به گزارش مهر، سیزدهمین برنامه «آن» با حضور مرتضی اعلایی، تولیدکننده کتیبه و بیرق، از شبکه دو سیما پخش شد. در این برنامه اعلایی درباره شکل‌گیری «ماهد» گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری ماهد و ورودش به حوزه هیئت، مسئله احساس خطر برای از دست رفتن برخی از شعائر بود و اینکه ما در حوزه هنر می‌توانستیم برای حفظ شعائر نقش‌آفرینی کنیم، اما منفعل عمل می‌کردیم.
وی افزود: روزی که تصمیم گرفتیم کار در این حوزه را آغاز کنیم واقعاً تصورش را نمی‌کردیم چنین فراگیر شود که حتی در کشورهای دیگر هم نقش‌آفرینی کنیم و آن‌قدر مسئله چالشی و جدی باشد. هم مردم رویش حساس هستند و هم جامعه. هم در جامعه علاقه‌مند به سنت‌هاست و هم تغییر کرده و تغییر و تحولاتی رخ داده و گاه تضادهایی بین مفاهیم وجود دارد. این اتفاق در نقطه‌های خاص برای ما افتاد که جامعه به ما نشان می‌داد در عین اینکه به سنت‌ها اصالتاً علاقه‌مند است به نوآوری‌ها نیز علاقه‌ دارد.

توجه به نیاز مردم، پله اول کار هنری
اعلایی گفت: پیش از اینکه کرونا شیوع پیدا کند در یک روستا راه می‌رفتم که دیدم سر در یک خانه پارچه کوچکی نصب شده و رویش نوشته بود: «این خانه عزادار حسین است»؛ این نوشته را تا به حال ندیده بودم. نگه داشتیم و بازطراحی کردیم و در یک محرم به دلیل اینکه این جمله با حال مردم و حرف امروز دلشان دقیقاً منطبق شده بود خیلی مورد استقبال قرار گرفت و حتی ترند اول توییتر شد.
این هنرمند در پاسخ به این پرسش که چقدر ذائقه مردم در شکل‌گیری کتیبه‌ها تأثیر داشته و شاعران معتقدند خوشنویسی و هنر خط در شکل نوشتاری پا به پای شعر حرکت می‌کند و چقدر این تزریق هنر به این جمله در استقبال مردم نقش داشته، گفت: یک پله پیش از خوشنویسی وجود دارد و آن نیاز مردم است. این تعبیر چون نیاز مردم بود با هر شکلی می‌نوشتیم مردم از آن استقبال می‌کردند. اگر هنرمند به سمت هنر برای هنر برود و به هنر برای مخاطب دقت نکند، بهترین شعر و بهترین نقش بازخورد خوبی نخواهد داشت. اینکه ما نیاز به مخاطب را نبینیم و برای دل خودمان طراحی کنیم می‌شود آثار خوب بدون مخاطب و بدون تأثیرگذاری. وی افزود: البته گاهی باید بر اساس آرمان‌ها کاری انجام دهیم؛ هنرمند آرمان را می‌داند و این نیاز را باید برای حرکت جامعه ایجاد کند، آن وقت شعر و کتیبه و هنر تأثیرگذار است. شعر، تأثیرگذاری و جریان‌سازی‌اش جلوتر است البته اگر مکمل خوبی نداشته باشد به چشم نخواهد آمد. محتوا و مضمون سبب می‌شود تأثیر عمیقی بر انسان بگذارد. اگر در هر محصول، محتوا و مضمون را عمیق کرده و بتوانیم در ناخودآگاه فرد بکاریم و با نقش و نوآوری تکمیلش کنیم محصولی ماندگار می‌شود که سال‌های سال می‌ماند. البته فراتر از همه این‌ها ماندگاری بعضی چیزها الهی است و اغلب اگر ببینید از لحاظ پارامترهای مدرنیته کم‌ارزش‌ترین اثر بیشترین بازخورد را دارد؛ خدا آن را بالا می‌برد تا نشان دهد در کنار همه جذابیت‌های بصری این خداست که یک اثر را بالا می‌برد.

