​​​​​​​با این‌حال وزیر آموزش و پرورش و دیگر مسئولان این وزارتخانه می‌گویند امسال کمبود معلم را از راه‌های مختلف جبران کرده‌اند و بنابراین هیچ کلاسی بدون معلم نمی‌ماند. از سوی دیگر واقعیت این است آماری که از سوی آموزش و پرورش برای کمبود معلم ارائه می‌شود متفاوت از آن چیزی است که شاهد آن هستیم. 
شنیدن این وعده که امسال هیچ کلاسی بدون معلم نمی‌ماند، امیدبخش است ولی اگر به چگونگی تأمین نیروی انسانی برای جبران کمبودها بیشتر دقت کنیم به زوایای دیگری از بحران اشاره شده پی خواهیم برد؛ اینکه این وزارتخانه یکی از راه‌های جبران کسری معلم برای امسال را جلوگیری از بازنشستگی پیش از موعد معلمان و به‌کارگیری معلمان بازنشسته می‌داند و یا اینکه قرار است دانشجویان ترم پایانی دانشگاه فرهنگیان نیز به صورت اختیاری در کلاس‌های درس مشغول تدریس شوند. به بیانی دیگر آموزش و پرورش امسال روشی را در پیش گرفته که هدف از آن از یک سو استفاده از نیروهای خسته و فرسوده و از سوی دیگر به‌کارگیری نیروهای بی‌تجربه است. به هر حال به نظر می‌رسد این روش‌ها راه‌حل قطعی رفع مشکل نیست. بر اساس اظهارنظر کارشناسان، از سال۱۳۹۲ تاکنون هرساله حدود ۴۰ تا ۴۵هزار معلم به جمع بازنشستگان افزوده شده‌اند و این در حالی است که خروجی دوره چهارساله دانشگاه فرهنگیان حداکثر ۲۲هزار نفر است. بنابراین اگر راه حلی برای این موضوع پیدا نشود کمبود معلم نه تنها جبران نمی‌شود بلکه هر سال در مقایسه با سال پیش بر تعداد آن افزوده خواهد شد.یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش در گفت‌وگوی اختصاصی با ما از راه حل نهایی و نه مقطعی این وزارتخانه برای جبران کمبود معلم در آینده گفته است.

آقای وزیر، آمارهای مختلفی در خصوص کمبود معلم عنوان‌شده است؛ معاون دانشگاه فرهنگیان گفته کشور با کمبود 70هزار معلم روبه‌رو است، رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه این عدد را 300هزار نفر عنوان کرده است، خود شما هم در جایی از نیاز فوری به 34هزار معلم سخن گفته‌اید! این اختلاف آمار ناشی از چیست و تعداد دقیق معلم‌های مورد نیاز برای تکمیل کادر آموزش در ارزیابی‌های رسمی چقدر است؟
گاهی منظور از کسری معلم، آماری است که تأمین نمی‌شود و گاه صحبت از کمبود و کسری معلم‌هایی است که می‌توان آن را تأمین کرد.
کسری قابل تأمین برای امسال بر مبنای آمار و اطلاعات که از امروز شنبه باید با آغاز به‌کار مدارس جبران کنیم، 199هزار نفر بوده که این تعداد از راه‌های مختلف تأمین می‌شود مثل اضافه تدریس همکاران فرهنگی یا خرید خدمات موجود و یا به‌کارگیری سرباز معلم‌ها.
امسال پس از بررسی‌ راه‌های تأمین نیروی انسانی مجوز جذب 6هزارو300 معلم را دریافت کردیم تا به‌صورت فوری جذب شوند و ان‌شاءالله بین ادارات کل و مناطقی که نیاز دارند تقسیم خواهند شد.

