ما انسان‌ها دارای یک میزانی در تشخیص امور و تعریف امور هستیم که گاهی این میزان در وجود ما یا ضعیف است و یا مشکل دارد و معیوب است. میزان یعنی تشخیص صحیح. اگر میزان و ترازو معیوب بود، یا ترجیح بلامرجح می‌دهد یا ترجیح مرجوح؛ زیادتر یا کمتر نشان می‌دهد. گاهی چیزی را که باید 5درصد برایش ارزش قائل باشیم، میزانمان 90درصد سنگینی می‌کند. چیزی را که باید 80درصد برای آن ارزش قائل باشیم، 10درصد نشان می‌دهد. 
اینکه آقا امیرالمؤمنین(ع) را «میزان‌الاعمال» می‌دانند، به‌خاطر این است که جزئی‌ترین امور را هم دقیق نشان می‌دهد. میزان طلافروش‌ها، گرم را که یک هزارم کیلو است، تقسیم بر هزار می‌کند، یعنی میزان آن‌ها آن‌قدر دقیق است که یک میلیونیم کیلو را نشان می‌دهد. گاهی هم میزان خراب است یا آن‌قدر دقیق نیست، از این رو جنسی را که وزن می‌کند تا چند کیلو بالا یا پایین نشان می‌دهد.
اگر میزان ما امیرالمؤمنین(ع) است، آن میزان دقیق است، یک هزارم گرم را هم نشان می‌دهد، حبه و ذره را هم نشان می‌دهد؛ در قیامت نشان می‌دهد، در دنیا هم نشان می‌دهد. 
چشمان ما کمی مادی است و فقط اوزان ظاهری را می‌بیند و برای محتواها خیلی ارزش و وزن قائل نیست. با اینکه قرآن می‌فرماید: «فَمَنْ یعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّهٍ خَیراً یرَهُ» یعنی خیر را تشبیه به اوزان ظاهری می‌کند. نیت وزن دارد، عمل وزن دارد، عزم و اراده وزن دارد؛ هرکدام وزن خودشان را دارند.  اگر انسان اهل این تشخیص شد، حتی در فکر کردن‌هایش هم ملاحظه می‌کند. می‌بیند فکر بد سنگینی می‌آورد. یک دوره سلوک عملی یعنی همین که روح پالایش شود، سنگینی‌ها را حس کند و از آلودگی‌ها خارج شود.
مثالی دیگر: ما خیلی کم روبه‌روی آینه قرار می‌گیریم. اینکه می‌فرماید: «المؤمن مرآت المؤمن؛ مؤمن آینه مؤمن است» یعنی همان ترازو که سبک و سنگین را نشان می‌دهد. اگر عقب افتادم، نشان دهد؛ اگر تندروی و افراط کردم، نشان دهد؛ اگر تفریط کردم نشان دهد. 
اگر کسی اهل معنا شود، حتی اگر بر سر قبور علمای صالح برود و نصیب او شود که در محضر و در مقابل آینه قرار گیرد، کاستی‌های خودش را می‌بیند، چه برسد به اصحاب اهل‌بیت(ع) و چه برسد به زیارت اهل‌بیت(ع).  به زیارت امام رضا(ع) می‌رویم ولی در محضر نیستیم. زیارت می‌خوانیم، گریه می‌کنیم، متوسل می‌‌شویم، اما در محضر امام(ع) واقع شدن یک معنای دیگری دارد که نصیب هر کسی نمی‌شود. 
اگر یک بار در محضر قرار بگیریم چیزهایی به ما نشان می‌دهند که تا به حال ندیده‌ایم. آنگاه متوجه می‌شویم در دفتر زندگی یک خط صاف نکشیده‌ایم.