ‌ویژه در دولت تقویت مناسبات با همسایگان مرزی و منطقه‌ای است حتماً برای توسعه روابط با اردن آمادگی داریم و باید روند آتی را دنبال کنیم.

یخ 20ساله روابط با مصر آب می‌شود؟
به این فهرست مصر و لیبی را هم اضافه کنید. مراودات با مصری‌ها که دست‌کم دو دهه است تعلیق شده، در زمان محمود احمدی‌نژاد تا آستانه برقراری مجدد پیش رفت اما اتفاقاتی که در نتیجه بهار عربی افتاد بار دیگر این مهم را به محاق برد. حالا با آشتی دوباره ایران و عربستان، همه‌ چیز برای آشتی با دومین کشور مهم عربی هم فراهم است. در همین ‌باره یک منبع مصری به روزنامه 
الشرق الاوسط گفته است ارتباط قاهره و تهران از طریق مراجع ‌ذی‌صلاح برقرار است.به گزارش این روزنامه، اگرچه منابع رسمی در وزارت خارجه مصر حاضر به گفت‌و‌گو درخصوص روابط تهران و قاهره نشده‌اند، اما یک منبع مصری مرتبط با این پرونده گفته است کانال‌های ارتباطی با ایران در چارچوب مراجع ذی‌صلاح قطع نشده است. او مدعی شده است: «ایران احترام فراوان خود را به مصر و رهبران سیاسی آن ابراز کرده است». این مقام مصری همچنین گفته است: «نقاط اختلافی بزرگی میان دو طرف نیست، به استثنای روابط تهران با دو جنبش حماس و جهاد اسلامی و ضرورت مراعات نقطه نظر مصر در خصوص عدم دخالت در امور داخلی کشورهای عربی». مصری‌ها از امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان خاطره خوبی دارند؛ چرا که او به نمایندگی از کشورمان در مراسم آغاز به ‌کار حکومت سیسی حضور داشت.

تلاش طرابلس برای احیای روابط با تهران
اخباری هم از آغاز مذاکرات با لیبی به‌ گوش می‌رسد؛ شرق به ‌نقل از پایگاه خبری بوابه آفریقا در گزارشی گفته است: وزارت خارجه لیبی اعلام کرده نجلا منقوش، وزیر خارجه این کشور با محمدرضا رئوف ‌شیبانی، سفیر آکرودیته ایران در لیبی دیدار و رایزنی کرده است. در این دیدار درباره تقویت روابط دوجانبه، فعال‌سازی کمیته مشترک ایران و لیبی و آغاز تمهیداتی برای از‌ سرگیری فعالیت سفارت ایران در طرابلس تبادل نظر شده است.بدون شک کشورهای دیگری هم به این فهرست اضافه خواهند شد و بعید نیست در آینده‌ای نزدیک شاهد گردش معنادار آذربایجان به ‌سمت شرق هم باشیم. اتفاقی که اگر رقم بخورد سایه نزاع‌های برادران اسلامی را بیش از پیش از سر منطقه دور خواهد کرد. اگرچه پیمودن این خان از هفت خان سیاست همسایگی کار راحتی نبوده و نیست. 

آمریکا مهم‌ترین مانع در احیای روابط با همسایگان
مهم‌ترین مانع در ارتباط با همسایه‌های متخاصم، در بیرون از منطقه قرار دارد و این مانع هم چیزی نیست به‌ جز سیاست‌های مداخله‌گرانه واشنگتن. آمریکا به‌ دلیل اهمیتی که برای رژیم صهیونیستی قائل است همواره تلاش کرده است اختلافات ایران با همسایه‌ها عمیق‌تر شود. به‌ عبارتی اختلافات بین ایران و همسایه‌ها علاوه بر اینکه روند پیشرفت درون‌زای کشورهای اصیل غرب آسیا را کندتر می‌کند، حاشیه امنیت رژیم جعلی تل‌آویو را هم تضمین می‌کند.

خبرنگار: زارع