
حجت الاسلام پناهیان:
برای تربیت فرزند دیندار او را جامعهپذیر بار بیاورید
حجتالاسلام علیرضا پناهیان در محفل هفتگی هیئتهای دانشجویی استان تهران که در فاطمیه بزرگ تهران، واقع در شمال پارک لاله برگزار میشود، به تحلیل تاریخ صدر اسلام و نحوه بهرهگیری صحیح از آن برای مسائل روز جامعه پرداخت که در ادامه گزیدهای از دهمین جلسه مبحث تاریخی تحلیلی صدر اسلام را میخوانید.
یک علت مهم دینگریزی این است که دین را به عنوان یک امر اجتماعی معرفی نکردهایم، آن هم امر اجتماعی آزادساز و جلوگیریکننده از ظلم و طغیان. علت دیگر دینگریزی این است که خیلی از افراد، جامعهگریز هستند، جامعهپذیر نیستند، حوصله حضور در جامعه را ندارند، از تعامل با مردم بدشان میآید و اساساً موجود اجتماعی نیستند.
مقدمه دینپذیری، جامعهپذیری است. انسانها را فرارکننده از جامعه بار نیاورید بلکه انسانها را اجتماعی بار بیاورید تا به دین علاقه پیدا کنند. براساس بررسیها، افراد دیندار معمولاً اجتماعیتر هستند. بخشی از دینگریزی موجود در جامعه ما بهخاطر نوع آموزشهای دینی ماست، چون ما افراد را به اندازه کافی اجتماعی بار نمیآوریم. مشکل ما دین نیست، مشکل ما این است که جامعهپذیر نیستیم بلکه جامعهگریزیم. کسانی که میخواهند فرزندشان را دیندار تربیت کنند بهجای تحکیم رابطه خصوصی او با خدا باید او را جامعهپذیر بار بیاورند بهطوری که جرئت ورود به چالشهای اجتماعی را داشته باشد؛ در مقابل ریشخندهای دیگران مقاوم باشد؛ روی دیگران تأثیرگذار باشد به حدی که لبخند روی لبهای دیگران ایجاد کند؛ مراقب باشد در دل کسی غم ایجاد نکند. وقتی پدر و مادر، فرزندشان را به عنوان یک عنصر اجتماعی بار بیاورند، او خیلی شیرین و راحت دیندار خواهد شد. گاهی سؤال میشود چکار کنم بچهام نمازخوان شود؟ احتمالاً این پدر و مادر همان اشتباه وحشتناک را کردهاند که در کتابهای درسی ماست؛ یعنی نماز را صرفاً رابطه خصوصی او با خدا تعریف کردهاند. اگر اینطور باشد پس فلسفه نماز جماعت و مسجد چیست؟
فرد «زندگی جمعی» نداشته باشد تحت ستم و غارت دیگران خواهد رفت
اصلاً خودِ اجتماعیبودن یک مقوله مهم و جذاب است. زندگی جمعی خوب و زیباست. اگر افراد جامعه حوصله یکدیگر را نداشته باشند ضعیف میشوند و تحت ستم قرار خواهند گرفت. همیشه یک عنصر قوی وجود دارد که عنصر ضعیف را غارت کند.
اگر گروه اندکی با هم متحد شوند، بر میلیونها نفر که از هم پراکنده هستند مسلط خواهند شد؛ احزاب همینطوری دارند جوامع بشری را اداره میکنند. تعداد اعضای احزاب، اندک است اما برای میلیونها نفر تصمیم میگیرند. آنها با بازیهایی که درمیآورند بالاخره همه را در تور خودشان میاندازند. انگلیسِ خبیثِ 60-50میلیونی چگونه بر یک میلیارد هندی تسلط پیدا کرد؟! این کار در اصل فن و تکنیک است. انگلیسیها زیاد باهوش نیستند اما مسلط هستند چون با هم برای جامعه بشری فکر میکنند ولی ما برای جامعه بشری فکر نمیکنیم.
لعنت خدا بر کسانی که در این 40سال انقلاب، تلاش کردند جوانهای ما اجتماعی بار نیایند. این جمله، عبارتی است ذیل فرمایش رهبر معظم انقلاب که فرمودند: «خدا لعنت کند آن دستهایی را که تلاش کردهاند و میکنند که قشر جوان و دانشگاه ما را غیرسیاسی کنند». (دیدار جمعی از دانشآموزان و دانشجویان- ۱۲/۸/۱۳۷۲) ایشان نمیفرمایند لعنت خدا بر عرقفروش! لعنت خدا بر گنهکار! چون اصلاً قرآن بهخاطر گناه شخصی کسی را لعن نمیکند اما آنهایی را که جامعه را نابود میکنند، لعنت میکند.
برای جامعهپذیر شدن به زیارت اربعین بروید
مهمترین اقدام برای اینکه انسانها جامعهپذیر شوند چیست؟ افراد را به یک جامعه شیرین، دلچسب، مهربان و متعاون ببریم که در آنجا حس خوبی داشته باشند، بعد دیگر از جامعه وحشت نمیکنند؛ همانطور که برای آموزش شنا اول انسان را به قسمت کمعمق استخر میبرند که خطر و ضرری ندارد تا ترس او از آب بریزد. مسجد یک جامعه بیضرر است و انسان را برای ورود به جامعه پر تنش آماده میکند. این طراحی دین، بسیاربسیار عاقلانه و هوشمندانه است که فرموده نماز را در مسجد بخوانید. خداوند با این دستور بهخاطر یک امر واجب، من را به مسجد آورد تا تجربه یک جامعه خوب به من بدهد.
باید جامعهپذیر شویم تا دینپذیر شویم. بهترین محیط برای جامعهپذیر شدن مسجد است. خدا هدایت کند آنهایی را که در مسجد لبخند نمیزنند، در مسجد مهربان نیستند، در مسجد مثل موکبها، غذای نذری پخش نمیکنند، در مسجد تجربه یک زندگی جمعی خوب را برای افراد فراهم نمیکنند. کسی نباید در مسجد روی مردم فشار روانی بیاورد که تلقی غلطی از جامعه مذهبی در دیگران ایجاد شود. مسجد و هیئت باید محیطی بسیار دوستانه و صمیمی داشته باشد. یکی از علما میفرمود: اگر امام جماعت شدی، باید پیش از نماز جماعت در محراب رو به مردم بنشینی و با مردم گپ بزنی.
به شما جوانان پیشنهاد میکنم برای اینکه جامعهپذیر شوید به زیارت اربعین بروید. چرا وقتی جوانها به زیارت اربعین میروند اینقدر متحول میشوند؟ چون یک جامعه بسیارخوب میبینند. در اجتماع زیبای اربعین، بسیاری از خصلتهایی را که با آنها زندگی میکنیم و به آنها عادت کردهایم، از ما میگیرند. مثلاً آنجا لازم نیست حرص بزنی، راحت میتوانی غذایت را به بغلدستیات بدهی، چون میدانی کمی جلوتر، غذای بهتری هست. اربعین محیطی است که انسان را ایثارگر پرورش میدهد.
حالا از همین منظر به تاریخ اسلام بپردازیم. پیامبر گرامی اسلام(ص) برای درست کردن یک جامعه خوب در کجا مبعوث شد؟ در جایی که پیش از بعثت، چندین قدم در جامعهپذیری و داشتن یک اجتماع نسبتاً خوب، برداشته بود.
اگر رسولخدا(ص) در جایی مبعوث میشد که در نهایت زندگی و تفکرات فردگرایانه بود کارش خیلی سخت میشد. رسولخدا(ص) در جایی به پیامبری رسید که اصلاً یک مسجد بزرگ است یعنی خانه کعبه. مردم مکه عادت داشتند بهصورت جمعی و دورهمی زندگی کنند. وقتی مردم مکه میخواستند کاری کنند، نه صرفاً به توافق حداکثری بلکه میبایست به توافق همگانی میرسیدند.
مکه جایی است که پیمان «حلفالفضول» دارد؛ یعنی آنها با هم قرار گذاشته بودند اگر کسی حق کسی را پایمال کرد، قبایل بلند شوند و حق او را بگیرند و به او بدهند. چرا اینها که برای پذیرش یک دورهمی عمیقتر و یک جامعه بهتر آمادگی داشتند در مقابل پیغمبر(ص) ایستادند؟ چون پیامبراکرم(ص) میخواست یک جامعه خیلیخیلیبهتر درست کند. زندگی قریش را مطالعه کنید و ببینید آنها چقدر جمعی زندگی میکردند و چه پیمانهای اجتماعی قویای داشتند. آنها معمولاً دورهمیشان در مسجدالحرام بود، شعرهای بد و خوب را هم در همان دورهمی میگفتند و به دیوار خانه کعبه آویزان میکردند. ضعفها، بدیها و انحرافات فکریشان هم در مسجدالحرام بود. پیامبراکرم (ص) در جمعی که مسجد و دورهمیِ مسجد را میفهمیدند مبعوث شد، این یعنی از یک جهت، آنها زمینهاش را داشتند. نباید قریشِ پیش از اسلام را طوری معرفی کنیم که انگار آنها یک مُشت وحشی بودند.
حدّ اجتماعیبودن مردم مکه پیش از اسلام فوقالعاده بالا بود، اما چیزی که پیامبراکرم (ص) میخواست بسیار بیش از آن بود، به همین خاطر، آن مردم در مقابل ��یامبر(ص) مقاومت کردند. پیامبراکرم(ص) یک دورهمیِ قویتر شکل داده بود که خودش محور این دورهمی بود.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
تیتر خبرها
-
روایتهایی از زائران حاج قاسم در «بر مدار مزار»
-
سلّوا الله و اجزلوا فانّه لا یتعاظمه شیء
-
بشارتهای قرآن به وجود اقدس امام زمان (عج)
-
فالحح علیه فی المساله یفتح لک ابواب الرحمه
-
بایدها و نبایدهای لیلةالرغائب
-
در لیلهًْ الرغائب چه کارهایی باید انجام داد؟
-
2
-
برش
-
برای تربیت فرزند دیندار او را جامعهپذیر بار بیاورید
-
سوغات راستین زیارت زیارت است
-
3
-
برش