دوستی در حال احتضار!

ذخیره سدهای خراسان رضوی بحرانی است

دوستی در حال احتضار!

32 سد در خراسان وجود دارد که آب موجود در پشت آن‌ها به مصرف شرب، کشاورزی و صنعتی می‌‌رسد. مجموع ذخیره آب این 32 سد درشرایطی که 100درصد پر باشد یک میلیارد و ۵۱۲ میلیون مترمکعب است که یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب آن مربوط به سد دوستی است.


​​​​​​​گرچه آب سد دوستی هرچه باشد باید بین ایران و ترکمنستان به صورت مساوی تقسیم شود، اما وجود این ابرسد در طول سالیان گذشته موجب شده مشهد باچالش کم‌آبی یا بی‌آبی مواجه نشود. سهم و آورده سد دوستی تأمین 50درصد از آب مصرفی مشهد در این سال‌ها بوده، اما آنچه در این سال به‌ویژه در دو سه سال اخیر اتفاق افتاده و سال‌های خشکی را برای خراسان رضوی و مشهد رقم زده است موجب شده برداشت از سد دوستی بیشتر یا در خوش بینانه‌ترین حالت ثابت بماند، اما ورودی‌ها روزبه‌روز کمتر شود این یعنی مرگ خاموش سد دوستی. سدی که ذخیره آبی‌اش آن‌قدر کم شده که حتی پایین‌تر از دریچه دوم هم رفته که در این وضعیت 10 درصد و شاید هم کمتر از ظرفیت دوستی را شامل می‌‌شود. 
با این شرایط اگر بارانی نبارد که سیلاب‌ها در حوضه آبریز سد دوستی به راه افتد دوستی به خشک شدن کامل خواهد رسید. اگر امروز دوستی در حال احتضار است شرایط برای سایر سدهای خراسان رضوی مشابه همین «ابرسد» استان است و خیلی طول نخواهد کشید که سرنوشت تک تک آن‌ها به روزگار دوستی دچار شود و منابع سطحی آب در خراسان رضوی صفر خواهد شد.

حجم آب سدهای خراسان رضوی کمتر از ۱۸درصد
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی هم اینک فقط ۱۸درصد از حجم ذخیره سدهای استان آب دارد که این رقم در مدت مشابه پارسال ۲۹درصد بوده است.
علیرضا طاهری در گفت‌وگو با ایرنا به این واقعیت تلخ اذعان داشته که در حال حاضر ۲۷۷ میلیون مترمکعب آب در پشت سدهای استان وجود دارد این یعنی تمام ظرفیت پر 32 سد استان به اندازه یک ششم ظرفیت کامل آن‌ها آب دارد. 
طاهری همچنین رقم ورودی سدهای استان از ابتدای مهر امسال که سال آبی جاری را شامل می‌‌شود 24/28میلیون مترمکعب اعلام کرده که این نیز در نوع خود اتفاقی تلخ و سخت‌جبران برای منابع آبی استان به شمار می‌‌رود.
 موضوعی تأسفبار که طاهری حتی بارندگی‌های اخیر را برای بهتر شدن شرایط چندان کارآمد نمی‌داند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی می‌‌گوید: میزان بارندگی امسال در استان 57/8 میلیمتر بوده است که نسبت به سال آبی گذشته ۲۶درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۳۸درصد کاهش نشان می‌‌دهد.
میزان برداشت آب بیش از مقدار تولید آن در طبیعت است و این امر منجر به ایجاد پدیده خطرناک نشست زمین و تهی شدن آبخوان‌ها از آب‌های زیرزمینی شده است.
میزان مصرف سالانه آب در مشهد حدود ۲۷۰ میلیون مترمکعب و در استان ۳۰۲ میلیون مترمکعب است و برای تأمین آب مشهد در تابستان سال آینده نگرانی‌هایی وجود دارد، بنابراین مدیریت مصرف نیز باید توسط مشترکان لحاظ شود تا با تنش جدی مواجه نشویم.

شرایط نگران کننده سد دوستی
بی‌شک ذخیره آب سد دوستی در طول سال‌هایی که آبگیری شده است نگرانی‌ها بابت تأمین آب کلانشهرمشهد را مرتفع کرده و مردم و مسئولان از این حیث دغدغه‌ای نداشته یا کمتر داشته‌اند. اوضاع اما اکنون به شرایط بحرانی رسیده و نگرانی‌ها از حیث بند آمدن نفس دوستی بالاترین سطح خود را تجربه می‌‌کند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد حجم فعلی آب سد دوستی را حدود ۱۸۹ میلیون مترمکعب اعلام می‌‌کند که به گفته حسین اسماعیلیان چیزی کمتر از ۱۵درصد آب حجم مخزن دوستی است. این یعنی صدای پای جیره‌بندی و قطع شدن‌های منطقه‌ای همین نزدیکی‌هاست اگر همه آستین بالا نزنیم و مصرفمان را مدیریت نکنیم.
اسماعیلیان گزارشی از وضعیت سه سد دیگر تأمین‌کننده آب شهر مشهد داده و گفته است سدهای کارده، طرق و ارداک نیز به عنوان منابع اصلی تأمین آب شرب مشهد شرایط مشابهی مثل دوستی دارند و کمتر از ۱۶درصد از حجم ذخیره این سدها آب دارد که این رقم در مدت مشابه پارسال ۲۹درصد بود. هم اینک حجم ذخیره سدهای مشهد ۲۰۶ میلیون مترمکعب است که این رقم در مدت مشابه پارسال ۳۷۳ میلیون مترمکعب بود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد آمارهای دیگری نیز داده که قابل تأمل است: در سال جاری در حوزه شهرستان مشهد، حدود ۶۰درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره آماری بلندمدت و ۴۰درصد نسبت به سال آبی گذشته داشته‌ایم.
اسماعیلیان همچنان مدیریت مصرف را بهترین راهکار برای گذر از شرایط پیش رو می‌‌داند و کنترل شرایط را منوط به همراهی شهروندان مشهدی اعلام می‌‌کند گرچه تجهیز و به‌روزرسانی تصفیه‌خانه‌های موجود شهر مشهد و راه‌اندازی تصفیه‌خانه‌های جدید برای رسیدن به افق سال‌های آینده که تصفیه روزانه بیش از 850 هزار مترمکعب فاضلاب در آن پیش‌بینی شده است نیز می‌‌تواند کمک بزرگی به بهبود اوضاع آبی مشهد کند. 

برچسب ها :
ارسال دیدگاه