هر چند مصوبات در هیئت‌های مقررات‌زدایی، کمیته‌های رفع موانع تولید و انواع و اقسام این قبیل ستادها متمرکز بر این بوده و هست که فعالان اقتصادی در حداقل زمان و بدون مواجه شدن با مشکلات، مجوزهای کسب و کار خود را دریافت کنند، اما انگار هنوز دوران امضاهای طلایی تمام نشده و بروکراسی‌های اداری و البته کارشکنی در بدنه برخی دستگاه‌ها، صدور مجوز برای کسب و کار را با مشکل مواجه کرده است.
در این بین بسیاری از تولیدکنندگان و کارآفرینان در مسیر شروع یک کسب و کار؛ زمان، هزینه و انرژی زیادی را برای دریافت مجوزهای مختلف از قبیل ثبت مالکیت، مجوز آب، برق و گاز، تغییر کاربری، دریافت کد اقتصادی، پرداخت بیمه و مالیات و... صرف می‌کنند که در این بین برخوردهای سلیقه‌ای، انحصارات شغلی، فرایندهای طولانی و کاغذبازی‌های اضافی را هم باید اضافه کرد.

بهبود فضای کسب و کار فقط در مصوبه‌ها
مدیرعامل یکی از واحدهای تولیدی در شهرک صنعتی توس با اشاره به بروکراسی‌های اداری در راه کسب مجوزها برای حتی تکمیل خط تولید خود، اظهار کرد: بهبود فضای کسب و کار قانونی است که فقط در مصوبه‌ها و قوانین آمده و عملاً وقتی قرار است یک تولیدکننده از آن استفاده کند نمی‌تواند و یا آن قدر سنگ پیش پای او می‌گذارند که از ادامه کار منصرف می‌شود.
رضا نیکبخت در گفت و‌گو با قدس با بیان مشکلاتی که در مسیر دریافت مجوز با آن رو‌به‌رو بوده و هست، گفت: زیرساخت‌های نرم‌افزاری برای صدور مجوزها هنوز مهیا نیست؛ برای گرفتن جواز تأسیس باید در سایت بهین‌یاب عضو شویم، حین پر کردن فرم‌های برخط با خطا‌های بی‌دلیلی مواجه می‌شویم و تقریباً ۲۰ تا ۳۰ بار به سایت مراجعه و فرم‌ها را پر می‌کنیم و هر بار با خطا مواجه هستیم.
وی به مشکل نامه‌نگاری‌ بین دستگاه‌های مختلف اشاره کرد و افزود: به عنوان مثال، در نامه‌نگاری بین صمت و اداره محیط زیست، برخی اوقات نامه به صورت دستی جابه‌جا می‌شود و این نامه ممکن است در بین راه چند روزی گم ‌شود، در صورتی که با به‌روز بودن زیرساخت‌ها و وجود یک سیستم اتوماسیون قابل حل است.
وی به یکی از شروط غیرمنطقی دستگاه‌ها برای صدور مجوز اشاره کرد و ادامه داد: به عنوان مثال برای دادن مجوز فعالیت در صنایع خرد و متوسط می‌گویند باید بیش از یک میلیارد تومان ماشین‌آلات داشته باشید و تعهد بدهید این مقدار را حتماً دارید؛ اگر در بازرسی هم مشخص شود که ندارید، به صورت قانونی با شما برخورد می‌کنیم، در صورتی که یک شرکت با 300 میلیون تومان ماشین‌آلات و یا حتی کمتر از آن هم می‌تواند کار کند، پس چرا باید تعهد بدهد که این میزان را هزینه می‌کند!

