مهم‌ترین مسئله‌ای که زائران امام هشتم(ع) از آن گلایه دارند، اسکان نامناسب است. پر شدن ظرفیت مهمانسراها و هتل‌ها و افزایش قیمت هزینه خوراک، اسکان و حمل‌ونقل مسائلی است که بیش از پیش موجب آزرده‌خاطر شدن زائران می‌شود. مجموعه این نیازها هر ساله در حال فزونی است، بیش از هرچیز جای خالی نگاه ملی به مقوله زیارت را نمایان می‌کند، آسیبی  که اگر برطرف شود مقدمه زیارت با معرفت را برای زائران امام رئوف فراهم می‌کند. میزگردی با موضوع «آسيب‌شناسي نحوه خدمت‌رساني، رفع مشكلات و راه‌حل‌های بهبود خدمت به زائران حضرت علي‌بن موسي‌الرضا(ع)» به همت روزنامه‌قدس در محل این مؤسسه برگزار شد. 

در این نشست، سیدمرتضی مدنی مدیرکل تعزیرات حکومتی خراسان رضوی، یوسف بیدخوری معاون گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی خراسان رضوی و مسئول کمیته اسکان دهه آخر صفر، حجت‌الاسلام هادی صاحبقرانی مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی در خراسان رضوی، غلامرضا تدینی‌راد رئیس مرکز رصد فضای مجازی و اطلاع‌رسانی پلیس خراسان رضوی و حجت‌الاسلام علوی رئیس هیئت مدیره جمعیت خدمتگزاران زائران پیاده حضور داشتند که در خصوص موضوع فوق‌الذکر به بیان نظرات خویش پرداختند.

جناب آقای بیدخوری، شما مسئول ستاد اسکان هستید، گنجایش شب‌خواب‌ها از سوی شما 500 هزار نفر و از سوی مسئولان دیگر 600 هزار نفر اعلام شده است و دچار چند آماری هستیم. چرا آمار‌ها شفاف نیست؟ 
آمارهای ما هر روز به‌روز‌رسانی می‌شود. در حوزه اسکان 13جلسه اختصاصی با همه دستگاه‌ها داشته‌ایم و در حال بررسی هستیم. در حوزه واحدهای اقامتی رسمی، مشهد به اندزه تمام کشور واحد اقامتی دارد و اگر بخواهد بیشتر شود توجیه اقتصادی ندارد. در سال‌های پیش از کرونا میانگین درصد اشغال واحد‌های اقامتی در کل سال حدود 60درصد بوده است که این را باید مورد توجه قرار داد.
در مقاطع خاص سیاست بر «توسعه واحدهای اقامتی غیررسمی تحت کنترل» است. در حال حاضر 135هزار تخت آماده در واحدهای رسمی داریم که از هم‌اکنون 70درصد آن‌ها رزرو شده است و در ایام خاص ظرفیت آن‌ها تکمیل است. در حوزه دستگاه دولتی و نهادها مثل زائرشهرها و مهمانسراها ظرفیت خدماتی خیلی خوبی دارند. حدود 97هزار نفر ظرفیت داریم که آن هم به مردم اختصاص داده می‌شود و در حال حاضر رزرو هستند. ظرفیت‌های موقتی نیز وجود دارد مثل کمپ غدیر شهرداری با ظرفیت 11هزار نفری، حسینیه‌ها با 75هزار نفر ظرفیت و مجموعه امور مساجد و 802 مدرسه با گنجایش 150 هزار نفری. همچنین آماده‌سازی پارک‌ها برای کمپ موقت نیز در دستور کار است و قرار است هلال‌احمر هم ورود کند.
در خیابان شارستان و لشکر77 شاهد شکل‌گیری این کمپ‌ها هستیم. 10 سالن آموزش‌وپرورش و 10مجموعه از وزارت ورزش و جوانان نیز در اختیار جمعیت خدمتگزاران است و چهار سالن دیگر نیز به‌زودی تجهیز خواهد شد. اماکن زائرپذیری نیز توسط مردم به عنوان نذر اسکان آماده‌سازی شده که به‌زودی آن‌ها نیز وارد عمل خواهند شد و با نرم‌افزار امکان دسترسی به این امکانات وجود دارد.
سپاه استان نیز با فراهم آوردن ظرفیت اسکان 20 هزارنفر به کمک زائران آمده است. تقریباً 40 هزار نفر اسکان زائر نیز از سوی نهادهای دولتی با محوریت استانداری اختصاص داده شده است که به‌زودی آمار آن تکمیل خواهد شد. آموزشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی آموزش‌وپرورش، سالن‌های ورزشی سپاه و تمام مسجدهای سطح شهر نیز آماده‌باش هستند تا برای خدمت به زائران ورود کنند. البته اولویت با مکان‌هایی است که دسترسی به آن‌ها آسان‌تر است و مسجدها نیز در جای خودش استفاده می‌شود. با توجه به جمعیت احتمالی، در سه حوزه اسکان، ارزاق عمومی و حمل‌ونقل باید همه نهادها ورود جدی داشته باشند تا مشکلی پیش نیاید.

