به گزارش خبرگزاری مهر، رجب ماه هفتم از سال قمری است که به آن مُضر نیز می‏گویند به سبب احترامی که قبایل برای آن ماه قائل بودند. رجب در اسلام از ماه‏های حرام به شمار می‌آید و آن را رجب الفرد نیز گویند، زیرا سه ماه از ماه‌های حرام به هم پیوسته‏اند و این ماه از آن‌ها جدا و فرد است. این ماه همانند شعبان و رمضان از ماه‏های بسیار با شرافت و با فضیلت است که در روایات اسلامی بر آن تأکید و توصیه شده؛ به‌طوری که رجب «شهرالله الأصب» یعنی ماه سرای خداوند نامیده شده که رحمت خدا در آن بر بندگان سرازیر است. پس شایسته است انسان‌های با ایمان بسیار استغفار و توبه کنند. همچنین به این ماه «واصل» (بی سر و صدا) نیز گفته شده زیرا در آن از جنگ با مخالفان و مشرکان نهی شده است.
برخی در طول سال منتظر فرارسیدن ماه رجب هستند تا در شب جمعه اول این ماه که به لیلةالرغائب معروف است به نماز و دعا و نیایش بپردازند. در چنین شبی که موسوم به لیلةالرغائب است، نقل است فرشتگان از آسمان به زمین خاکی سرازیر و ساکن زمین می‌شوند و پیغام‌بر نیت‌های پاک بندگان خداوند هستند.
ویژگی مهم کتاب المراقبات این است که دستوراتش برای مراقبت و سیر و سلوک جنبه همگانی دارد و به کار عارف و عامی می‌آید و اعمالی برای همه روزهای سال لحاظ شده و آثار آن را با توجه به این مراقبت بازگو کرده است. علامه طباطبایی در مقدمه خود بر این کتاب، آن را بهترین کتابی می‌داند که درباره عبودیت و تقرب و مراقبت نوشته شده است.
آیت‌الله میرزا جوادآقا ملکی تبریزی درباره این شب با فضیلت می‌گوید: «چنانچه شب اول ماه مصادف با شب جمعه بود، سزاوار است عمل لیلةالرغائب را نیز انجام دهد. از پیامبر اکرم(ص) روایت شده: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید زیرا شبی است که فرشتگان آن را لیلةالرغائب می‌نامند.
این نام‌گذاری به این خاطر است که وقتی یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته‌ای در آسمان‌ها و زمین نمی‌ماند مگر اینکه در کعبه و اطراف آن جمع می‌شوند. آنگاه خداوند به‌طور غیرمنتظره‌ای بر آنان وارد شده و می‌فرماید: ‌ای فرشتگانم! هر چه می‌خواهید از من درخواست کنید. فرشتگان عرض می‌کنند: حاجات ما این است که از روزه‌داران رجب درگذری. خداوند می‌فرماید: این کار را انجام دادم.

اعمال ویژه لیلةالرغائب
بهتر است کسی که این حدیث را می‌شنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات بفرستد تا تکلیفی را که آیه۱۲ تحیت به عهده ما گذاشته به اندازه توانایی انجام داده باشد. سپس رسول خدا(ص) فرمودند: کسی که روز پنجشنبه اول رجب را روزه بگیرد و سپس بین نماز مغرب و عشا 12رکعت نماز بجا بیاورد؛ هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعتی سوره فاتحه یک بار، انا انزلناه فی لیلةالقدر سه بار و قل هو الله احد را 12بار بخواند و هنگامی که نماز تمام شد، 70بار بر من (با این الفاظ) صلوات بفرستد: اللهم صل علی محمد النبی الأمی و علی آله، سپس سجده کرده و در سجده 70بار بگوید: سبوح قدوس رب الملائکة و الروح؛ سپس سر خود را بلند کرده و بگوید: رب اغفر و ارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الأعظم آنگاه بار دیگر به سجده رفته و در سجده همان چیزی را بگوید که در سجده اول گفت، سپس حاجت خود را از خدا بخواهد، ان‌شاءالله تعالی برآورده می‌شود.
سپس رسول خدا(ص) فرمودند: قسم به کسی که جانم در دست او است؛ هیچ بنده یا کنیزی از بندگان و کنیزان خدا این نماز را به‌جا نمی‌آورد، مگر اینکه خداوند گناهان او را می‌بخشد گرچه گناهان او مثل کف دریا و به عدد شن و به وزن کوه‌ها و به عدد برگ‌های درختان باشد و روز قیامت 700نفر از خویشاوندان خود را که همگی سزاوار آتش باشند شفاعت می‌کند و در شب اول قبر، خداوند ثواب آن را به بهترین صورت، با روی گشاده و خندان و زبان فصیح برای او می‌فرستد که می‌گوید: ‌ای محبوب من! مژده بده؛ از هر سختی نجات پیدا کردی. می‌پرسد: تو کیستی؟ رویی بهتر از روی تو ندیده و بویی به خوشبویی تو به مشامم نرسیده. جواب می‌دهد: ‌ای محبوب من! من ثواب آن نمازی هستم که در فلان شب، فلان منطقه، فلان ماه و فلان سال به‌جا آوردی؛ امشب آمده‌ام حقت را ادا کرده، مونس تنهایی تو بوده و وحشتت را از بین ببرم و زمانی که در شیپور دمیده شود، در عرصه قیامت بر سرت سایه افکنم و تو هرگز هیچ خیری را از جانب مولایت از دست نخواهی داد.
در اینجا این سؤال پیش می‌آید ظاهر روایت این است که لیلةالرغائب اولین شب جمعه ماه رجب است؛ حال اگر شب جمعه اول ماه، مصادف با اول ماه شد، چگونه می‌توان اعمال آن را به‌جا آورد؟ جواب این است اگر بخواهیم به ظاهر روایت عمل کنیم، باید بگوییم این اعمال در صورتی است که شب اول ماه، شب جمعه نباشد و اگر شب جمعه بود، شب جمعه دوم، این اعمال انجام می‌شود؛ گرچه لیلةالرغائب نباشد. چون در روایت تصریح نشده این اعمال حتماً باید در لیلةالرغائب باشد. ولی راه دوم و سومی هم هست که صحیح‌تر به نظر می‌رسد. راه دوم این است این اعمال را بدون روزه انجام دهیم و راه سوم اینکه روزه را هم بگیریم گرچه روزه در رجب نباشد.