اعمال سلیقه در صدور مجوزها !
وی با اشاره به اینکه گاهی برای گرفتن یک جواز کسب نمی‌دانیم به کجا باید مراجعه کنیم و چه مدارکی داشته باشیم و اساساً هیچ کجا به صورت یکپارچه نوشته نشده و سبب می‌شود بسیاری از موارد نیز سلیقه‌ای شود، ادامه داد: تسهیل در کسب و کارها بسیار اهمیت دارد و موجب می‌شود افراد بتوانند در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری کنند، زمانی که برای فعالان بخش تولید مانع‌تراشی می‌کنیم آن‌ها در حوزه اشتغال سرمایه‌گذاری نخواهند کرد و با این اتفاق نه تنها اشتغال رشد نمی‌کند، بلکه سبب افزایش بیکاری می‌شود.
این فعال صنعتی طولانی بودن روند صدور مجوزها در بخش تولید و واردات بی‌رویه کالا را از جمله موانع فضای موجود کسب و کار عنوان و اظهار کرد: در حال حاضر در بسیاری از قوانین و آیین‌نامه‌های صادره موانع جدی سر راه تولیدکنندگان وجود دارد و قوانین و مقررات دست و پاگیر موجب شده تولیدکنندگان برای گرفتن مجوز دچار مشکل شوند. وی با اشاره به طولانی بودن روند صدور مجوزها افزود: با وجود راه‌اندازی درگاه ملی مجوزها اما در بیشتر موارد تولیدکننده همچنان باید از چند دستگاه مجوز بگیرد و همین فرایند طولانی دریافت مجوز موجب می‌شود تا سرمایه‌گذار رغبتی به ادامه کار نداشته باشد و ترجیح بدهد به جای سرمایه‌گذاری در بخش تولید به حوزه‌های دیگری مثل خرید و فروش ملک ورود کند.

درگاه ملی هنوز در دسترس نیست
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این خصوص با بیان اینکه متأسفانه بحث درگاه ملی مجوزها هنوز عمومی نشده است، افزود: قرار بود این سامانه از اول سال در اختیار تولیدکنندگان و کارآفرینان قرار بگیرد، اما این اتفاق هنوز نیفتاده است و حتی برخی از دستگاه‌ها هنوز اطلاعات خود را وارد درگاه ملی صدور مجوزهای کسب و کار نکرده‌اند.
سید حسن حسینی در گفت‌و‌گو با قدس به وجود مشکلات زیرساختی اشاره کرد و سایت بهین‌یاب و درگاه یکپارچه خدمات غیرحضوری مرتبط با تأسیس واحدهای صنعتی و تولیدی را مشکل‌دار دانست و گفت: کارشناسی‌های اولیه برای صدور مجوزها در خانه صنعت و معدن تا یکی دو هفته پیش به دلیل هک شدن با مشکل مواجه بود و صدور اولیه مجوزها انجام نمی‌شد و یا با تأخیر همراه بود.
وی در ادامه با بیان اینکه بحث اعمال سلیقه و سنگ‌اندازی‌های اداره‌ها و دستگاه‌های مختلف پیش پای تولیدکنندگان همیشه بوده و همچنان خواهد بود، ادامه داد: بحث بهبود فضای کسب و کار و نیز حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری در بخش تولید بیشتر در قالب شعار است؛ نظام بانکی در بخش تسهیلات تقریباً قفل است و با نظام بین‌المللی هم که ارتباطی نداریم.
وی با تأکید بر اینکه بهبودی در فضای کسب و کار مشاهده نمی‌شود و هنوز زیرساخت‌های بخش تولید در کشور مشکل جدی دارد، عنوان کرد: مشکلات با شعار حل نمی‌شود، با توجه به اینکه صنعت، تجارت و سرمایه‌گذاری ما بانک‌محور است این‌ها نمی‌توانند کمکی به صنعت و تولید کنند، حتی اگر روزی هزار جواز تأسیس و مجوز کسب هم صادر شود، عملاً هیچ کمکی به اقتصاد و تولید کشور نمی‌شود. از سوی دیگر داستان ادامه‌دار و همیشگی افزایش نرخ ارز سبب شده ثبات اقتصادی و روش اقتصادی معینی در کشور وجود نداشته باشد.
وی با بیان اینکه در بخش صدور جواز تأسیس کمتر اما در مراحل بالاتر اقتصادی هنوز شاهد امضاهای طلایی هستیم و تولیدکنندگان با مشکل مواجه هستند، افزود: باید بساط رانت و ویژ‌ه‌خواری از عرصه اقتصاد کشور برچیده شود و همچنین باید تأکید کرد بخش خصوصی تأمین‌کننده منابع مالی دستگاه‌های پول استان است، اما می‌بینیم منابع بانکی روی بخش تولید قفل است.   
وی خاطرنشان کرد: طرح مشکلات، پیشنهاد‌ها و خواسته ها سال‌هاست از سوی تشکل‌ها و فعالان اقتصادی و تولیدی از راه‌ها و کانال‌های مختلف بیان شده است، اما دریغ از اندکی توجه  یا ذره‌ای تلاش برای حل مشکلات با راهکار‌هایی که خودمان پیشنهاد داده‌ایم. 

خبرنگار: مهدی توحیدی