برنامه سازمان تبلیغات اسلامی در خراسان رضوی برای حضور مبلغان در کنار زائران پیاده دهه آخر ماه صفر به چه شکل است؟
حجت‌الاسلام صاحبقرانی: در حوزه تمهید مبلغان برای کاروان‌های پیاده با دقت عمل ورود کرده‌ایم و برنامه دقیقی دنبال می‌شود. با حوزه علمیه و سازمان علمی فرهنگی آستان قدس و دفتر تبلیغات نشست‌های کمیته مبلغان و جلسات قرارگاه فرهنگی نیز جمع‌بندی‌هایی در امر تبلیغ خواهیم داشت. در این جلسات تصمیم‌گیری شد که شهر محوربندی شود و براساس این محوربندی عملیات صورت گیرد.
در چهار ضلع حرم مطهر در حوزه اسکان ایستگاه‌های صلواتی و موکب‌ها را برنامه‌ریزی کرده‌ایم. رویداد در‌مسیر‌بهشت که تجلی‌خدمت مردم مشهد به زائران است با 110 غرفه اکران خواهد شد و به فرهنگ‌های مختلف فرهنگی و پذیرایی و هنر خراسانی در خیابان امام رضا(ع) پرداخته خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود از پایانه تا چهارراه دانش این برنامه اکران ‌شود و حرکت رسانه‌ای نیز انجام خواهد شد. در حوزه ایستگاه بین‌راهی نیز مجموع هیئت‌های مذهبی مشهد و شهرستان‌ها خدماتی را پیش‌بینی کرده‌اند و در تلاش‌اند برای زائران کاری انجام دهند. باید درخصوص آمارهایی که ارائه می‌شود دقت کنیم. برخی آمارها با حقایقی که دیده می‌شود جور در نمی‌آید. امروز ما در بحث «نذر اسکان» شاهد این هستیم که حلقه مفقوده‌ای وجود دارد و آن مدیریت اتصال این دو به یکدیگر است. اگر حلقه اتصال زائران و نذرکنندگان اسکان راه‌اندازی شود مردم پس از اطلاع‌رسانی نام‌نویسی می‌کنند و اسکان به آن‌ها تعلق می‌گیرد. باید در حوزه فرهنگ میزبانی اقدام به سازماندهی کنیم تا زائران به راحتی به اسکان برسند.
تقویت فرهنگ میزبانی در مشهد مقدس از ضروریاتی است که در بلندمدت پاسخگو خواهد بود، یعنی مردم مشهد میزبانی می‌کنند و زائران نیز با مقوله زیارت جمعی و چگونگی آن آشنا می‌شوند. 

از برنامه‌های تشکل مردمی خدمتگزاران زائران پیاده دهه آخر ماه صفر برایمان بگویید. 
 حجت‌الاسلام علوی:  در 320 ایستگاه صلواتی به زائران پیاده امام‌رضا(‌ع) خدمت‌رسانی خواهد شد. تا به امروز با هماهنگی آموزش‌وپرورش با استفاده از ظرفیت مدارس، ظرفیتی معادل 110 هزار نفر اسکان آماده کردیم. از زائرانی که توسط جمعیت خدمتگزاران سازمان‌دهی می‌شوند در سه وعده صبحانه، نهار و شام پذیرایی می‌شود. جمعیت خدمتگزاران از دهه 80 مشغول خدمات‌رسانی مردمی به زائران پیاده است. در این تشکل مردم فعالیت دارند و با تمام ظرفیت پای کار آمده‌اند. کار جمعیت خدمتگزاران، مدیریت منابع انسانی و امکانات و به‌کارگیری آن‌ها برای خدمت به زائران است. امسال اسکان جمعیتی حدود 800 هزار نفر بلکه بخشی از آن‌ها توسط ما از شب 28 صفر آغاز می‌شود و در 300 محل اسکانی که پیش‌بینی شده است عملیات خدمت‌رسانی صورت می‌گیرد. 
ما سه گروه میزبان داریم؛ گروه‌های خودکفا که فقط روی آن‌ها نظارت می‌شود، گروه‌های نیمه خودکفا که از خیران هماهنگ شده از سوی ما کمک دریافت می‌کنند و گروه‌هایی که مستقیم توسط ما اداره می‌شوند. امروز باید برای 8میلیون نفر زائر احتمالی تدابیر اندیشیده شود.

