روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان پنج عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند که با عملیاتی شدن این موافقت‌نامه حجم تجارت بین ایران و این اتحادیه 10 میلیارد دلار افزایش می‌یابد.
لازم به ذکر است فرایند اجرایی شدن تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به عنوان یک منطقه آزاد تجاری و اتحادیه گمرکی از چند سال پیش با مصوبه مجلس آغاز شده است. در ادامه، موافقت‌نامه تجارت ترجیحی بین ایران و این اتحادیه به امضا رسید و مذاکرات برای تبدیل آن به موافقت‌نامه تجارت آزاد و به صفر رساندن تعرفه تجاری حدود ۸۰ درصد کالاها شروع شد. 
امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا حاصل دو سال و نیم مذاکره بود که بر اساس آن امتیاز کاهش تعرفه در 500 قلم کالا از سوی این اتحادیه به ایران داده شد و ایران هم با کاهش تعرفه 390 قلم کالا برای این کشورها موافقت کرد. در نتیجه این بده و بستان‌ها  و در فاصله سال‌های 2015 تا 2021 گردش تجاری بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران از 2/3 میلیارد دلار به 5میلیارد دلار افزایش یافت و حالا آن طور که از ایران و طرف‌های اوراسیایی به گوش می‌رسد، در نتیجه مذاکراتی فشرده، موافقت‌نامه موقت ترجیحی به موافقت‌نامه تجارت آزاد بین این کشورها تبدیل شده و این موافقت‌نامه از نیمه سال آینده عملیاتی می‌شود.
با نهایی شدن موافقت‌نامه 150 صفحه‌ای تجارت آزاد بین طرفین در نتیجه حدود 30 دور مذاکره با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، سند این موافقت‌نامه در دولت تصویب و به مجلس رفته تا با صفر شدن تعرفه 90 درصد کالاها (7هزار و 500 قلم) حجم تجارت طرفین 10 میلیارد دلار افزایش یابد. 

سهم کمتر از نیم درصدی ایران از بازار اوراسیا 
بر اساس بیانیه کمیسیون اقتصادی اتحادیه اقتصادی اوراسیا در پایان سال ۲۰۲۱ گردش تجاری بین این اتحادیه و ایران ۷۴ درصد و در ۱۰ ماهه ابتدای سال ۲۰۲۲ حدود ۲۵درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش افزایش یافته است. 
در خصوص آمار صادرات ایران به اوراسیا اما نباید این واقعیت را انکار کرد که بخش زیادی از این ظرفیت تاکنون مورد غفلت واقع شده به طوری که در سال 1400 مجموع صادرات ایران به این کشورها یک میلیارد و 116 میلیون دلار و در سال 99 هم یک میلیارد و 43 میلیون دلار بوده است و با توجه به معاملات 378 میلیارد دلاری کشورهای عضو اوراسیا، سهم ایران از این بازار در سال گذشته کمتر از نیم درصد (0/31 درصد) بوده است. 

با کاهش یا حذف تعرفه واحدهای تولیدی ایران منفعت قابل توجهی خواهند برد
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه در خصوص مزایای تجارت آزاد با اوراسیا برای ایران به خبرنگار ما می‌گوید: بازار حدود 500 میلیارد دلاری این اتحادیه، امکان افزایش صادرات انواع کالاهای صنعتی، پزشکی و کشاورزی را برای ایران فراهم می‌آورد ضمن اینکه برای واردات مواد اولیه و نهاده‌های مورد نیاز تولید (آهن آلات، چوب و...) و یا کالاهای آب‌بر مانند نهاده‌های دامی می‌توانیم به تعاملات با این اتحادیه اتکا کنیم. هادی تیزهوش تابان ادامه می‌دهد: امضای موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا از این نظر می‌تواند بر حوزه تجاری و اقتصادی ایران آثار مثبت بر جای بگذارد و جهش به همراه داشته باشد که تولیدکنندگان ما دقیقاً در حوزه‌های صنعتی (کالاهای با ارزش افزوده بالا مانند کالاهای لوکس، توربین‌ها، کاتالیست‌ها، تجهیزات پزشکی، قطعات خودرو، لوازم خانگی و...) و محصولات کشاورزیاقلام مورد نیاز اعضای اوراسیا را تأمین می‌کنند و در مجموع با کاهش یا حذف تعرفه واحدهای تولیدی ایران منفعت قابل توجهی خواهند برد. 

فرمان «آماده‌باش» به زیرساخت‌های پولی
وی اضافه می‌کند: به طور حتم برای محقق شدن این موافقت‌نامه باید پیش‌نیازهایی را تدارک دید که به خودی خود زمینه‌ساز بهبود و رشد اقتصادی در کشور و عرصه بین‌الملل هستند، بنابراین حوزه‌های پولی، زیرساختی و لجستیکی در صورت مهیا نبودن، امکان رسیدن به نتیجه مدنظر را برای ایران به حداقل می‌رساند. به گفته تیزهوش تابان در حوزه مبادلات پولی با توجه به اینکه هم ایران و هم فدراسیون روسیه مورد تحریم‌های بین‌المللی واقع شده‌اند باید سازوکارهایی برای استفاده مناسب از دوگانه ریال و روبل اندیشید تا شرایط تجارت تسهیل شود. او ادامه می‌دهد: این تدبیر می‌تواند نیاز و تقاضای موجود برای دلار و یورو را تا حد معناداری کاهش دهد و تا حد زیادی به تصمیم‌سازان و سیاست‌گذاران نرخ ارز در بانک مرکزی در مدیریت این بازار کمک کند. وی به قصد کشورهای پنج‌گانه عضو اوراسیا برای ایجاد یک بازار مشترک در بخش‌های بیمه، سهام، بانک و نظام مالی فراملی تا دو سال دیگر اشاره و اضافه می‌کند: هم ایران و هم روسیه مورد تحریم واقع شده‌اند و شاید بهترین فضا برای خنثی کردن تحریم‌ها در این اتحادیه به وجود آمده است.به باور این فعال اقتصادی در حوزه زیرساخت‌ها و لجستیک هم باید پذیرفت که شرایط موجود حتی جوابگوی حجم تجاری فعلی نیست و هر گونه تحول و توسعه در حجم تجارت ایران و کشورهای اوراسیا مشروط به توسعه زیرساخت‌های تجاری است. رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه معتقد است تأمین زیرساخت‌هایی مانند تکمیل کریدور شمال- جنوب ضمن متحول کردن حوزه سرمایه‌گذاری و روند جذب سرمایه‌گذاران خارجی، بر توسعه عمرانی کشور هم آثار مثبتی بر جای خواهد گذاشت که نتایج آن در سایر حوزه‌های اقتصادی هم مشهود خواهد بود.

خبرنگار: فرزانه غلامی