​​​​​​​مهدی صفری از سفر امروز رئیس جمهور به ازبکستان و حضور در بیست و دومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در سمرقند خبر داده بود. صفری دو فاکتور اصلی ترانزیت از شمال به جنوب و انرژی در شانگهای را برای ایران دارای اولویت خوانده بود. در همین راستا ژانگ مینگ، دبیرکل سازمان همکاری شانگهای در گفت‏‏‌وگویی با خبرگزاری تاس گفت: رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای طی نشستی در سمرقند، تفاهم‌نامه‏‏‌ای را بر سر ورود ایران به این سازمان امضا خواهند کرد. مینگ در این باره تشریح کرد: «ما انتظار داریم رهبران [کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای] تفاهم‏‏‌نامه‏‏‌ای را درباره تعهدات ایران برای ملحق‌شدن به این سازمان امضا کنند که پس از آن، ایران تعهدات مربوط را براساس روندهای معمول انجام می‌دهد و عضویتش در این سازمان را تکمیل می‌کند». در همین راستا قدس بررسی کرده است سازمان همکاری شانگهای چه مزایا و چه فرصت‌هایی را در اختیار ایران قرار می‌دهد و چگونه نگاه به شرق می‌تواند برای کشورمان فرصت آفرین باشد؟

چه کشورهایی عضو سازمان همکاری شانگهای هستند؟
 کشورهای  عضو: هند /قزاقستان/چین/قرقیزستان/پاکستان/روسیه /تاجیکستان
 کشورهای ناظر: افغانستان/بلاروس/مغولستان 
 کشورهای شرکای گفت‌وگو: آذربایجان/ارمنستان/پادشاهی کامبوج/نپال/ترکیه/سریلانکا 

هدف تشکیل سازمان همکاری شانگهای چیست؟
 ایفای نقش موازنه گر در مقابل ناتو 
 شکل‌دهی به معادلات سیاسی اقتصادی و امنیتی جهان 
 مبارزه با تروریسم و تقویت ثبات کشورهای عضو 

جایگاه این سازمان در جهان انرژی کجاست؟
۲۵ درصد تولید ناخالص ملی دنیا
 ۶۵ درصد بازار جهانی
 ۳۰ درصد گاز
 ۵۰ درصد ذخایر اورانیوم 
۲۵ درصد ذخایر نفتی

تاریخ پذیرش برخی اعضا
 عضویت ناظر مغولستان در سال 1383/2004  
 عضویت ناظر کشورهای هند، پاکستان و ایران در سال 1384/2005 
 عضویت کامل هند و پاکستان در تاریخ 9 ژوئن 2017 
 موافقت با عضویت کامل ایران در سال 2021

فرایند عضویت در سازمان شانگهای چیست؟
 ورود به روند دوستی با کشورهای عضو سازمان 
 پذیرش به عنوان عضو ناظر سازمان
 عضویت دائم در چارچوب قواعد حقوقی و تصویب اعضا 

منفعت ایران از پیوستن به سازمان شانگهای چیست؟
 ارسال سریع‌تر و ارزان‌تر کالاهای شرق و جنوب شرق آسیا به اروپا 
 ترانزیت سریع با کشورهای حاشیه دریای سیاه 
 کم اثر شدن تحریم‌ها و رابطه اقتصادی با همسایگان و انجام مبادلات از طریق آن‌ها 
 فعال شدن ظرفیت بنادر ایران در مسیر ترانزیت دریایی خلیج فارس 
 تسهیل روابط اقتصادی با چین 
 کاهش فشارهای اقتصادی آمریکا با استفاده از ظرفیت ترانزیتی کشورهای عضو

سازمان شانگهای برای کشورهای عضو چه منفعتی دارد؟
 تقویت اعتماد متقابل و مناسبات همسایگی در میان دولت‌های عضو
 ارتقای سطح همکاری‌ها در حوزه‌های سیاست، تجارت، اقتصاد، پژوهش، فناوری و فرهنگ
 امکان رشد تعاملات در بخش آموزش، انرژی، حمل‌ونقل، گردشگری
 به‌کارگیری مساعی مشترک برای حفظ و تضمین صلح و ثبات منطقه‌ای 
 حرکت در جهت ایجاد یک نظم بین‌المللی سیاسی و اقتصادی دموکراتیک

حجم تجارت کالایی کشورهای سازمان همکاری شانگهای چقدر است؟
 کل حجم تجارت کالایی کشورهای سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۲۰، حدود ۶هزار میلیارد دلار (3/17 درصد تجارت کالایی جهان) 
 2/3 هزار میلیارد دلار (۵۴ درصد) صادرات 
 7/2 هزار میلیارد دلار (۴۶ درصد) واردات 

ایران از چه ظرفیت‌هایی در حوزه انرژی شانگهای بهره مند است؟
 موقعیت جغرافیایی ایران و منابع عظیم نفت و گاز
 ظرفیت‌های فنی و مهندسی ایران برای تأمین امنیت انرژی 
 روابط خوب ایران و روسیه و امکان دیپلماتیک ایران برای جلوگیری از مانع تراشی روسیه در حوزه صادرات انرژی به حوزه کشورهای همپیمان سازمان 
 توان ایران برای جذب و تضمین سودآوری سرمایه گذاری کشورهای منطقه در حوزه انرژی ایران 

جایگاه اعضا در مراودات تجاری در سال 2019 چگونه بوده است؟
 چین6/70 درصد 
 هند 2/15 درصد 
 پاکستان 5/8 درصد 
 روسیه 6/2 درصد 
 ایران 3/1 درصد 
 قزاقستان یک درصد 

کدام کریدورها دارای ظرفیت همکاری با ایران هستند؟
 کریدور شمال – جنوب 
 کریدور تراسیکا، کریدور سه گانه آلتید
 کمربند جاده ابریشم اقتصادی قرن ۲۱
 کریدور شرق –غرب
 کریدور چابهار-زاهدان-مشهد (محور شرق)
 موافقت‌نامه ترانزیتی و حمل‌ونقل بین‌المللی ایران-هند - افغانستان (موافقت‌نامه چابهار)
 شبکه بزرگراه‌های آسیایی
 موافقت‌نامه چهارجانبه عشق آباد (ازبکستان- ترکمنستان-ایران-عمان)
 کریدورهای حمل‌ونقلی سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو شامل ITI استانبول - تهران - اسلام آباد 
 کریدور KTAI قرقیزستان -تاجیکستان - افغانستان –ایران

میزان تجارت درون گروهی در سال 2020 چقدر بوده است؟
۶۷۸ میلیارد دلار تجارت درون گروهی
۳۹۹ میلیارد دلار مربوط به واردات
۲۷۹ میلیارد دلار مربوط به صادرات
 تجارت درون گروهی شامل:
4/14 درصد کل واردات 
4/8 درصد کل صادرات 
 ارزش کل تجارت ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تجارت در سال ۲۰۱۸، ۲۸ میلیارد دلار بوده و شامل ۲۰ درصد از کل تجارت ایران می‌شود.
 جایگاه کشورهای سازمان همکاری شانگهای در صادرات ایران 6/13 درصد 
 در واردات ایران 7/35 درصد 

خبرنگار: هادی ذالکی