به نظر می‌رسد این عدد نسبت به رقمی که به‌عنوان نیاز و کسری کشوری اعلام شد زیاد نیست. شما هم به استفاده از معلمان حق‌التدریسی و اضافه تدریس معلمان اشاره کردید که این روش‌ها حکم مسکن و راهکارهای موقت را دارند، به‌طور اساسی آیا طرحی برای حل ریشه‌ای کمبود کادر آموزشی وجود دارد؟
نظرمان این است اساساً نباید به‌جز مسیر دانشگاه فرهنگیان مسیر دیگری برای ورود معلم به‌نظام آموزشی داشته باشیم، چون هم در قوانین داریم و هم رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند تربیت‌معلمان و کادر آموزشی از طریق دانشگاه فرهنگیان باید انجام شود، ازاین‌رو تدابیری اندیشیده‌ایم که برای سال‌های آینده کمبود و نیاز به معلم را از این طریق تأمین کنیم.

سال 97 موضوع فشرده‌سازی دوره تحصیل دانشجویان کارشناسی دانشگاه فرهنگیان مطرح‌شده بود؛ به ‌این‌ترتیب که با جایگزینی ترم‌های تابستانی، دانشجویان این دانشگاه سه‌ساله دانش‌آموخته شوند، بهره‌وری دانشگاه بالا برود و افراد زودتر وارد چرخه کار معلمی شوند و هزینه دوره‌های شبانه‌روزی تربیت‌معلم نیز بسیار کاهش پیدا می‌کرد. آیا نمی‌توان با احیای این طرح مشکل کمبود نیرو را حل کرد؟
این طرح امسال انجام شد و ترم‌های تابستانه را برقرار کردیم، ولی سازوکارهای بهتری هم وجود دارد که می‌توان از طریق آن‌ها نیاز به معلم را تأمین کرد که بخشی کوتاه‌مدت هستند و برخی میان‌مدت.
مثل احیای طرح تربیت‌معلم دوساله و برخی از سازوکارها مثل‌اینکه دانشجویان دو سال در دانشگاه خودشان درس بخوانند و دو سال نزد ما بیایند و دوره تربیت‌معلم را بگذرانند و حتی می‌توان این مدت را به یک سال هم کاهش داده و از 13 دانشگاه برتر کشور دانشجو جذب کنیم که در بلندمدت این مشکل را حل کنیم.

عده‌ای معتقدند یک شیفته شدن مدارس سبب کمبود معلم شده است. آیا با دایر کردن شیفت مخالف در مدارس می‌توان کمبود معلم را جبران کرد. چون اگر شیفت مخالف مدارس دایر شود، معلمان هم می‌توانند برای بهبود وضعیت معیشتی خود در شیفت عصر هم تدریس کنند.
این روش همیشه بوده و به دلیل کمبود فضا یا نیاز به معلم، مدارس دو شیفته بوده‌اند و همکاران ما هم به‌صورت اضافه تدریس کار کرده‌اند و ما از این ظرفیت استفاده کرده‌ایم، اما مطلوب ما این است مدارس در یک نوبت برگزار شوند که مزایای زیادی دارد ولی اگر مجبور باشیم - که الان هم در برخی نقاط پرتراکم مجبور هستیم- از نوبت دوم هم استفاده می‌کنیم تا دانش‌آموزان از تحصیل بازنمانند.

پیشتر تأکید کرده بودید در ارزیابی معلمان سخت‌گیری صورت نمی‌گیرد و بنا بر صحت اظهارات معلمان و مستندات بارگذاری شده در سامانه خواهد بود اما به‌تازگی فایلی صوتی از جلسه توجیهی و آموزشی هیئت ممیزی منتشر شده که حکایت از توصیه به سخت‌گیری در ارزیابی حتی در نمرات خودارزیابی و خوداظهاری معلمان برای رتبه‌بندی و جذب آن‌ها دارد، واقعیت چیست؛ اظهارات شما یا عملکرد هیئت ممیزی؟
ممکن است محتوای این فایل بریده‌ای از سخنان یک نفر باشد که منتشر شده و یا حتی این، نظر یک مدرس ارزیابی در این خصوص باشد. اما نظر ما این است منطقی، دقیق و جدی باشیم.

خبرنگار: آرش خلیل‌خانه