حجاب، مقوله‌ای اخلاقی در همه ادیان الهی

دیدگاه اندیشمندان غربی درباره پوشش زنان

حجاب، مقوله‌ای اخلاقی در همه ادیان الهی

مسئله «حجاب» از مسائل روز در کشورهای جهان از جمله غرب است. البته سیاستمداران و نه اندیشمندان غرب مدت‌هاست در مواجهه با مقوله حجاب اسلامی و به‌خصوص در ایران به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند انگار حجاب تنها از زمان ظهور اسلام به وجود آمده و در رفتارهای اجتماعی بروز پیدا کرده است. این در حالی است که شواهد تاریخی نشان می‌دهد حجاب پیش از ظهور اسلام نیز وجود داشته و مطرح بوده است.


خبرگزاری «شبستان» در گزارشی این موضوع را مورد بررسی قرار داده که در ادامه می‌خوانید. 

ممنوعیت نمادین یا سیاسی؟
بحث و جدل درباره «حجاب» در سال‌های اخیر به گفتمان رایج بیشتر کشورهای جهان از جمله غرب تبدیل شده، به‌طوری که با اعمال ممنوعیت‌های مختلف از جمله جریمه نقدی و یا رأی‌گیری برای ممنوعیت حجاب در اماکن عمومی در کشورهای غربی تلاش می‌شود عرصه را بر مسلمانان این کشورها تنگ‌تر کنند.
 برخی تحلیلگران معتقدند اقدامات بعضی کشورهای غربی مانند سوئیس در ممنوعیت حجاب، بیشتر نمادین است تا سیاسی. با وجود این می‌توان گفت ظاهر و نوع پوشش زن در حال حاضر در عرصه سیاسی برای غرب اهمیت خاصی دارد. اگر به زمان‌های دور برگردیم می‌توان دید پوشاندن صورت و بدن زنان پیش از ظهور اسلام نیز وجود داشته است.‌
با این حال، در سال‌های اخیر کشورهای عمدتاً مسیحی، پوشش زنان را به عنوان نوعی اسلام رادیکال تلقی کرده و با آن مشکل دارند.اما با نگاه مختصری به تاریخ می‌توان متوجه شد زنان مسیحی و یهودی پیش از ظهور اسلام جزو اولین کسانی بودند که این نوع پوشش را داشتند.
در سنت مسیحی، حجاب نماد کرامت و عفت بود. به طور کلی مسئله پوشش زنان و ارتباط آن با تقوا و رعایت احکام اخلاقی، بخشی از آموزه‌های مسیحیت است. حجاب و روسری تا پیش از قرن بیستم جزو پوشاک زنان اروپایی بود. اگرچه با گذشت زمان، حجاب معنای خود را در غرب از دست داد و به معنای «محدودیت» تعبیر شد. 
متأسفانه این موج حجاب‌ستیزی به مرور و همراه دیگر هنجارهای غربی روانه خاورمیانه هم شد به‌طوری که تعدادی از کشورهای این منطقه به پوشش زنان از زوایه دیگر پرداختند. در ترکیه از دهه1930 حجاب در مؤسسات عمومی ممنوع شد. برای سال‌های متمادی حجاب در مناطق شهری این کشور به‌ندرت دیده می‌شد اما در طول دهه 1970، مهاجرت از مناطق روستایی به پایتخت‌ها و شهرها سبب شد شمار زنان محجبه افزایش یابد و حجاب در شهرها دیده شود.

برپایی نمایشگاه حجاب
در سال 2018 میلادی، موزه بین‌المللی ولت در وین پایتخت اتریش نمایشگاه ویژه‌ای با عنوان «حجاب» برگزار کرد. مجموعه‌ای از آثار به نمایش گذاشته شده، زوایای متفاوتی از حجاب را نشان داد. راهنمای این نمایشگاه با دقت طراحی شده بود و شامل نمونه‌هایی از پوشش و حجاب در طول قرن‌های متمادی بود.
«سوزانا بوگارتس» استاد تاریخ مدرن دانشگاه بازل (شمال سوئیس) که در سال 2016 میلادی از منظر فرهنگی- تاریخی مقاله‌ای علمی با عنوان «زنان پوشیده؛ حجاب در آغاز اروپای مدرن» منتشر کرد، می‌گوید: «اهمیت حجاب روشن است. جدا کردن زنان از پوشش در غرب فرایند صریح و مستقیمی نداشته است. همچنین تحول تاریخی برای برداشتن حجاب زنان نیز فرایند خطی نبوده است. اگرچه حجاب در دنیای سکولاریزه از ویژگی مذهب خود تهی شد، اما معنای خود را کاملاً از دست نداده است».
بوگارتس در پاسخ به این پرسش که «چگونه به تبدیل شدن مسئله پوشش سر و حجاب از یک موضوع اخلاقی و مذهبی و جنسیتی به بحث سیاسی که امروز شاهد آن هستیم، نگاه می‌کنید؟» می‌گوید: «لباس به‌طور کلی و حجاب به طور خاص، مملو از معانی فرهنگی گسترده بوده و هنوز هم هست و از نظر سیاسی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور مثال روحانیون در فرهنگ‌های مختلف حجاب را دارای ابعاد اخلاقی می‌دانند. حتی می‌توان گفت حجاب بارها به مسائل مربوط به قدرت تبدیل شده به‌طوری که در انتخابات‌ مختلف در اروپا رقیبان برای رسیدن به قدرت از مسئله آزادی یا ممنوعیت حجاب استفاده می‌کنند».

