حسین محمدیان ضمن اشاره به کم شدم حجم تجارت بین ایران و افغانستان عنوان کرد: آمار رسمی و گمرک تأیید می‌کند حجم صادرات ما به افغانستان کاهش چشمگیری پیدا کرده که عوامل مختلفی در این اتفاق تأثیر دارد و یکی  از این عوامل، رفع تعهد ارزی است.

تجارت با ریال تعهد ارزی با دلار!
وی با اشاره به دلایل دیگر کاهش صادرات ادامه داد: هرچند به دلیل اتفاقات در افغانستان مصرف کالا کمتر شده؛ اما عمده مشکل ما رفع تعهد ارزی است. تمام تجار که به افغانستان صادرات دارند با ریال داد و ستد می‌کنند و وقتی قرار باشد ارزی را که نداریم، تعهد بدهیم هزینه زیادی برای صادرکننده ایجاد می‌شود. 
نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی ادامه داد: اگر به سال‌های گذشته مانند سال ٩٧ و حتی پیش از آن برگردیم خواهیم دید صادرات ریالی را بانک مرکزی می‌پذیرفت و انجام می‌شد و رفع تعهد تجارت با افغانستان با بقیه کشورها تفاوت داشت و تسهیلاتی را برای صادرکنندگان در نظر داشتند؛ اما متأسفانه اکنون این شرایط وجود ندارد.
محمدیان با اشاره به اهمیت تجارت با افغانستان یادآور شد: ۴٠ تا ۵٠ درصد از صادرات خراسان رضوی به افغانستان انجام می‌شود و حدود ۵٠درصد از کل صادرات کشور به افغانستان از طریق خراسان است. اینکه کشور افغانستان به عنوان یک مقصد صادراتی برای ایران و خراسان مانند بقیه کشورهاست، روی صادرات به افغانستان تأثیر دارد. پیشنهاد ما این است با توجه به شرایط موجود و اینکه عراق هم محدودیت‌هایی برای صادرات کالا به این کشور گذاشته است، برای یکی از بازارهای اصلی ما که افغانستان است، تمهیداتی در نظر گرفته شود که صادرات ما سریع‌تر و روان‌تر اتفاق بیفتد. خودمان هم به عنوان بخش خصوصی آمادگی این را داریم تا با تصمیم‌گیران در این زمینه‌بررسی کنیم و راهکارها را ارائه دهیم؛ ولی متأسفانه در گذشته مسئولان فقط شنونده بودند.

مبادله تجاری با افغانستان باید دو طرفه باشد
نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان خراسان رضوی ضمن تأکید بر راهکارهای حل مشکلات عنوان کرد: راهکارهای پیشنهادی ما متفاوت است که رفع تعهد دلاری و حذف آن یکی از راهکارهاست. دومین راهکار برای صادرات به افغانستان اختصاص تعرفه ترجیحی است و اگر قرار باشد تنها صادرکننده به افغانستان باشیم و اجازه ندهیم تجار ما از افغانستان کالایی وارد کنند، دولت افغانستان منافع ملی خودش را دنبال می‌کند و بیشتر علاقه‌مند است واردات را از کشورهایی انجام دهد که بتواند به آنجا صادرات داشته و مبادله دو‌طرفه باشد و ما باید این تسهیلات را در نظر بگیریم.  وی افزود: رفت و آمدهای اقتصادی بین تجار می‌تواند فرایندهای ارتباط تجاری را تسهیل کند. مسئولان و متصدیان امور تجارت در بخش دولتی و بانک مرکزی باید افغانستان را به عنوان یک مقصد صادراتی خیلی خوب و ویژه برای کشور ایران به دلیل اشتراکات فرهنگی و زبانی ببینند. اگر این اتفاق‌ها بیفتد، ما می‌توانیم به شرایط گذشته بازگردیم.

تعرفه صادرات چین و روسیه به افغانستان صفر شده است
محمدیان گفت: تعرفه صادرات به افغانستان در کالاهای مختلف، متفاوت است و این تعرفه توسط دولت افغانستان مشخص شده که می‌‌توان با رایزنی و مذاکره آن را حل کرد. کشورهای چین و روسیه تعرفه خود را با افغانستان صفر کرده‌اند. به عنوان مثال وقتی به عراق صادرات داریم، عراق برای کشوری مثل ایران در راستای واردات تعرفه می‌گذارد؛ ولی برای کشورهای عربی تعرفه ترجیحی دارند که این تعرفه‌ها یا صفر بوده یا خیلی پایین است. پیشنهاد ما این است برای کشورهای فارسی زبان از جمله افغانستان و تاجیکستان تعرفه ترجیحی بگذاریم تا هم صادرات روان شود و هم بتوانیم واردات داشته باشیم. محصولات افغانستان می‌توانند بازار خوبی در ایران داشته باشند؛ ولی در این زمینه کار جدی انجام نداده‌ایم.
وی ضمن تشریح معضل رفع تعهد دلاری عنوان‌کرد: کسانی که با افغانستان در حال تجارت هستند، همه ریال می‌گیرند و علت این است که بخش عمده‌ای از تجار افغانستانی به خاطر مراودات شخصی، در ایران حساب دارند و مکانیزم ورود دلار از افغانستان به ایران تعریف نشده است. تجار افغانستانی خیلی با بانک‌ها کار نمی‌کنند و بیشتر با صرافی‌ها در ارتباط هستند و صرافی‌ها هم ریال به ایران می‌زنند؛ ولی بانک مرکزی در این شرایط می‌گوید باید با دلار رفع تعهد بشود و این رفع تعهد برای تجار هزینه زیادی دارد. رفع تعهد هر دلار دست‌کم 2هزار و 500 تومان برای تجار هزینه دارد و موجب می‌شود قیمت کالای ایرانی در افغانستان گران‌تر شود و صرفه اقتصادی نداشته باشد.

تجار افغانستان: با ترکیه و امارات با ارز خودشان کار می‌کنیم؛ اما ایران!
نایب رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی با بیان اینکه وقتی با ریال در حال تجارت هستیم، در عمل از خروج ارز جلوگیری می‌کنیم، خاطرنشان کرد: حدود 3میلیون افغانستانی در ایران مشغول به کار هستند و این افراد درآمد خود را برای خانواده‌هایشان می‌فرستند. بخش زیادی از این افراد ریال را به تجار افغانستانی یا ایرانی پرداخت می‌کنند و در افغانستان این پول به صرافی داده می‌شود و به دست خانواده‌ها می‌رسد؛ یعنی در عمل از خروج ارز جلوگیری شده است؛ اما متأسفانه بانک مرکزی این را نمی‌پذیرد و می‌گوید صادرات ریالی، ارزآوری برای کشور ندارد. 
محمدیان در پایان تصریح کرد: ما وقتی بامشتریان و تجار افغانستان صحبت می‌کنیم، می‌گویند با ترکیه و امارات با ارز خودشان کار می‌کنیم. چطور پیش‌فاکتورهای ما با ایران باید دلاری باشد؟! این مشکلی است که امروز پیش آمده و امیدواریم با آمدن سفیر جدید ایران در افغانستان این مسائل با تعامل حل شود. کشور افغانستان به دلیل اینکه تولید ندارد، یک بازار خوب برای محصولات با کیفیت  ایرانی است و با توجه به کمک‌هایی که جسته و گریخته به افغانستان برای بازسازی می‌شود، ما باید بتوانیم از این فرصت نهایت استفاده را ببریم؛ چون مردم افغانستان به دلیل همزبانی به تجارت با ایران تمایل دارند.

خبرنگار: طاهره فجرداودلی