پلیس برای برقراری امنیت زائران دهه آخر ماه صفر چه برنامه‌ای دارد؟ در حوزه مبارزه با سارقان چه طرحی در دستو�� کار است؟
غلامرضا تدینی‌راد: آگاهی در اجرای طرح 72 ساعته بیش از 550 متهم از انواع جرایم را دستگیر کرده‌ است. در شهریور و نیمه دوم این ماه نیز ارزیابی ما این است که حجم سفرها بیشتر می‌شود و اقدام‌هایمان را افزایش می‌دهیم. تمهیدات ترافیکی با قوت در حوزه شهر و جاده‌ها اجرا می‌شود. 
خواست ما از رسانه‌ها این است که بستری را ایجاد کنند تا با اطلاع‌رسانی به شهروندان، موجبات نقش‌آفرینی مردم در ایجاد امنیت را فراهم آورند. در این زمینه طرح سه‌گانه پیمایش پلیس، رسانه و مردم را درنظر گرفتیم. هفت مرحله از این طرح را اجرا کرده‌ایم. آنچه پلیس در دستورکار خودش دارد یک عملیات گسترده همه جانبه است. با برقراری میز خدمت 24ساعته پلیس به مردم خدمات امنیتی ارائه خواهد داد. در همین راستا برای مبارزه با همه جرایم ازجمله کیف‌قاپی یا دزدی‌های سنگین‌تر و... آمادگی 100درصد داریم. در موضوع واکاوی و بررسی کیف‌قاپی و گوشی‌قاپی بخش مهمش بازمی‌گردد به نقش شهروندان در پیشگیری از جرم که نباید از آن غافل بمانیم. پلیس یک ظرفیتی دارد اما وقتی فراوانی وقوع در تکرار داشته باشیم بی‌تردید ممکن است در روند پیگیری مقداری زمانبر باشد. پلیس با همکاری مردم امنیت را برقرار خواهد کرد و همیاری مردم نقش بی‌بدیلی در ایجاد امنیت دارد. 

با توجه به اینکه در ایام فروردین‌ سال جاری شاهد افزایش چشمگیر قیمت خوراک و اسکان و سوءاستفاده دلالان بودیم همچنین هزینه حمل‌ونقل به‌شدت افزایش پیدا کرد و در پایانه‌های اتوبوسی شاهد نابسامانی بودیم، برنامه سازمان تعزیرات برای جلوگیری از تکرار این مشکلات چیست؟
سیدمرتضی مدنی: نقاط ضعفی که در ایام نوروز1401 بروز و ظهور داشت آسیب‌شناسی شده و برای نواقص و ایرادها چاره‌اندیشی صورت گرفته است.
در حوزه بازار، نظارت و بازرسی با اتاق اصناف، وزارت صمت و جهاد کشاورزی است. در حوزه‌های اقامتی نیز این وظیفه بر دوش میراث فرهنگی و گردشگری است. در حوزه بهداشت و درمان هم تکلیفش مشخص است. کنترل حمل‌ونقل درون‌شهری با شهرداری و مدیریت ترابری برون‌شهری هم با اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای است. این نهادها باید نظارتشان را انجام دهند و اگر تخلفی منجر به تشکیل پرونده‌ای ‌شود به تعزیرات حکومتی برای اعمال قانون ارسال می‌شود.
در ایام پایانی صفر در چارچوب مصوبات ستاد تنظیم بازار هماهنگی‌ها انجام شده است. برنامه‌ این است که نماینده‌های تعزیرات حکومتی در دو نوبت صبح و بعدازظهر در چهار لاینی که در نظر گرفتیم و در هر لاین دو پایگاه فرعی نیز هست، حضور داشته باشند که مردم می‌توانند مراجعه و دستگاه‌های نظارتی همان‌جا به شکایت‌های مردم رسیدگی کنند. 
از اردیبهشت اختیارات برای برخورد قانونی به تعزیرات حکومتی داده شد. به عنوان مثال، چندی پیش در اطراف حرم تخم‌مرغ، میوه، نان و... با قیمت بالا فروخته شد که برخی تعطیل و یا جریمه شدند. در حوزه واحدهای اقامتی نیز با حمایت تعزیرات حکومتی، بیش از یک میلیارد استرداد وجوه به زائران انجام گرفته است که بیشترین تخلف هم در واحدهای اقامتی بدون مجوز اتفاق افتاد. در بحث مدیریت پخش نان در اطراف حرم مطهر رضوی، با توجه به نیاز زائران به این محصول، تدابیری اندیشیده شده است که به زودی اعلام خواهد شد. ما باتوجه به وظایفمان با دقت برخورد می‌کنیم البته در حوزه حمل‌ونقل، شهرداری و تاکسیرانی باید وقت بیشتری بگذارند و ما نیز رسیدگی می‌کنیم.