تقابل سکولاریسم با اسلام
بوگارتس همچنین درباره کسانی که از حجاب استفاده می‌کنند، می‌گوید: «حجاب می‌تواند از آن‌ها حفاظت کند. در سال‌های اخیر، حجاب و پوشش سر به عنوان نمادی آشکار برای مبارزه بین غرب سکولار و اسلام تبدیل شده است. غرب شعار آزادی انتخاب سر می‌دهد، اما محدود کردن نوع پوشش این آزادی انتخاب را با مشکل مواجه کرده است».
او اضافه می‌کند: «در دایرةالمعارف کرونیتس آمده در برخی از کشورهای غربی نقاب و حجاب تا به امروز به عنوان یک مد محبوب باقی مانده و پارچه‌ها در مناطق پیشرو نساجی از جمله شمال ایتالیا، زوریخ و سیلسیا برای تمام اروپا تولید می‌شود. همچنین زنان مشهوری مانند پرنسس موناکو تا قرن بیستم از این نوع حجاب استفاده می‌کردند».
 تنها در سال‌های اخیر در غرب بوده که زنان مجبور شدند از نقاب استفاده نکنند و فقط پوشش سر داشته باشند. اگرچه این موضوع نیز در شماری از کشورهای اروپایی امروز با چالش مواجه شده و زنان مسلمان برای حق مسلم خود به سختی افتاده‌اند حتی تندروهای افراطی، آن‌ها را مورد حمله و ضرب و شتم قرار می‌دهند.
در همین حال، «فرانتس فانون» نویسنده فرانسوی درباره حجاب می‌گوید: «مأموریت نیروهای اشغالگر فرانسوی در کشور الجزایر این بود هویت و اصالت فرهنگی ملت الجزایر را از بین ببرند، به همین دلیل بر مسئله پوشش و حجاب زنان متمرکز شدند و همه تلاش خود را برای اجرای برنامه‌هایشان انجام دادند». 

دژ مستحکم در برابر نفوذ غرب 
فانون اضافه می‌کند: «اشغالگران، حجاب را نشانه مهمی از اصالت ملی زنان الجزایر می‌دانستند. آن‌ها معتقد بودند با تحت تأثیر قرار دادن زنان می‌توان به تار و پود جامعه اسلامی الجزایر حمله کرد. فرانسه برای مبارزه با حجاب زنان هزینه سنگینی کرد، زیرا معتقد بود حجاب زن دژ محکمی در برابر نفوذ غربی‌هاست».
فانون تأکید می‌کند: «غرب می‌داند کنار گذاشتن حجاب توسط زنان راه را برای تسلط آن‌ها بر کشورهای اسلامی هموار می‌کند زیرا آن‌ها معتقدند کشورهای اسلامی یک گام به پذیرش و تسلیم شدن دربرابر استعمارگران نزدیک می‌شوند».
برهمین اساس می‌توان گفت غرب و کشورهای عربی- اسلامی امروز در زمینه حجاب و پوشش باید مروری به گذشته داشته باشد، چرا که حجاب تنها مؤلفه دین اسلام نبوده است، بلکه مؤلفه همه ادیان آسمانی و الهی است و اگر ادیان الهی به‌خوبی بررسی و مطالعه شوند می‌توان دریافت در بسیاری از مقوله‌های اخلاقی و دینی همچون حجاب با یکدیگر قرین هستند، به‌طوری که امروز در برخی از کشورهای غربی می‌توان حجاب را در میان پیروان ادیان آسمانی دیگر به غیر از مسلمانان مشاهده کرد. اینکه چرا امروز غرب با مسئله حجاب به خصومت علیه دین اسلام و پیروان آن می‌پردازد و می‌خواهد با مسئله حجاب به کمرنگ کردن و ضربه زدن به دین اسلام در میان جهانیان اقدام کند، جای سؤال و تأمل دارد.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه