بورسی شدن مسکن منجربه گرانی آن می‌شود

گفت‌وگو با کارشناسان درباره فروش متری مسکن در بورس

بورسی شدن مسکن منجربه گرانی آن می‌شود

در روزهای اخیر شهردار تهران، فروش متری مسکن در بورس را به عنوان راهکاری برای جلوگیری از آب رفتن روزافزون سرمایه‌های مردم و خانه‌دار شدن تدریجی آنان مطرح کرده است، اما کارشناسان به آن خوشبین نیستند و معتقدند با اجرای این طرح فقط منافع بورس‌بازان و رانتخواران تأمین می‌شود.


​​​​​​​گفتنی است ایده‌هایی نظیر شکل‌گیری بورس املاک، مسکن و صندوق‌های زمین و ساختمان بدین معنی که مردم در شرایط سخت تورمی، به صورت متری خرید کنند و پس از چند سال، مالک یک واحد شوند، در سال‌های گذشته هم مطرح شد و مدیران بورسی و مسکنی به آن اقبال نشان دادند تا جایی که سازوکار اجرایی آن تهیه شد اما به اجرا نرسید.امروز و در حالی که گفته می‌شود نرم‌افزار بورس مسکن آماده شده و برای شکل‌گیری معاملات، این نرم‌افزار باید به بازار سرمایه بپیوندد، کارشناسان در گفت‌وگو با قدس این طرح غیرعلمی و غیرکارشناسی را با دنیایی از ابهام نه تنها راهکاری برای خانه‌دار شدن مردم نمی‌دانند، بلکه باور دارند احتمالاً افزایش بیش از پیش قیمت و سرمایه‌ای‌تر شدن مسکن را در پی خواهد داشت. 

بورس‌بازان روحیه مالکیت ندارند 
یک اقتصاددان در پاسخ به این پرسش قدس که طرح فروش متری مسکن در بورس بیشتر به خانه‌دار شدن مردم منتهی می‌شود یا تأمین نیازهای سوداگرانه را در پی دارد، می‌گوید: اساساً جنس بازار سرمایه، سوداگری و خرید و فروش‌های کوتاه‌مدت است و افرادی که روحیه بورس‌بازی دارند، معمولاً روحیه مالکیت ندارند و خرید و فروش در بازار سرمایه به منظور مالکیت نیست، بنابراین این هدف که مردم از طریق بورس، خانه‌دار می‌شوند هیچ وقت محقق نمی‌شود. حمیدرضا مقصودی تأکید می‌کند: حاضران در بورس اگر عقلانیت بورس‌بازی و  بازار سرمایه را داشته باشند، کالایی می‌خرند که بفروشند. از سویی دیگر باید پرسید چه کسی به صورت یک متر یک متر در بازار سرمایه، خانه عرضه می‌کند؟ کسی عرضه‌کننده است که به پول همان یک متر احتیاج دارد و بالطبع بورس مسکن می‌تواند به محفلی برای آن‌هایی تبدیل شود که به هر ترتیبی در سال‌های گذشته خانه‌هایی مثلاً ۵۰ یا ۱۰۰ متری خریده‌اند و آرام‌آرام با وارد آوردن فشار اجتماعی، نسبت به عرضه متری خانه خود ترغیب می‌شوند. پس عرضه‌کنندگان (برخلاف آنچه تصور می‌شود) افرادی هستند که به «مابه ازای ریالی» یک مترمربع خانه نیاز دارند نه افرادی که به «خرید خانه» نیاز دارند.وی می‌گوید: سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه مشابه بازاری نظیر طلا نیست و نباید اذهان عمومی را با این ذهنیت مشوش کرد. در بازار طلا ممکن است مردم به‌تدریج خریدهای جزئی کنند و بعدها همه را بفروشند و به خانه تبدیل کنند، اما بازار سرمایه اساساً این خاصیت را ندارد. دیگر اینکه بازار سرمایه بسیار پرنوسان است و با یک نامه، دستور و کار رسانه‌ای  بالا و پایین می‌شود، اما بازار مسکن به ثبات نیاز دارد. اینکه بازار مسکن که باید باثبات‌ترین بازار باشد را به بازار سرمایه و سفته‌بازی که بسیار بی‌ثبات است، وصل کنیم از عقلانیت اقتصادی خارج است.
مقصودی ادامه می‌دهد: برخی تصور می‌کنند بورس شفا می‌دهد! و فکر می‌کنند می‌توانند برخلاف رویه بازارهای سرمایه تمام دنیا حرکت کنند. این طرح شبیه بازار اوراق رهنی آمریکاست که اتفاقاً در حوزه منازل مسکونی مستضعفین رخ داد. بحران اساسی سال ۲۰۰۸ آمریکا وقتی رخ داد که خانه‌ها را به اوراق رهنی تبدیل و به بازار تزریق کردند. تمام اقتصاددانان معتقدند این رفتار اشتباه بوده اما عجیب است که در ایران به عنوان یک گزاره مثبت مطرح شده است. 

تلاش بازار سرمایه برای تبدیل رانت به «ورق» 
به گفته این اقتصاددان هر جا رانتی اساسی به وجود می‌آید بازار سرمایه‌ای‌ها به آنجا طمع می‌کنند. در حوزه خودرو به دلیل عدم تناسب عرضه و تقاضا و اینکه حدود هشت سال افت تولید را شاهد بودیم، رانتی در بازار ایجاد شد که این رانت با قرعه‌کشی توزیع می‌شد. اما چون بازار سرمایه‌ای‌ها تلاش می‌کنند هر رانتی را به «ورق» تبدیل کنند، بورس خودرو اجرا شد و در حالی که حدود ۱۰ سال در تولید مسکن، اقدامی صورت نگرفته و رانتی پدید آمده همین را بهانه می‌کنند که با  عرضه مسکن در بورس می‌خواهیم مانع رانت‌خواری شویم. مقصودی می‌گوید: سیاست‌های دولت باید به افزایش تولید خودرو و مسکن معطوف شود، اما تحت تأثیر رانتخوارها، نهادسازی‌ای می‌کند که دودش به چشم مردم می‌رود. ما در گذشته یک قیمت پایه و کارخانه در حوزه خودرو داشتیم و یک قیمت بازار که ناشی از عدم تناسب عرضه و تقاضا بود، اما اسمش را «سفته بازی» گذاشتند و مبتنی بر آن قیمت سومی در بورس حاکم کردند چون سفته‌بازان بازار سرمایه تلاش می‌کنند از هر دو طرف به منفعت برسند. همین اتفاق در مسکن هم در حال انجام است. دولت خدماتی را که باید در حوزه مسکن ارائه می‌کرد، ارائه نکرده، اما در بازار مسکن فضاسازی‌هایی می‌کنند تا این بازار را به بازار پرنوسان، سیاست‌زده و ناکارآمد سرمایه پیوند بزنند و این اقدام نوسان‌های متعدد و مکرری در بازار مسکن  ایجاد می‌کند که هم مانع خانه‌دار شدن مردم به صورت کلی می‌شود  و هم بعید است با این فشار تورمی کسی بتواند به صورت متری خانه‌دار شود!

بورسی کردن، گرانی خلق می‌کند 
وی بورسی کردن کالاهای اساسی و نیازهای اولیه مردم را همواره منشأ گرانی در این کالاها می‌داند و ادامه می‌دهد: در چند سال گذشته بازار سرمایه به حوزه کالاهای اساسی ورود کرده است. این ورود در محصولات پتروشیمی، بالا رفتن قیمت پایه و گران شدن مواد اولیه کارخانه‌ها را در پی داشت، در مصالح ساختمانی مانند آهن و سیمان، پرنوسان شدن قیمت‌ها و گرانی شدید مسکن را در پی داشت. مدیران ما نمی‌دانند که بازار سرمایه قرار نیست شفا بدهد و مشکلات بازار کالاهای اساسی را حل کند. این بازار نه مسئله مردم بلکه مسئله بورس‌بازان را حل می‌کند.به گفته مقصودی نگاه سیاست‌زده و رسانه‌زده دولت در توجه به بازار سرمایه آن هم پس از شکست سنگین دو سال پیش این بازار، نشان می‌دهد عقلانیتی بر تصمیمات اقتصادی حاکم نیست، چراکه تصمیم عقلانی حکم می‌کند منافع مردم را در نظر بگیریم نه منافع افرادی که بازار خاصی را اداره می‌کنند.این اقتصاددان خاطرنشان می‌کند: این افراد فضایی رسانه‌ای ایجاد می‌کنند تا برای سیاست‌گذار، سیاست تولید کند و از قضا برخی از این افراد امروز در مسندهای حکومتی هم نشسته‌اند که این شرایط، وضعیت را از نظر تضاد منافع، وخیم‌تر می‌کند.

خبرنگار: فرزانه غلامی

برچسب ها :
ارسال دیدگاه