شبکه مویرگی انتقال مفاهیم 
میهمان برنامه درباره روضه‌های خانگی و خدمتی که هنر در سال‌های سال به عزاداری کرده، گفت: ما فکر کردیم چه چیزهایی را به سبد محصولات آیینی اضافه کنیم و چون خیلی هیئتی بودیم همیشه دوست داشتیم به همه چیزها قوت بصری بدهیم.
کم و بیش کارهایی انجام داده بودیم تا به کرونا رسیدیم. در دوران کرونا تحلیلی به ذهنم رسید که چرا بحران موادغذایی در ایران اصلاً رخ نداد ولی در کشورهای مدرن رخ داد. علتش این بود سوپرمارکت و بقالی و شبکه توزیع ما دست مردم بود. من حس کردم این روضه‌های خانگی پدافند غیرعامل ماست که اگر این را از دست بدهیم شبکه مویرگی انتقال مفاهیم را از دست خواهیم داد. ما باید به وظیفه خودمان عمل کنیم تا بقیه به وظیفه خود عمل کنند. من کارم طراحی محصول است، برای احیای روضه‌های خانگی، دیگری کارش چیز دیگری است. قرار نیست اگر تأثیرگذاری من کم است نباید کاری کنم.
اعلایی گفت: به عنوان مثال یک کار که برای ما خیلی اقتصادی نبود، اما جریان‌سازی بسیار خوبی داشت طراحی چند هزار صندوق بود که تمام وسایل روضه در آن قرار می‌گرفت؛ زیارت عاشورا، بیرق، راهنمای چایخانه، کفشداری ورودی مجلس و مهر و… بعد یک وقف‌نامه در آن قرار دادیم که هر کس می‌خواهد آن را بخرد و برای دیگران وقف کند. با قرارگاه شهید ابراهیم هادی هم این صندوق‌ها را به خانواده‌های شهدا دادیم، به این بهانه که اهالی محل به آن‌ها سر بزنند تا صندوقچه را قرض بگیرند.
این هنرمند در پاسخ به این پرسش که بیرق‌ها در طول تاریخ چه گزاره‌هایی داشتند و ماهد چه چیزی به آن‌ها اضافه کرد، گفت: پرچم‌ها در لشکرها نقش‌های زیادی داشتند اما در عزاداری‌ها به مفهوم سیاه‌پوشی بود و اینکه بیرق عزا بلند شده است تا به امروز رسیده و تغییر و تحولات را پشت سر گذاشته است. اینجاست که هنرمندان در آن نقش ایفا کرده‌اند؛ مثلاً در طرح‌های علامت‌های ما چیزهای عجیبی است که هنرمند خیلی فکر کرده است؛ هر پر شکل سرو است که نماد سیدالشهدا(ع)ست، در کنارها دو اژدها وجود دارد که به ریشه‌های درخت پیچیده شده تا درخت را خشک کند اما دو طاووس روی دو اژدهاست که این‌ها نماد اصحاب هستند که بر اهریمن پیروزند. پرها نماد جنگ‌های اصحاب سیدالشهدا و شیاطین است و هنرمند مفاهیم برداشتی خود از ارزش‌ها را این‌گونه نشان 
داده است.

روضه‌خوانی را ساده بگیریم تا زیاد شود
وی افزود: روضه‌هایی در پردیسان قم برگزار می‌شود که مخاطب ما خانم‌ها و بچه‌های طلبه‌هایی هستند که برای تبلیغ رفته‌اند. کل خادم‌های ما بچه هستند و بیشترشان وضع مالی خوبی ندارند. موکت‌های ما رنگارنگ است و آدم‌های معمولی آن را درست کرده‌اند. اما این هیئت یک چیز دیگر است؛ مثلاً یک روز پول نداشتیم غذا بدهیم، فکر کردیم و ساندویچ تخم‌مرغ و سیب‌زمینی درست کردیم. من چنین هیئت‌هایی را بیشتر دوست دارم تا یک هیئت مجلل شیک و شسته رفته. روضه‌خوانی را ساده بگیریم تا زیاد شود.
اعلایی در پایان گفت: کار کردن اقتصادی برای سیدالشهدا(ع) کار سختی است؛ مثل ایستادن روی لبه تیغ است، اگر به سمت پول غش کنی باختی، اگر اقتصادش را حفظ نکنی باز هم باختی و به هدف مستقل و مردمی بودن نرسیده‌ای. من همیشه نگران این هستم که نکند ما برای پول کار کرده باشیم، برای همین حس بازنده را دارم و بدون شعار می‌گویم حتی اگر خوب هم بفروشم حس برنده را ندارم، چون اگر نیت خوب و شفاف نباشد تنها یک کاسبی حلال است.